Ατυπη παράταση των διαπραγματεύσεων με την Κομισιόν για τις ενεργειακές μεταρρυθμίσεις μέχρι την επόμενη (6η) αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας, τον Ιούνιο του 2020, θα επιδιώξει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς διαπιστώνεται μεγάλη απόκλιση μεταξύ των δύο πλευρών στο επίμαχο θέμα της κατάργησης των ΝΟΜΕ (δημοπρασίες ισχύος), στην οποία η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε μονομερώς προκειμένου να σταματήσει την οικονομική αιμορραγία που προκαλούσαν στη ΔΕΗ.
Εν αναμονή της έλευσης των εκπροσώπων της Κομισιόν στην Αθήνα για το κλείσιμο του πακέτου ενεργειακών μεταρρυθμίσεων, στο τέλος του Ιανουαρίου, το κλίμα που διαμορφώνεται από τη μέχρι τώρα πορεία των διαπραγματεύσεων δεν είναι ευνοϊκό για την ελληνική πλευρά, η οποία έσπευσε να ανακοινώσει ένα φιλόδοξο και εμπροσθοβαρές σχέδιο απολιγνιτοποίησης ως «αντίμετρο» στην κατάργηση των ΝΟΜΕ. Οι Βρυξέλλες, αν και επικρότησαν το σχέδιο πλήρους απολιγνιτοποίησης έως το 2023, επιμένουν ότι η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την πρόσβαση τρίτων στον λιγνίτη, την οποία συνδέουν άμεσα με τον δεσμευτικό στόχο για μείωση των μεριδίων της ΔΕΗ κάτω από το 50% το 2020.
Ως εκ τούτου και δεδομένης αφενός της αποτυχίας πώλησης λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, αφετέρου της μονομερούς κατάργησης των ΝΟΜΕ, η Κομισιόν ζητάει εναλλακτικά διαρθρωτικά μέτρα για το διάστημα έως και το 2023 που η ΔΕΗ θα αποσύρει το λιγνιτικό χαρτοφυλάκιό της από την παραγωγή. Οι θέσεις της Κομισιόν επ’ αυτού αποτυπώνονται ρητώς και στην τελευταία έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της ελληνικής οικονομίας. Σε μια προσπάθεια γεφύρωσης του χάσματος, η ελληνική πλευρά παρουσίασε στην Κομισιόν πρόταση η οποία, τουλάχιστον με βάση τις εκτιμήσεις του υπουργείου Ενέργειας, θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των Βρυξελλών. Ο βασικός κορμός αυτής της πρότασης περιλαμβάνει τη σύσταση ενός κοινοπρακτικού σχήματος (SPV) από τις ενεργοβόρες βιομηχανίες της χώρας, στις οποίες η ΔΕΗ θα παρέχει μια ικανή ποσότητα ρεύματος από τις λιγνιτικές μονάδες, χωρίς διαδικασία δημοπράτησης.
Η πλευρά της DGcomp ζήτησε, σύμφωνα με πληροφορίες, τη διεύρυνση του SPV με τη συμμετοχή και των εταιρειών προμήθειας, αλλά και τη δυνατότητα προμήθειας ρεύματος όχι μόνο από λιγνιτική παραγωγή, αλλά και από υδροηλεκτρική. Διαβλέποντας την απόσταση που χωρίζει τις δύο πλευρές και προκειμένου να αποφύγει τετελεσμένα που θα ήταν εις βάρος της ΔΕΗ ενόψει της καταληκτικής ημερομηνίας της 31ης Ιανουαρίου για το κλείσιμο όλων των ανοιχτών ενεργειακών θεμάτων, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας θα επιδιώξει να αγοράσει χρόνο παρατείνοντας τις διαπραγματεύσεις μέχρι και την αξιολόγηση του Ιουνίου.
Η άποψη που επικρατεί στο υπουργείο Ενέργειας είναι ότι μέχρι τον Ιούνιο θα έχουν δρομολογηθεί κρίσιμες μεταρρυθμίσεις, όπως οι αποκρατικοποιήσεις των δύο εταιρειών της ΔΕΠΑ που θα προκύψουν από τη διάσπαση (ΔΕΠΑ Υποδομών και ΔΕΠΑ Εμπορίας) και των ΕΛΠΕ, αλλά και η μερική ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, καθώς και διαρθρωτικές αλλαγές, όπως η εφαρμογή του target model, ενώ θα έχουν βγει εκτός συστήματος και οι πρώτες λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ. Η έμπρακτη αυτή υλοποίηση δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα θα διαμορφώσει, σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Ενέργειας, ένα πιο ευνοϊκό κλίμα για το κλείσιμο και του φακέλου «λιγνίτες – μείωση μεριδίων ΔΕΗ».
