Ενα διαμέρισμα 9 τετραγωνικών μέτρων για 500 ευρώ τον μήνα δεν είναι σε καμία περίπτωση η ιδανική επιλογή για κάποιον που αναζητεί σπίτι, ακόμη και σε μητροπόλεις γνωστές για τα υψηλά ενοίκια. Ωστόσο, για ορισμένους κατοίκους του Χονγκ Κονγκ τα σπίτια-φέρετρα, όπως ονομάζονται, μπορεί να είναι και η μοναδική τους επιλογή.
Αγανακτισμένοι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ είχαν ξεκινήσει διαδηλώσεις τον Μάρτιο, απαιτώντας την ακύρωση του νομοσχεδίου για την έκδοση υπόπτων προς εκδίκαση των υποθέσεών τους στην Κίνα. Τα αιτήματα των διαδηλωτών, που εξακολουθούν να διαμαρτύρονται, έχουν πλέον διευρυνθεί. Μεταξύ των πρώτων αιτημάτων στη λίστα τους είναι η μείωση των ενοικίων σε προσιτά επίπεδα και η καταπολέμηση της εμφανούς και κλιμακούμενης ανισότητας μεταξύ πλουσίων και φτωχών.
Οι πλούσιοι κάτοικοι του Χονγκ Κονγκ είχαν το 2018 εισόδημα 44 φορές μεγαλύτερο από τους φτωχούς, ενώ το 2016 είχαν 29 φορές μεγαλύτερο, σύμφωνα με στοιχεία του φιλανθρωπικού οργανισμού Oxfam. Το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών είναι πλέον το μεγαλύτερο των τελευταίων πενήντα ετών.
Ο κατώτατος μισθός, το επίπεδο του οποίου αναπροσαρμόζεται από την κυβέρνηση κάθε δύο χρόνια, είναι αυτή τη στιγμή 4,82 δολάρια την ώρα, σύμφωνα με τους New York Times. Ενας μεγάλος αριθμός μη κερδοσκοπικών οργανισμών έχει ασκήσει πιέσεις στην κυβέρνηση στο παρελθόν, ώστε να αυξήσει τον κατώτατο μισθό στα 7 δολάρια την ώρα, ένα ποσό το οποίο θεωρείται βιώσιμο στην τρίτη ακριβότερη πόλη του πλανήτη, όπως την έχει κατατάξει σχετική έρευνα του Economist Intelligence Unit.
Οσον αφορά τα ενοίκια στο Χονγκ Κονγκ, αυτά έχουν αυξηθεί κατά 37,6% την περίοδο από το 2013 έως τον Σεπτέμβριο του 2018, ενώ το μέσο διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε κατά μόλις 3% στο αντίστοιχο διάστημα, όπως αναφέρεται σε έκθεση της Knight Frank, εταιρείας παροχής υπηρεσιών για ακίνητα. Προκειμένου να πληρώσουν το ενοίκιο για ένα σπίτι-φέρετρο, με συγκάτοικο μάλιστα, οι κάτοικοι της ασιατικής πόλης ξοδεύουν το 41% του εισοδήματός τους, ένα ποσοστό περίπου 4,8% αυξημένο σε σχέση με πέρυσι. Εάν συνυπολογιστούν οι λογαριασμοί νερού και ρεύματος, που κυμαίνονται μεταξύ 64 και 128 δολαρίων τον μήνα συνολικά, τότε το κόστος στέγασης υπερβαίνει το 50% του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος.
Η πόλη είναι επίσης γνωστή για τα εξαντλητικά ωράρια εργασίας, από τα οποία οι κάτοικοι δεν αποκτούν επαρκές εισόδημα. Πολλοί νέοι που κατοικούν στο Χονγκ Κονγκ δεν θεωρούν πλέον πως η παιδεία είναι σημαντική επένδυση, αφού δεν πιστεύουν ότι θα τους εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον. «Προσπαθούν να δουλέψουν σκληρά, αλλά δεν μπορούν να αποκτήσουν αρκετά χρήματα ώστε να ζουν σε καλύτερες συνθήκες. Δεν μπορούν να προβλέψουν το μέλλον τους, επομένως αγανακτούν», δήλωσε ο διαδηλωτής Φίλιπ Τσαν στους New York Times. Πολλοί νέοι δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να ζουν με τους γονείς τους μέχρι μεγάλη ηλικία, στριμωγμένοι σε ένα σπίτι-φέρετρο.
H κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ έχει δρομολογήσει 14,4 εκατ. δολάρια σε προγράμματα ανέγερσης σπιτιών, που θα στεγάσουν περίπου 600 άτομα και θα «φέρουν λίγη ζεστασιά στην τρέχουσα κοινωνική κατάσταση», όπως δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ο Μάθιου Τσέουνγκ, αναπληρωτής της επικεφαλής της κυβέρνησης του Χονγκ Κονγκ.
