Είναι από τα πράγματα που μεταφέρονται αναλλοίωτα από γενιά σε γενιά και αποτελεί «βάλσαμο» για τα μωρά αλλά και τους νέους –συνήθως ξενυχτισμένους– γονείς. Το ελαφρύ λίκνισμα έχει αποδειχθεί θαυματουργό για τον ύπνο των βρεφών και δύο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι το «rocking», η ρυθμική ταλάντωση, μπορεί να έχει τα ίδια ευεργετικά αποτελέσματα και στους ενηλίκους, βελτιώνοντας επίσης τη μνήμη αλλά και την ποιότητα του ύπνου.
Οι έρευνες δημοσιεύθηκαν πριν από λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό Current Biology από ερευνητές στα πανεπιστήμια της Γενεύης και της Λωζάννης που εξέτασαν τη διαδικασία του ύπνου μετά λικνίσματος σε ανθρώπους και ποντίκια. «Είδαμε ότι ο ύπνος ήταν πολύ καλύτερης ποιότητας, οι συμμετέχοντες έφθαναν στο στάδιο του βαθέως ύπνου πολύ πιο γρήγορα και βελτιώθηκε η δηλωτική τους μνήμη», λέει στην «Κ» ο μεταδιδακτορικός ερευνητής Κωνσταντίνος Κομπότης, που συμμετείχε και στις δύο έρευνες.
Η εμπειρία δείχνει ότι συνήθως μας παίρνει πιο εύκολα ο ύπνος πάνω σε μια αιώρα, σε ένα ταξίδι με αεροπλάνο, τρένο και αυτοκίνητο χάρη στις δονήσεις που νιώθει το σώμα μας. Ωστόσο, η έλλειψη ύπνου είναι ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι, επισημαίνει ο κ. Κομπότης, εξαιτίας του σύγχρονου τρόπου ζωής. «Οι συνήθειές μας έχουν αλλάξει, οι ώρες που τρώμε και κοιμόμαστε, η νύχτα που είναι γεμάτη φως, το άγχος, η κοινωνική ζωή μεταβάλλουν τις ώρες και την ποιότητα του ύπνου, ενώ ο οργανισμός μας είναι φτιαγμένος να πηγαίνει για ύπνο όταν πέφτει το φως του ήλιου. Ακόμα δεν έχουμε αποκωδικοποιήσει για ποιο λόγο κοιμόμαστε», σημειώνει.
Τρεις φορές οι ερευνητές κοίμισαν 18 ανθρώπους σε εργαστήρια ύπνου και μέτρησαν την εγκεφαλική τους δραστηριότητα σε λικνιζόμενα και ένα κανονικά κρεβάτια. Αποδείχθηκε ότι το «κούνημα» συγχρονίστηκε με τους μηχανισμούς του νευρικού συστήματος που επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου. Οι συμμετέχοντες έφθασαν γρήγορα σε κατάσταση non-REM ύπνου, στον λεγόμενο βαθύ ύπνο, ενώ ξυπνούσαν λιγότερες φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η μνήμη τους έδειξε μεγάλη βελτίωση, καθώς όταν ξύπνησαν μπορούσαν να θυμηθούν καλύτερα ζευγάρια λέξεων που προσπάθησαν να απομνημονεύσουν το προηγούμενο βράδυ.
Ο ύπνος των ποντικιών έχει αρκετές ομοιότητες με τον ανθρώπινο αλλά είναι «πολυφασικός», εξηγεί ο ερευνητής, που σημαίνει ότι ξυπνούν περίπου ανά 1,5 λεπτό. Στην περίπτωσή τους, η έρευνα έδειξε ότι το λίκνισμα αύξησε τη διάρκεια του ύπνου, κοιμήθηκαν πιο γρήγορα αλλά όχι απαραιτήτως καλύτερα από πριν. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι το αιθουσαίο σύστημα, ο μηχανισμός ισορροπίας των ανθρώπων, διαδραματίζει κάποιο ρόλο, καθώς ποντίκια με προβληματικό αιθουσαίο έμειναν ανεπηρέαστα από το λίκνισμα.
Επίσης, ο ρυθμός λικνίσματος στα ποντίκια ήταν αυξημένος (1 Ηz) για να έχει αποτέλεσμα σε σχέση με τους ανθρώπους (0,25 Ηz). Με άλλα λόγια, το λίκνισμα στους ανθρώπους –που γινόταν σε οριζόντια βάση– ήθελε περίπου 4 δευτερόλεπτα για πλήρη ταλάντωση, ενώ σε μία ώρα μετρήθηκαν περίπου 900 λικνίσματα.
Οι δύο έρευνες δίνουν στοιχεία για περισσότερη μελέτη στους μηχανισμούς του ύπνου και σε εφαρμογές που μπορούν να ανακουφίσουν πάσχοντες από αϋπνία και ασθενείς με προβλήματα μνήμης. «Ο ύπνος μπορεί να αποτελέσει εργαλείο διάγνωσης προβλημάτων και συμπεριφορών που εμφανίζουμε όταν είμαστε ξύπνιοι», σημειώνει ο κ. Κομπότης.
Περιμένετε όμως πριν ξεκινήσετε να κρεμάτε αιώρες στους τοίχους ή να δοκιμάζετε τις αντοχές της παλιάς παιδικής σας κούνιας, λένε οι ερευνητές. Η συνταγή για έναν καλό ύπνο σε έναν υγιή οργανισμό αρχίζει από τη σωστή ώρα, γύρω στις 10-11 το βράδυ, με ελαφρύ στομάχι και οκτάωρη διάρκεια.