Οσον αφορά τις συνολικότερες διαρθρωτικές παρεμβάσεις, η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί για την έναρξη λειτουργίας της προθεσμιακής αγοράς μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2020 και της έναρξης λειτουργίας του target model μέχρι τον Ιούνιο. Σε μια προσπάθεια να επισπεύσει την εφαρμογή του target model, η κυβέρνηση προχωράει στην έκδοση υπουργικής απόφασης βάσει σχετικής νομοθετικής ρύθμισης που θέτει δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα και επιβολή προστίμων στον ΑΔΜΗΕ και στο Χρηματιστήριο Ενέργειας σε περίπτωση παράβασής του.
Στο α΄ εξάμηνο οι αποκρατικοποιήσεις
Στόχος του υπουργείου Ενέργειας και του ΤΑΙΠΕΔ είναι η δρομολόγηση όλων των ενεργειακών αποκρατικοποιήσεων μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2020, αναγνωρίζοντας τον κομβικό ρόλο που καλούνται να παίξουν στην ενεργειακή μετάβαση που συντελείται με ορίζοντα το 2030.
Πρώτη στην «κούρσα» των ενεργειακών αποκρατικοποιήσεων βρίσκεται αυτή τη στιγμή η ΔΕΠΑ Υποδομών. Το ΤΑΙΠΕΔ αναμένει στις 14 Φεβρουαρίου την εκδήλωση μη δεσμευτικού ενδιαφέροντος για τη διάθεση του 65% που κατέχει το Δημόσιο και του 35% που κατέχουν τα ΕΛΠΕ, για να προχωρήσει στην αμέσως επόμενη φάση της δημοσίευσης προκήρυξης για την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών. Η πρόσκληση του ΤΑΙΠΕΔ αφήνει, τέλος, ανοιχτό το ενδεχόμενο πώλησης και του ποσοστού (49%) που κατέχει η ιταλική ΕΝΙ στην ΕΔΑ ΘΕΣΣ. Η ΔΕΠΑ διατηρεί προτιμησιακό δικαίωμα στην περίπτωση που η ΕΝΙ πουλήσει τις μετοχές της. Η ιταλική εταιρεία βρίσκεται σε συζητήσεις για την πώληση της συμμετοχής της στην ΕΔΑ ΘΕΣΣ στην ομοεθνή της Ιtalgas, που μαζί με τη γερμανική ΕΟΝ εμφανίζονται ως οι βασικοί διεκδικητές της ΔΕΠΑ Υποδομών.
Μέσα στον Ιανουάριο αναμένεται η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, το χαρτοφυλάκιο της οποίας θα περιλαμβάνει πλέον, εκτός της ΕΠΑ Αττικής, τη δραστηριότητα στη χονδρική αγορά και τις συμβάσεις με διεθνείς προμηθευτές, τη συμμετοχή της εταιρείας στον τερματικό σταθμό Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου της Αλεξανδρούπολης σε ποσοστό 20% αλλά και το προσύμφωνο που υπεγράφη την περασμένη Πέμπτη με την Εnergean για την προμήθεια 2 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως από τα κοιτάσματα του Ισραήλ που θα μεταφέρονται μέσω του αγωγού ΕastMed.
Mέχρι τη δημοσίευση της προκήρυξης θα έχει αποσαφηνιστεί από το ΤΑΙΠΕΔ και η ρύθμιση για το 35% που κατέχουν τα ΕΛΠΕ στην εταιρεία σε περίπτωση που δεν κριθούν πλειοδότες του διαγωνισμού. Τα ΕΛΠΕ έχουν δηλώσει ότι θα διεκδικήσουν τον πλήρη έλεγχο της ΔΕΠΑ Εμπορίας, αλλά σε περίπτωση που δεν αναδειχθούν πλειοδότες θα αποεπενδύσουν, γι’ αυτό και έχουν ζητήσει σχετική πρόβλεψη στην προκήρυξη του διαγωνισμού για την διάθεση του 65% που κατέχει το Δημόσιο. Το ΤΑΙΠΕΔ επεξεργάζεται ρήτρα που θα υποχρεώνει τον πλειοδότη να εξαγοράσει και το ποσοστό των ΕΛΠΕ με ένα ποσοστό έκπτωσης επί του τιμήματος που θα προσφέρει για το 65% του Δημοσίου. Το αργότερο μέχρι τον Ιούνιο θα έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο και σχετικά με την περαιτέρω αποκρατικοποίηση των ΕΛΠΕ.
Ο σχεδιασμός του ΤΑΙΠΕΔ προβλέπει μετοχοποίηση σε ποσοστό που δεν έχει ακόμη καθοριστεί και σε τρεις φάσεις ανάλογα με τις συνθήκες της χρηματιστηριακής αγοράς. Το ίδιο διάστημα θα δρομολογηθεί και η μερική ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, την οποία η κυβέρνηση έχει εντάξει στις διαρθρωτικές παρεμβάσεις για την περαιτέρω ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρισμού κυρίως λόγω των επενδύσεων που απαιτούνται για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του δικτύου και τις αλλαγές που θα επιφέρουν στη λιανική αγορά.