Αυτή τη στιγμή περίπου 250.000 άνθρωποι βρίσκονται στη λίστα αναμονής για τα κρατικά συγκροτήματα κατοικιών. Προκειμένου να μπουν στη λίστα αναμονής, έπρεπε να πληρούν εισοδηματικά κριτήρια, ήτοι εισόδημα κάτω των 12.000 δολαρίων τον χρόνο. Παρότι το όριο αυτό είναι εξαιρετικά χαμηλό, οι Αρχές αρνούνται να το αυξήσουν, διότι τότε θα υποχρεωθούν να χτίσουν ακόμη περισσότερα συγκροτήματα κατοικιών.
Πρόταση για δημιουργία τεχνητών νησιών όπου θα χτιστούν κατοικίες
Η αξιοποίηση της γης για την ανέγερση περισσότερων κατοικιών είναι εξαιρετικά δύσκολο έργο, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος του Χονγκ Κονγκ είναι ορεινό. Εκτός αυτού, το 62% του εδάφους είναι νομικά «κλειδωμένο» ή «ημικλειδωμένο», και για περιβαλλοντικούς λόγους δεν μπορεί να φιλοξενήσει οικισμούς, όπως αναφέρει ο Guardian. Για την επίλυση του σοβαρού προβλήματος έλλειψης χώρου έχει προταθεί ακόμη και η δημιουργία τεχνητών νησιών, αποκλειστικά για τη δημιουργία κατοικιών.
Τα διαθέσιμα κομμάτια εδάφους καταλήγουν κατά κύριο λόγο σε επιχειρηματίες ανάπτυξης γης, γεγονός το οποίο πολλοί επικρίνουν. Η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ προτιμά τους επιχειρηματίες ανάπτυξης γης, διότι με αυτούς μπορεί να πετύχει τις πιο κερδοφόρες συμφωνίες. Μάλιστα, αναζητώντας τη μεγαλύτερη προσφορά, η κυβέρνηση καθυστερεί τις αγοραπωλησίες, αφήνοντας κομμάτια γης αναξιοποίητα για πολύ καιρό. Η στάση της κυβέρνησης και η εκμετάλλευση του εδάφους από επιχειρηματίες ευνοούν εντέλει την ανέγερση πολυτελών εγκαταστάσεων και αφήνουν στο περιθώριο πολλούς που αναζητούν καλύτερες συνθήκες στέγασης.
Χαρακτηριστική ήταν η στάση της κυβέρνησης απέναντι στην αξιοποίηση ενός γηπέδου γκολφ, για το οποίο μια ομάδα ακτιβιστών ασκούσε πιέσεις το 2018, ώστε να μετατραπεί σε συγκρότημα κατοικιών. Υπολογιζόταν ότι η έκταση αυτή, η οποία ήταν περικυκλωμένη από ουρανοξύστες, θα μπορούσε να στεγάσει περίπου 37.000 κατοίκους, όπως αναφέρει δημοσίευμα των New York Times. Η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ συμβιβάστηκε με την εξαγορά ενός πέμπτου της τεράστιας έκτασης, η οποία θα αξιοποιηθεί για την ανέγερση κρατικών εστιών.
«Ολο το σύστημα είναι πλήρως ελεγχόμενο από τα κατοχυρωμένα συμφέροντα της ελίτ», όπως δήλωσε ο Τσέουκ Γιαν Λι, γενικός γραμματέας της συνομοσπονδίας εμπορικών ενώσεων του Χονγκ Κονγκ.
Η κυβέρνηση της ημιαυτόνομης περιοχής του Χονγκ Κονγκ έχει επίσης ευνοήσει τους ενδιαφερόμενους ιδιοκτήτες από την Κίνα. Σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times, το σκεπτικό της κυβέρνησης ήταν ότι οι Κινέζοι αγοραστές θα μπορούσαν να αυξήσουν τις τιμές στην αγορά ακινήτων και ότι έτσι τα νοικοκυριά του Χονγκ Κονγκ θα ένιωθαν πλουσιότερα.
Η νοοτροπία αυτή, που επί χρόνια χαρακτήριζε την κυβέρνηση, οδήγησε πράγματι σε ραγδαία αύξηση του κόστους των ακινήτων. Κερδισμένοι ήταν οι ιδιοκτήτες και οι Κινέζοι επενδυτές, ωστόσο μία ολόκληρη γενιά κατοίκων του Χονγκ Κονγκ έμεινε στο περιθώριο, αδυνατώντας να αντεπεξέλθει στα υψηλά ενοίκια.