«Με αυτό το πρότζεκτ φοβάμαι, νιώθω τον απόλυτο πανικό. Δεν ξέρω τι θα κάνω, πώς θα το κάνω. Σήμερα, στις τρεις τα ξημερώματα, ξύπνησα κάθιδρη. Θεέ μου, σκέφτηκα, θα αποτύχω! Πήρα μια ανάσα. Ωραία, ας αποτύχω! Αλλά αν πετύχω; Αν τελικά η περφόρμανς στον 21ο αιώνα ξεκινά ή προκύπτει από το “τίποτα”; Αν το υλικό είναι ο θεατής και ο περφόρμερ μόνο;». Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς στέκεται απέναντί μου, ντυμένη με την αγαπημένη της μαύρη «στολή» (μαύρη ρεντικότα και παντελόνι, λευκό πουκάμισο, μαύρα αντρικά σκαρπίνια). Βρίσκομαι στο χώρο της περφόρμανς «512 Ωρες» στη Serpentine Gallery, μία μέρα πριν από την επίσημη παρουσίασή της, καλεσμένη του Art Professionals In Athens Residency του Γεράσιμου Καππάτου, της Σωζήτα Γκουντούνα και του Marina Abramovic Institute (MAI). Ο λόγος της συνομιλήτριάς μου είναι χειμαρρώδης, άμεσος: «Μέχρι τώρα κάθε μου δουλειά, κάθε μου κίνηση ήταν απόλυτα οργανωμένη. Εδώ δεν υπάρχει τίποτα. Μόνο εγώ και εσείς. Και η μεταξύ μας ενέργεια. Και πρέπει να αφεθούμε, να εμπιστευτούμε ο ένας τον άλλο και να δούμε τι έχει να προκύψει από αυτό».
Στο νέο της «πείραμα», όπως η ίδια το ονομάζει, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς θα βρίσκεται στο χώρο της λονδρέζικης γκαλερί από τις 10.00 έως τις 18.00, 6 μέρες την εβδομάδα, συνολικά 64 μέρες και 512 ώρες (από τις 11 Ιουνίου έως τις 25 Αυγούστου). Κι εμείς, μετά από τρία τέταρτα στην ουρά, θα δούμε επιτέλους ιδίοις όμμασι τι θα προκύψει από αυτό το νέο της στοίχημα. Μόλις φτάνουμε στην είσοδο, ο υπάλληλος μας σφραγίζει τον καρπό του αριστερού χεριού με τον τίτλο της περφόρμανς («512 Hours») και την ημερομηνία προσέλευσης. Στο χώρο υποδοχής, σε ειδικά ντουλαπάκια, θα αφήσουμε τα προσωπικά μας αντικείμενα και θα εισέλθουμε στο κτίριο «απαλλαγμένοι από τεχνολογικά βαρίδια και προσδοκίες απαθανάτισης ενός γεγονότος που ακόμα δεν έχει συμβεί», όπως είχε τονίσει την προηγούμενη μέρα στη συνάντησή μας η 68χρονη καλλιτέχνιδα.
Με την Μπιάνκα Τζάγκερ και έναν Duran Duran
Μπαίνοντας στο πρώτο λευκό δωμάτιο της γκαλερί, βλέπω την Μπιάνκα Τζάγκερ, πρώην σύζυγο του Μικ Τζάγκερ, φανατική φιλότεχνη και συλλέκτρια έργων σύγχρονης τέχνης, να βγαίνει. Ο Νικ Ρόουντς, ο κιμπορντίστας των Duran Duran, περιφέρεται ήδη στο χώρο. Η Αμπράμοβιτς και οι «βοηθοί» της, όπως τους αποκαλεί, έχουν επιλέξει από έναν θεατή, έχουν πλέξει τα δάχτυλά τους και προχωρούν με τον ίδιο συντονισμό βηματισμού προς διάφορες κατευθύνσεις. Ερχεται η σειρά μου. Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς με παίρνει από το χέρι και με οδηγεί μπροστά σε έναν λευκό τοίχο, ανάμεσα σε άλλους δύο θεατές που στέκονται ήδη εκεί. «Μείνε εδώ. Μη μιλάς. Κάνε ό,τι νιώσεις». Αυτές είναι οι οδηγίες της. Κοιτάζω κλεφτά την κοπέλα στα δεξιά μου. Εχει πλησιάσει τον τοίχο και προσεύχεται. Η δύναμη της αυθυποβολής είναι πολύ μεγάλη, σκέφτομαι. Η κατάσταση αρχικά είναι μάλλον αμήχανη. Δεν ξέρω τι να κάνω και αρχίζω να πειραματίζομαι με την όρασή μου σε σχέση με την εγγύτητα της λευκής επιφάνειας μπροστά μου. Περίεργα ερεθίσματα λαμβάνουν τα πρεσβυωπικά μου μάτια. Οταν πλησιάζω πολύ την άσπρη επιφάνεια και μένω σταθερή, σχεδόν τρανσάρω. Απομακρύνομαι και γυρίζω να δω τι συμβαίνει πίσω μου, στο χώρο. Κάποιοι θεατές παρακολουθούν εμάς τους γυρισμένους στον τοίχο, κάποιοι άλλοι συνεχίζουν να οδηγούνται από την καλλιτέχνιδα και τους βοηθούς της σε νέα σημεία.
Ο καθένας μένει όσο θέλει. Και μπορεί να επαναλάβει την εμπειρία όσες φορές θέλει, κάθε μέρα γίνεται κάτι διαφορετικό (την επομένη, όπως έμαθα, υπήρξαν χρώματα στους τοίχους και αναδιπλούμενα κρεβάτια στο κέντρο της αίθουσας). Εγώ απόλαυσα μαζί της ένα τρίωρο. Επίσης, η εμπειρία είναι δωρεάν. «Γιατί η ουσία της τέχνης δεν έχει καμία σχέση με τα χρήματα. Μόνο με τη διαθεσιμότητα του καλλιτέχνη και του θεατή», όπως παρατηρεί η Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
info: Δείτε τα βίντεο-ημερολόγια της Μαρίνας Αμπράμοβιτς, στα οποία καταγράφει καθημερινά την οκτάωρη εμπειρία της: www.serpentinegalleries.org/exhibitions-events/marina-midnight-serpentine-diaries
