Τα 126.454.540 ευρώ έφτασε το υπόλοιπο της οφειλής των Ελληνικών Φωσφορικών Λιπασμάτων στις αρχές Δεκεμβρίου του 2018 προς τη Δημόσια Επιχείρηση Φυσικού Αερίου (ΔΕΠΑ).
Αυτό προκύπτει από έγγραφο που κοινοποιήθηκε στις αρχές Δεκεμβρίου στην πρόεδρο της Αρχής για την καταπολέμηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και σε εκείνον της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων.
Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση επιμένει πως η αύξηση του οφειλόμενου κεφαλαίου τα χρόνια από το 2015 και μετά είναι μόλις 11 εκατομμύρια ευρώ –όπως άλλωστε και δημόσια είχε υποστηρίξει ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς στην εκπομπή της δημόσιας τηλεόρασης «Focus»– πηγές της αγοράς αλλά και δικαστικοί που έχουν εμπλακεί στην υπόθεση της διερεύνησης των δύο σχετικών υποθέσεων διευκρίνιζαν στην «Κ» ότι η αύξηση του όγκου του καθαρού χρέους είναι μεγαλύτερη.
Το ανώτατο όριο
Σύμφωνα με την απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων, τον Δεκέμβριο του 2016, το χρέος αυξήθηκε σε 24 μήνες κατά 19 εκατ., και αυτό, γιατί αφενός μεν δεν τηρήθηκε το τμήμα της απόφασης της ΔΕΠΑ να καταβάλλονται 198.000 ευρώ –κατά 50% για το παλιό χρέος και κατά 50% για την τρέχουσα παραλαβή αερίου– αφετέρου δε επειδή το δικαστήριο δέχθηκε την εξόφληση με εξάμηνες επιταγές αντί των τριμήνων που είχε συμφωνηθεί.
Σύμφωνα με πρακτικό του διοικητικού συμβουλίου της ΔΕΠΑ του Ιουλίου του 2016, «οι προηγούμενες γενικές συνελεύσεις των μετόχων της ΔΕΠΑ είχαν θέσει ως ανώτατο όριο της ακάλυπτης οφειλής το ποσό των 77 εκατ. ευρώ. Σήμερα (28/7/2016) το ακάλυπτο όριο είναι 88,6 εκατ. όσο ήταν περίπου και στα τέλη του 2015, όταν ανέλαβε το Δ.Σ. με την παρούσα σύνθεσή του (σ.σ.: υπό τον κ. Θόδωρο Κιτσάκο). […] Αν δεν υπάρξει άμεσα κάποια σημαντική εξέλιξη, θα πρέπει να ζητηθεί από τους μετόχους να επανακαθορίσουν σε έκτακτη γενική συνέλευση το ανώτατο όριο της ακάλυπτης οφειλής στα σημερινά επίπεδα». Δηλαδή οι δύο μέτοχοι της ΔΕΠΑ θα έπρεπε να ανεβάσουν το αποδεκτό από αυτούς όριο οφειλής –πριν λάβουν νομικά μέτρα ή κλείσουν το αέριο στα Φωσφορικά Λιπάσματα– στα 90 εκατομμύρια. Μια τέτοια απόφαση ωστόσο δεν ελήφθη.
Στις 10 Σεπτεμβρίου του 2015 τα Λιπάσματα έστειλαν επιστολή στην τότε διοίκηση του Σπ. Παλαιογιάννη ζητώντας το αέριο, αντί να παραδίδεται στα Φωσφορικά Λιπάσματα (ΕΛΦΕ), να πωλείται στην εταιρεία ΕΛΛΑΓΡΟΛΙΠ Α.Ε., η οποία εν τω μεταξύ είχε δημιουργηθεί και είχε νοικιάσει εγκαταστάσεις και κτίρια από την ΕΛΦΕ τον Σεπτέμβριο του 2015. Το μίσθωμα με διάρκεια 20 ετών είχε συμφωνηθεί στις 510.000 ευρώ ετησίως. Αντίστοιχη συμφωνία έγινε και με την εταιρεία PFIC. Mια συστημική τράπεζα ωστόσο που έκανε μήνυση κατ’ αγνώστων για απάτη σημείωσε ότι οι συμβάσεις αυτές ήταν εικονικές (η ΕΛΦΕ μήνυσε με τη σειρά της την τράπεζα) θεωρώντας ότι είχε υπολογισθεί μόνο η αξία των γηπέδων και όχι των εγκαταστάσεων για να καθορισθεί το ύψος των ενοικίων. Να σημειωθεί ότι οι δόσεις των δανείων προς την τράπεζα έπαψαν να καταβάλλονται το 2012 και στο τέλος του 2015.
