Οπως το νεαρό βλαστάρι που φροντίζεις με υπομονή έως ότου «πιάσει», για το οποίο αγωνιάς μη φυλλορροήσει από έναν δυνατό άνεμο ή μαραθεί από τον φλογερό ήλιο, έτσι και η επιβλητική Πάρνηθα. Από την τρομερή πυρκαγιά του Ιουνίου του 2007 έως σήμερα, οι άνθρωποι του Δασαρχείου, του Φορέα Διαχείρισης και των περιβαλλοντικών οργανώσεων, με προσεκτικά, καθημερινά βήματα, μάχονται να επαναφέρουν το μοναδικό οικοσύστημα στην πρότερή του κατάσταση, έχοντας να αντιπαλέψουν αναπάντεχους εχθρούς όπως… αγέλες από αγριόσκυλα, απρόσεκτους «φυσιολάτρες» αλλά και τα επίμονα χρηματοδοτικά προβλήματα.
Από τις 36.000 στρέμματα του δρυμού που χάθηκαν από τη φωτιά, οι 21.800 ήταν κεφαλληνιακή ελάτη, ενδημικό είδος που δεν αναγεννάται μόνο του. «Από το 2008 μέχρι και σήμερα λοιπόν κάνουμε αναδασώσεις, ένα επίπονο, πολύ δύσκολο έργο», λέει στην «Κ» η δασολόγος Μαρία Παπανδρέου, εκ μέρους του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας. «Η ελάτη είναι δύσκολο είδος και επιβίωνε σε οριακές συνθήκες στην Πάρνηθα λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, του νέφους, των ξυλοφάγων εντόμων».
Το επίκεντρο της προσπάθειας βρίσκεται στο φυτώριο έκτασης επτά στρεμμάτων, που αναπτύσσεται σε ύψος 1.000 μέτρων, στην Αγία Τριάδα. Στο φυτώριο, χωρητικότητας 300.000 φυτών, φυτεύονται συνεχώς από το 2008 άκαυτα σπέρματα ελάτης από το παλιό δάσος. Οταν αυτά γίνονται τριών ετών, μεταφυτεύονται στις αναδασωτέες εκτάσεις. Κάθε χρόνο φυτεύονται περί τις 25.000 δενδρύλλια. Τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής τους στο βουνό ποτίζονται συστηματικά. Στη συνέχεια, οι ειδικοί παρατηρούν την εξέλιξή τους. «Εχουμε πολύ μεγάλο βαθμό επιτυχίας, έχουν ήδη φυτευτεί 4.000 στρέμματα».
Στα υπόλοιπα 14.200 στρέμματα που κάηκαν στην πυρκαγιά του 2007, χάθηκαν αείφυλλα-πλατύφυλλα (πουρνάρι, σχίνος, αγριελιά κ.λπ.), φυλλοβόλα πλατύφυλλα, όπως πλατάνια, και φυσικά μεγάλες εκτάσεις χαλέπιου πεύκης. Πρόκειται για είδη που αναγεννώνται φυσικά. Ευτυχώς, δεν γίνεται βοσκή πλέον στην Πάρνηθα, οπότε τα φυτά είναι ελεύθερα να αναπτυχθούν. Η μόνη απειλή είναι τα αγριογούρουνα, ο πληθυσμός των οποίων έχει αυξηθεί. «Η φυσική αναγέννηση πάει πολύ καλά, ιδίως στη βόρεια πλευρά», λέει στην «Κ» ο κ. Ηλίας Τζιρίτης, συντονιστής τοπικών δράσεων του WWF.
