Ο Ράσμους είναι Δανός δημοσιογράφος της τηλεόρασης. Πολύ γνωστός στην πατρίδα του, έχει καλύψει πολεμικά μέτωπα, από το Ιράκ και το Αφγανιστάν έως τη Σομαλία, τη Λιβύη, την Αίγυπτο, τη Συρία, πιο πρόσφατα την Ουκρανία – μα και από την Ελλάδα: το Σαββατοκύριακο των διπλών εκλογών βρέθηκε στην Αθήνα (δεν ήταν η πρώτη του φορά).
Οταν συναντηθήκαμε για φαγητό, μαζί με τους συνεργάτες του, συζητήσαμε τη φορτισμένη πολιτική επικαιρότητα, εγχώρια και διεθνή. Ευρωπαϊστές όλοι οι ξένοι συνδαιτυμόνες, εξέφρασαν με θέρμη ένα αίσθημα αλληλεγγύης που θεωρούν πως πρέπει να επικρατεί μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. «Αν σήμερα τα κάνατε εσείς μαντάρα, πρέπει να βοηθήσουμε όλοι μαζί. Αν αύριο τα κάνουμε εμείς οι Δανοί, πρέπει όλοι να βοηθήσουμε και πάλι». Αφελές; Πολύ «σκανδιναβικό» για να είναι αληθινό; Μπορεί· ειδικά όταν θυμάται κανείς ότι οι Δανοί έχουν ψηφίσει να παραμείνουν εκτός της Ζώνης του Ευρώ. Αυτό όμως δεν τους εμποδίζει από το να βλέπουν άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε. με αισθήματα αλληλεγγύης. Οι άνθρωποι αυτοί, τουλάχιστον αυτοί που βρίσκονταν στο ίδιο τραπέζι με μένα, πίστευαν βαθιά σε τέτοιες αξίες και αρχές.
Κάποια στιγμή, θυμήθηκα την περίφημη ατάκα του Γιώργου Παπανδρέου, «θα κάνω την Ελλάδα Δανία του Νότου». Οι φίλοι Δανοί δεν την ήξεραν. Εμειναν με το στόμα ανοιχτό. «Στ’ αλήθεια, είπε τέτοιο πράγμα;» σχολίασαν όλοι μαζί, γελώντας. Δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι ακριβώς ήταν αυτό που είχε στο μυαλό του ο τότε Ελληνας πρωθυπουργός.
Μου πήρε πολλή ώρα για να εξηγήσω στον Ράσμους και τους συμπατριώτες του ότι ο κ. Παπανδρέου πρέπει να είχε κατά νου τα επιτεύγματα του σκανδιναβικού -και δη του δανέζικου- κράτους, της ανοιχτής κοινωνίας με την «πράσινη» στάση ζωής, την πρόνοια, τον πολιτισμό κ.ο.κ.
Κάπου εκεί, λοιπόν, και με γενναίες δόσεις χιούμορ και αυτοσαρκασμού, ο Ράσμους μου αφηγήθηκε ένα επεισόδιο που του συνέβη στα πανέμορφα, όπως τα χαρακτήρισε, βουνά του Αφγανιστάν. Για να καταλάβω, ίσως, και εγώ, με πόση αφέλεια, και πόσο μονοδιάστατα, ο ευρωπαϊκός Βορράς μπορεί να κοιτάζει προς τον Νότο, και το αντίστροφο – κυρίως όμως, πώς οι Ευρωπαίοι μπορεί να βλέπουν τον υπόλοιπο κόσμο.
«Είμαστε», ξεκίνησε να λέει ο Ράσμους, «σε ένα φορτηγάκι μαζί με δύο ντόπιους, Αφγανούς, οδηγό και συνοδηγό. Μοιραζόμαστε όλοι το ίδιο πακέτο με μπισκότα. Οταν τελειώνουν, ο οδηγός πετάει έξω από το παράθυρο το περιτύλιγμα. Οι Δανοί πάθαμε σοκ. Δεν μπορείς στη Δανία να το κάνεις αυτό. Με όλη μας την αφέλεια και την επιτήδευση, του βάλαμε τις φωνές: κοίτα τι όμορφος τόπος είναι αυτός γύρω σου. Αν όλοι κάνουμε το ίδιο, θα γίνει σκουπιδότοπος. Ο άνθρωπος αναγκάστηκε να συμφωνήσει με αυτούς τους τρελούς Δανούς που είχε μπλέξει, χωρίς φυσικά να καταλαβαίνει περί τίνος πρόκειται. Οταν λίγο αργότερα, ο συνοδηγός συμπατριώτης του έφαγε μια μπανάνα και πέταξε τη φλούδα απ’ το παράθυρο του έβαλε αυτός τώρα τις φωνές, μιμούμενος εμάς. Οπου οι Δανοί τον ξαφνιάσαμε και πάλι: όχι, αυτή τη φορά δεν πειράζει, του είπαμε, η μπανανόφλουδα είναι κάτι οργανικό. Μας κοίταξε καλά καλά. Τι είναι; Ρώτησε. Οργανικό, του είπαμε. Νόμιζε ότι του κάναμε πλάκα – και είχε δίκιο. Προερχόμενος από μια πάμφτωχη χώρα που έχει δεχθεί εισβολείς από παντού, βομβαρδισμένη από τους Δυτικούς, με τους Ταλιμπάν να σφάζουν κόσμο, βρέθηκε μέσα στην ερημιά να δέχεται μαθήματα αφ’ υψηλού από κάτι αφελείς Δανούς»…