Στα τέλη του 2009 τα χρέη των Φωσφορικών Λιπασμάτων προς τη ΔΕΠΑ ήταν 58 εκατομμύρια και ένα χρόνο αργότερα 42 εκατ. Στα τέλη του 2011, ήταν 53 εκατ. και ένα χρόνο αργότερα 69 εκατ. Στα τέλη του 2013 έφτασαν τα 75 εκατ., όσα ήταν και στα τέλη του 2014. Στα τέλη του 2015 προσέγγισαν τα 87 εκατ., ενώ στις 30/9/2016 προσεγγίζαν ήδη τα 95 εκατ.
Αν αφαιρεθούν οι τόκοι, από τον Ιούλιο έως τον Νοέμβριο του 2015, πριν από την έλευση του κ. Κιτσάκου στη ΔΕΠΑ, τα χρέη αυξήθηκαν κατά 11 εκατ. ευρώ, όσα δηλαδή είχε πει ο κ. Παππάς στην ΕΡΤ. Μετά την απόφαση του δικαστηρίου πάντως, η συνολική οφειλή συνέχιζε να αυξάνεται, με αποτέλεσμα τον Μάιο του 2017 η συνολική οφειλή να φτάσει στα 107 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 19 εκατ. αφορούσαν φόρους. Δεδομένου ότι υπήρχαν εγγυήσεις 3,5 εκατ. και επιταγές τρίτων εις χείρας ΔΕΠΑ 12,22 εκατ., το ακάλυπτο υπόλοιπο διαμορφωνόταν σε 91,2 εκατ. ευρώ.
Η σύσταση του υπουργείου
Στην ίδια εκείνη συνεδρίαση, το Δ.Σ. της ΔΕΠΑ λαμβάνει υπ’ όψιν του το γεγονός ότι «η εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας διαχρονικά συνέστηνε, και συνιστά, τη μη διακοπή της τροφοδοσίας του εργοστασίου λιπασμάτων με φυσικό αέριο (το οποίο χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για την παραγωγή αμμωνίας), εκτιμώντας το σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα που θα δημιουργείτο […] από τη διακοπή λειτουργίας του εργοστασίου (που λειτουργεί εδώ και δεκαετίες) στη χώρα μας». Δύο μήνες μετά την είσοδο της οικονομικής αστυνομίας στη ΔΕΠΑ τον Μάιο του 2017, το Δ.Σ. αποφασίζει να μην κόψει το αέριο αλλά να επανεκτιμήσει τα δεδομένα, εφόσον η αρχή για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων παράσχει νεότερα στοιχεία. Λίγο πριν από την αποπομπή Κιτσάκου συζητούνται μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης, αλλά μέχρι σήμερα τίποτα δεν έχει γίνει.
Εκατοντάδες επιταγές
Στις αρχές Δεκεμβρίου, στην 15η επιστολή της ΔΕΠΑ προς την Αρχή για το ξέπλυμα χρήματος, η ΔΕΠΑ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας ότι αντί για επιταγές πελατών, όπως γινόταν τα προηγούμενα έτη, παραδίδονται όλο και συχνότερα εκατοντάδες επιταγές συνολικού ύψους 25 εκατομμυρίων ευρώ (!) μιας μόνο συνδεδεμένης εταιρείας με «στρογγυλά ποσά» 100.000 και 200.000 ευρώ. Η ίδια η εταιρεία Φωσφορικών Λιπασμάτων παρέδωσε επιταγή 2,5 εκατομμυρίων, αν και δεν έχει δραστηριότητα, αφού την έχει εκχωρήσει στις συνδεδεμένες εταιρείες, και δημοσιευμένο ισολογισμό από το 2014 και μετά.