Σύμφωνα με όλους τους φορείς, η Πάρνηθα είναι οχυρωμένη έναντι των υψηλών θερμοκρασιών και των ανέμων. «Το βουνό είναι αστακός», αναφέρουν χαρακτηριστικά στελέχη του Δασαρχείου. «Εχουμε δρόμους, δεξαμενές για ελικόπτερα και βυτιοφόρα, πολλά πυροσβεστικά οχήματα. Δύσκολο να επαναληφθεί η καταστροφή. Οχι αδύνατον, αλλά δύσκολο». Το πρόβλημα πάντως με τα λάστιχα των οχημάτων της Πυροσβεστικής παραμένει. Τα περισσότερα πυροσβεστικά χρειάζονται αλλαγή ελαστικών, αλλά καθότι ο σχετικός διαγωνισμός ακυρώθηκε από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεν υπάρχουν τα κονδύλια. Εκτός του ότι αυτό οδηγεί στο να μην αξιοποιείται όλος ο στόλος, ενέχει και κινδύνους για τους πυροσβέστες.
Ισως όμως η μεγαλύτερη απειλή για το βουνό προέρχεται από τους επισκέπτες του. «Τις ημέρες με μεγάλο όγκο επισκεπτών, έχουμε έντονο πρόβλημα», σημειώνει ο κ. Τζιρίτης. «Ο κόσμος βλέπει την Πάρνηθα ως κοντινή λύση αναψυχής. Ιδίως στην περιοχή του Τατοΐου, γίνεται χαμός. Ερχεται πάρα πολύς κόσμος, ανάβουν συνέχεια ψησταριές, με κίνδυνο να υπάρξει φωτιά. Εάν δεν υπάρξουν οι κατάλληλες υποδομές, υπάρχει περίπτωση να εγκλωβιστούν και άνθρωποι. Ερχονται και παρκάρουν μπροστά από τις μπάρες, δεν μπορεί να περάσει ούτε ασθενοφόρο ούτε πυροσβεστικό. Είναι καλό όποιος ανεβαίνει να σέβεται τον κανονισμό του εθνικού δρυμού».
Από φέτος πάντως λειτουργεί σύστημα πυρανίχνευσης στην Πάρνηθα, με έναν από τους πρώτους σταθμούς να βρίσκεται στην περιοχή Κατσιμίδι στο Τατόι. Ηδη από την περασμένη Δευτέρα η φύλαξη του δρυμού είναι 24ωρη. «Είμαστε πιο οργανωμένοι από ποτέ, συνεργαζόμαστε τόσο με την Πυροσβεστική και το Δασαρχείο όσο και με τους τέσσερις όμορους δήμους και τις εθελοντικές οργανώσεις», λέει η κ. Παπανδρέου. «Ο Φορέας Διαχείρισης έχει 12 πυροσβεστικά, από τα οποία τα τέσσερα τα επανδρώνουμε εμείς με προσωπικό και τα άλλα τα έχουμε μοιράσει στους άλλους φορείς».
Σε ό,τι αφορά το ζωικό κεφάλαιο, σε εξέλιξη βρίσκεται για τρίτη χρονιά από τον Φ.Δ. η παρακολούθηση του πληθυσμού του ελαφιού. Φέτος ωστόσο τα ελάφια κινδυνεύουν και από τα αγριόσκυλα. «Πρόκειται για τα σκυλιά που παρατάνε οι ιδιοκτήτες τους στο βουνό και με την πάροδο του χρόνου σχηματίζουν αγέλες», εξηγεί ο κ. Τζιρίτης. «Εκτός από επιθέσεις σε επισκέπτες, τα αγριόσκυλα οδηγούν σε απώλειες του κτηνοτροφικού κεφαλαίου αλλά και των ελαφιών. Χρειάζεται σχέδιο διαχείρισής τους».
Σημειώνεται ότι όλα τα έργα στην Πάρνηθα έχουν υλοποιηθεί με ευρωπαϊκά κονδύλια. Το σχετικό πρόγραμμα ολοκληρώνεται στο τέλος του 2015 και εάν δεν ανανεωθεί, εκφράζονται φόβοι ότι όλη η δουλειά που έχει συντελεστεί στο βουνό θα πάει χαμένη.
