Η Ελλάδα ήταν απροετοίμαστη για την κρίση και η κατάσταση χειροτέρεψε δραματικά στα πέντε χρόνια της οικονομικής συρρίκνωσης, σημειώνει μελέτη του ΟΟΣΑ, υπογραμμίζοντας την επιτακτική ανάγκη για μεταρρυθμίσεις που θα βελτιώσουν την προστασία των ασθενέστερων της κοινωνίας. Αυτά τα γνωρίζαμε. Προσθέτει, όμως, στοιχεία που δείχνουν ότι πριν από την κρίση, πολλές παροχές κατευθύνονταν σε πλουσιότερους πολίτες, εις βάρος όσων είχαν μεγαλύτερη ανάγκη. Η παρατήρηση γεννάει σοβαρά ερωτήματα για την ανισότητα στην καρδιά της κοινωνίας μας.
«Το σύστημα κοινωνικής προστασίας στην Ελλάδα ήταν απροετοίμαστο για την οικονομική και κοινωνική κρίση», σημείωσε ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη στην έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα την Τρίτη. «Πριν από την κρίση, η Ελλάδα προόριζε σχεδόν το 30% των κρατικών εξόδων για κοινωνικούς σκοπούς, αλλά μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων πήγαινε σε σχετικώς εύπορα νοικοκυριά. Από το 2007/08, το σύνολο των δαπανών για την κοινωνική προστασία και την υγεία μειώθηκε κατά 18% σε πραγματικές τιμές, σε αντίθεση με αύξηση 14% στη μέση χώρα-μέλος του ΟΟΣΑ».
Η μελέτη δείχνει ότι στην Ελλάδα, το 2010, το 30% του πληθυσμού στο οποίο συναθροίζονταν οι φτωχότερες οικογένειες λάμβανε 66% των κοινωνικών πόρων που λάμβανε η μέση οικογένεια, ενώ το ανώτερο 30% του πληθυσμού απολάμβανε 32% πάνω από τον μέσο όρο. Οι πλουσιότεροι, δηλαδή, δέχονταν από το κράτος περισσότερα χρήματα απ’ ό,τι οι φτωχότεροι. Μόνο στην Ιταλία, στο Μεξικό και στην Τουρκία ήταν μεγαλύτερη η ανισότητα, σύμφωνα με την έκθεση. Γνωρίζαμε ότι είχαμε χτίσει μια κοινωνία όπου προστατευμένες ομάδες με προνόμια επηρέαζαν την πολιτική του κράτους ώστε να κερδίζουν όσο περισσότερα μπορούσαν εις βάρος των υπολοίπων. Αν προσθέσουμε και το θέμα της φοροδιαφυγής, όπου αυτοί που μπορούσαν διέφευγαν, ενώ μισθωτοί και συνταξιούχοι επωμίζονταν τα μεγαλύτερα βάρη, συμπληρώνεται η εικόνα της ανισότητας.
Με την κρίση, η μείωση των πόρων για κοινωνικούς σκοπούς και για την υγεία πλήττει κυρίως τους φτωχότερους. Κι όμως, όπως σημειώνει η έκθεση, η Ελλάδα και η Ιταλία παραμένουν οι μόνες δύο χώρες στην Ευρωπαϊκή Ενωση που δεν έχουν ελάχιστο εθνικό εγγυημένο εισόδημα. Αυτός είναι ο λόγος που η λιτότητα και οι μεταρρυθμίσεις φοβίζουν τόσο τους πολίτες – τίποτα δεν τους εγγυάται ότι προστατεύονται. Και φοβισμένοι πολίτες δεν μπορούν να αγκαλιάσουν την αλλαγή.
Ο ΟΟΣΑ υπογραμμίζει ότι στην Ελλάδα στηρίζονται πολύ λιγότερο οι άνθρωποι που αναζητούν εργασία και οι χαμηλόμισθοι απ’ ό,τι σε μια μέση χώρα-μέλος του Ορργανισμού. Σημειώνει ότι πρέπει να γίνουν στοχευμένες κινήσεις για τη στήριξη των φτωχότερων νοικοκυριών σε όλη τη χώρα, με δίχτυ ασφαλείας για τους μακρόχρονα ανέργους, συσσίτια σε σχολεία, πρόσβαση στην υγεία και ευκαιρίες για εργασία και περαιτέρω εκπαίδευση.
Το 2014 αναμένεται να είναι η χρονιά που θα υιοθετηθούν προγράμματα στήριξης των ασθενέστερων. Οσο προχωράμε, όμως, ας μην ξεχνάμε τα πολλά χρόνια που ανεχόμασταν μια κοινωνία η οποία βασιζόταν στην αδικία. Χωρίς περίσκεψη, χωρίς ενοχή, χωρίς σκέψη για τις συνέπειες.
