Τώρα που πλησιάζουν τα Χριστούγεννα είναι βέβαιο ότι όλοι, ακόμη και οι πιο εγκρατείς, θα βυθιστούν σε γαστριμαργικούς παραδείσους, σε βουνά από αγαπημένα γλυκίσματα και σε πεντανόστιμα αλλά αλμυρά εδέσματα. Πώς επηρεάζουν, άραγε, αυτές οι γαστριμαργικές υπερβολές την υγεία μας;
Οσο κι αν δεν θέλετε να το πιστέψετε, η ζάχαρη είναι χειρότερη από το αλάτι ως παράγοντας αύξησης της αρτηριακής πίεσης. Αυτό το παράδοξο ομολογουμένως επιστημονικό εύρημα αναφέρει εκτενές δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας The Telegraph. Οπως επισημαίνεται, τα πρόσθετα σάκχαρα διαδραματίζουν μεγαλύτερο ρόλο στην πρόκληση υπέρτασης και στην εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων συγκριτικά με το αλάτι. Η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε πριν από μερικές ημέρες στην ηλεκτρονική έκδοση Open Heart. Ακαδημαϊκοί κύκλοι, ωστόσο, τονίζουν ότι τα συμπεράσματα της εν λόγω έρευνας είναι υπερβολικά, καθώς και ότι οι επιστήμονες δεν προσκομίζουν νέα στοιχεία για να στηρίξουν τους ισχυρισμούς τους. Ωστόσο, οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρουν ότι τα οφέλη της περικοπής του αλατιού προκειμένου να ελεγχθεί η υπέρταση δεν είναι σαφή και υποστηρίζουν ότι οι γενικές οδηγίες γι’ αυτόν τον σκοπό πρέπει να στραφούν περισσότερο στην περικοπή της ζάχαρης και λιγότερο του αλατιού.
Η φρουκτόζη
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι όσοι προσλαμβάνουν περισσότερα από 74 γραμμάρια σιροπιού καλαμποκιού, με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, ένα γλυκαντικό που χρησιμοποιείται στα τρόφιμα υψηλής κατεργασίας, όπως είναι τα αναψυκτικά, έχουν κατά 30% αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν υπέρταση. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η περίπτωση των εφήβων που καταναλώνουν υπερβολικά πολλά κατεργασμένα σάκχαρα, συχνά 16 φορές πάνω από το προτεινόμενο όριο.
Τη σχετική έκθεση υπογράφει ο ειδικός στην καρδιαγγειακή υγεία δρ Τζέιμς ντι Νικολαντόνιο του Καρδιολογικού Ινστιτούτου Σεντ Λουκ μαζί με τον δρα Σον Σι Λούκαν της Ιατρικής Σχολής Αλμπερτ Αϊνστάιν της Νέας Υόρκης. Οπως αναφέρουν οι δύο επιστήμονες στην εργασία τους, η οποία τιτλοφορείται «Οι λανθασμένοι λευκοί κρύσταλλοι: όχι το αλάτι, αλλά η ζάχαρη ως αίτιο υπέρτασης και καρδιαγγειακών νοσημάτων», τα σάχκαρα σχετίζονται πολύ περισσότερο με την υπέρταση απ’ ό,τι το νάτριο.
Πάρα πολλές μελέτες αλλά και κλινικές έρευνες υποδεικνύουν ότι τα σάκχαρα και ειδικότερα η φρουκτόζη διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στην εμφάνιση της υπέρτασης. Επιπροσθέτως, μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες καρδιαγγειακών νοσημάτων μέσα από πληθώρα μηχανισμών. Υποστηρίζουν, δε, οι δύο επιστήμονες ότι η κατανάλωση αναψυκτικών και άλλων ποτών που έχουν πρόσθετη ζάχαρη ευθύνεται για περίπου 180 χιλιάδες θανάτους ετησίως. «Οπως στις περισσότερες περιπτώσεις το νάτριο στο φαγητό δεν προέρχεται από την αλατιέρα, έτσι και η ζάχαρη των τροφίμων δεν προέρχεται αποκλειστικά από τη ζαχαριέρα. Ο περιορισμός της κατανάλωσης των πρόσθετων σακχάρων, μειώνοντας τις επεξεργασμένες τροφές που τα περιέχουν, είναι μία καλή αρχή». Αλλωστε, τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί υποδεικνύουν ότι ακόμη και μέτριες δόσεις πρόσθετης ζάχαρης μπορεί να προκαλέσουν σημαντική βλάβη στον οργανισμό.
Απώλεια βάρους
Αραγε, ευσταθούν αυτοί οι ισχυρισμοί; Ο Τομ Σάντερς, επίτιμος καθηγητής Διατροφικής Επιστήμης και Διαιτητικής στο Κινγκς Κόλετζ του Λονδίνου, υποστηρίζει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν πέραν πάσης αμφιβολίας τους ισχυρισμούς των συντακτών της έκθεσης. Επισημαίνει ότι ο περιορισμός του αλατιού και η απώλεια βάρους είναι αρκετή προκειμένου να περιορισθεί η υπέρταση και να βελτιωθεί γενικότερα η κατάσταση της υγείας. «Η μεγαλύτερη ποσότητα αλατιού που καταναλώνουμε προέρχεται από το ψωμί, τα κατεργασμένα κρέατα, τα διάφορα τουρσιά και το αλάτι που προστίθεται κατά την προετοιμασία του φαγητού, όπως, εξάλλου, και στο τραπέζι. Η κατανάλωση αλατιού έχει μειωθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς οι κατασκευαστές τροφίμων περιόρισαν την ποσότητα αλατιού που προσθέτουν.
Πρόκειται για μία κίνηση η οποία προκάλεσε και τον περιορισμό της υπέρτασης», αναφέρει ο καθηγητής Σάντερς και συνεχίζει: «Η πρόσληψη πρόσθετων σακχάρων προέρχεται κυρίως από τα ηδύποτα που περιέχουν ζάχαρη, τα γλυκίσματα και από διάφορα άλλα προϊόντα, όπως είναι τα κέικ και τα μπισκότα». Ο ευκολότερος τρόπος για να περιοριστεί η πρόσθετη ζάχαρη είναι να περιοριστούν τα αναψυκτικά και τα διάφορα γλυκίσματα. Ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία εξ όσων γνωρίζω που να δείχνουν μείωση της υπέρτασης όταν τα αναψυκτικά που περιέχουν ζάχαρη αντικαθίστανται από αναψυκτικά με τεχνητές γλυκαντικές ουσίες».
Ισορροπημένη διατροφή
Σύμφωνα με το επιστημονικό άρθρο, συνιστάται η μείωση πρόσληψης αλατιού ανάμεσα σε τρία και έξι γραμμάρια ημερησίως, αλλά στη Βρετανία τουλάχιστον η συνιστώμενη ποσότητα είναι ακριβώς η διπλάσια. Ο καθηγητής Καρδιαγγειακής Ιατρικής και Επιδημιολογίας του πανεπιστημίου Ουόρικ δρ Φραντσέσκο Καπούτσιο επισημαίνει ότι η υψηλή σε σάκχαρα διατροφή μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων, αλλά θα πρέπει να αντιμετωπιστεί τόσο το πρόβλημα πρόσληψης σακχάρων όσο και αλατιού για να υπάρξει ορθή πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.
