Περισσότερο στις ΜΚΟ παρά στα κόμματα, στις κυβερνήσεις ή στα ΜΜΕ προτιμούν να απευθύνονται οι πολίτες της Ευρώπης για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων. Στην Ελλάδα, αντίθετα, οι πολίτες αντιμετωπίζουν ακόμη με έντονη καχυποψία τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.
«Η έλλειψη κανόνων για τη χρηματοδότηση των ΜΚΟ, ο ανταγωνισμός μεταξύ τους για την εξασφάλιση κονδυλίων, αλλά και η αρνητική δημοσιότητα έχουν συμβάλει στη δημιουργία κλίματος καχυποψίας στην Ελλάδα», επισημαίνει στην «Κ» ο καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Αστέρης Χουλιάρας. Ο ίδιος ηγείται μιας ομάδας ερευνητών από πανεπιστήμια σε όλη τη χώρα (ΕΚΠΑ, ΑΠΘ κ.ά.), η οποία με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (πρόγραμμα «Θαλής») έχει ως στόχο την καταγραφή όλων των ΜΚΟ ανά την επικράτεια και την αξιολόγησή τους, «προκειμένου να αποκατασταθεί η αξιοπιστία τους έναντι των πολιτών».
Τη δεδομένη στιγμή οι κρατικοί πόροι έχουν συρρικνωθεί δραματικά, ωστόσο υπάρχουν ευρωπαϊκά κονδύλια, τα οποία συχνά μένουν αναξιοποίητα ελλείψει επαρκών προτάσεων από ελληνικής πλευράς. «Οι χορηγίες, όμως, μεγάλων επιχειρήσεων, παρά τη μείωση των κερδών τους, αυξάνονται, ενώ παράλληλα στον χώρο της φιλανθρωπίας έχουν μπει δυναμικά τα κοινωφελή ιδρύματα» προσθέτει ο κ. Χουλιάρας. Η ενεργοποίηση, από την άλλη, των ΜΚΟ για την καταπολέμηση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης είναι μονόδρομος, «άλλωστε, σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία, αυτές γνωρίζουν καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον τις ανάγκες της κοινωνίας, ενώ υλοποιούν το έργο τους με πολύ μικρότερο λειτουργικό κόστος». Ωστόσο, εν Ελλάδι δεν απουσιάζουν τα παρατράγουδα στη λειτουργία ΜΚΟ, ενώ σημαντική είναι και η έλλειψη νομοθετικού πλαισίου. «Ο ιδιώτης δωρητής δεν επιβραβεύεται, όπως στο εξωτερικό, με ουσιαστικές φοροαπαλλαγές, κατευθύνεται να προσφέρει περισσότερο στην Εκκλησία, το Πατριαρχείο, το Αγιο Ορος…». Επίσης, απουσιάζει ο ρόλος του ρυθμιστή, «ο οποίος μπορεί να είναι είτε το κράτος είτε ένας ανεξάρτητος φορέας είτε οι ίδιες οι οργανώσεις» εξηγεί ο κ. Χουλιάρας.
«Εχουμε μελετήσει μεθόδους αξιολόγησης που έχουν εφαρμοστεί στον αγγλοσαξονικό κόσμο, ήδη από τη δεκαετία του ’80» αναφέρει ο projectmanager δρ Σωτήρης Πετρόπουλος, «στις εν λόγω χώρες υπάρχει παράδοση στην κουλτούρα της αξιολόγησης, η οποία σ’ εμάς είναι σχετικώς άγνωστη».
Πρώτο μέλημα των Ελλήνων επιστημόνων είναι η καταγραφή όλων των οργανώσεων, «ζητήσαμε τις λίστες από κάθε υπουργείο, στο οποίο εντάσσονται βάσει αντικειμένου» καθώς απουσίαζε μία τελικά λίστα με όλες τις ΜΚΟ στην Ελλάδα. Παρά το χάος που επικρατεί στα αρχεία, καθώς οι ΜΚΟ όταν αποσύρονται δεν οφείλουν να ενημερώνουν το εκάστοτε υπουργείο, οι ενεργές υπολογίζονται στις 850 με 900 και ασχολούνται κυρίως με την προστασία του περιβάλλοντος, την παροχή κοινωνικής πρόνοιας και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Εως Ιανουάριο 2015
Εως τον Μάιο θα έχει ξεκινήσει το επόμενο στάδιο της αξιολόγησης, το οποίο εν πρώτοις θα στηριχθεί σε ποσοτικά στοιχεία, όπως οι δημοσιευμένοι ισολογισμοί, ο αριθμός των έμμισθων στελεχών και των ωφελούμενων από τα προγράμματα, η διοικητική δομή, το γεωγραφικό εύρος δραστηριοτήτων και η χρονική τους συνέχεια. Ευκταίο είναι η αξιολόγηση να γίνει σε συνεργασία με τις οργανώσεις, «ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε και έρευνα πεδίου, να τους επισκεφθούμε στον χώρο εργασίας τους». Η διαδικασία προβλέπεται να ολοκληρωθεί έως τον Ιανουάριο του 2015. «Σταδιακά θα σχηματιστεί ένα εντελώς νέο σκηνικό» καταλήγει ο κ. Χουλιάρας, «στην Ελλάδα είναι ενεργή η πρώτη γενιά ΜΚΟ, δηλαδή οι ιδρυτές τους είναι εν ζωή, συν τω χρόνω, θα έρθει στο προσκήνιο η δεύτερη γενιά, που μοιραία θα εμφορείται από περισσότερο ορθολογισμό, με τον οποίο θα μπολιάσει τον ιδεαλισμό και τον ζήλο των πρεσβυτέρων…».
