Σαφή προτίμηση σε αμοιβαία κεφάλαια επιδεικνύουν το τελευταίο τρίμηνο ελληνικά χαρτοφυλάκια, που εγκαταλείπουν τις θέσεις τους στις ελληνικές τράπεζες, αποσύροντας καταθέσεις προς ασφαλέστερους προορισμούς. Η αγορά των αμοιβαίων κεφαλαίων εκτιμάται ότι έχει προσελκύσει ένα σημαντικό μέρος των εκροών από τις καταθέσεις, που υπολογίζεται στα 6 δισ. ευρώ από το σύνολο των 20 δισ. ευρώ περίπου που υπολογίζεται ότι έχουν φύγει από το τραπεζικό σύστημα από τον περασμένο Δεκέμβριο μέχρι και σήμερα.
Την τιμητική τους σε αυτή τη στροφή έχουν τα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων εξωτερικού, τα οποία έχουν εκδοθεί κυρίως από ξένες εταιρείες asset management και λιγότερο από ελληνικές ΑΕΔΑΚ. Ο λόγος είναι προφανής και έχει να κάνει με την προσπάθεια ελαχιστοποίησης του κινδύνου σε περίπτωση ενός Grexit. Η προτίμηση σε αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων εξωτερικού αποτυπώνεται και στα στοιχεία της Ενωσης Θεσμικών Επενδυτών για τις εισροές και τις εκροές αμοιβαίων κεφαλαίων το τελευταίο τρίμηνο, με βάση το ενεργητικό των ελληνικών ΑΕΔΑΚ. Τα σχετικά στοιχεία δείχνουν σαφή προτίμηση σε α/κ του εξωτερικού, στα οποία έχουν τοποθετηθεί περί τα 559,6 εκατ. ευρώ, ενώ οι εκροές από α/κ εσωτερικού φθάνουν τα 88,9 εκατ. ευρώ.
Η εικόνα που προκύπτει για τις εισροές των ελληνικών ΑΕΔΑΚ είναι αντιπροσωπευτική και για τις εταιρείες asset management που έχουν την έδρα τους στο εξωτερικό και έχουν θεματοφύλακα ελληνική τράπεζα. Αν και τα στοιχεία της Ενωσης Θεσμικών δεν περιλαμβάνουν στοιχεία για τις τοποθετήσεις σε αμοιβαία κεφάλαια των ξένων εκδοτών, η εικόνα που μεταφέρεται από τις τράπεζες είναι ότι οι τοποθετήσεις αυτού του τύπου είναι πολλαπλάσιες. Η προσφυγή σε ομολογιακά, μετοχικά ή διαχείρισης διαθεσίμων α/κ γίνεται σε ορισμένες περιπτώσεις με παρότρυνση των τραπεζών προς τους πελάτες που επιθυμούν να βγάλουν τα χρήματά τους από τη χώρα. Αν και για τα ποσά που διοχετεύονται σε επενδυτικούς τίτλους απαιτούνται έμβασμα και η χρήση ενός τραπεζικού λογαριασμού, τα ποσά αυτά δεν καταγράφονται στις λίστες για τις μεταφορές κεφαλαίων που ελέγχει η εφορία. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει ότι τα κεφάλαια αυτά δεν θα ελεγχθούν ή δεν μπορούν να ανιχνευθούν, αφού σε κάθε περίπτωση η ροή του χρήματος αφήνει αποτύπωμα, που σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη «δεν μπορεί να εξαφανιστεί».
Τα στοιχεία από τις τράπεζες επιβεβαιώνουν ότι τα ποσά που έχουν κατευθυνθεί σε λογαριασμούς του εξωτερικού δεν ξεπερνούν τα 4 δισ. ευρώ έναντι 6 δισ. ευρώ περίπου που είναι οι τοποθετήσεις σε αμοιβαία κεφάλαια και 20 δισ. ευρώ που εκτιμάται ότι είναι οι εκροές κεφαλαίων από το τραπεζικό σύστημα το τελευταίο τρίμηνο. Σε αρκετές περιπτώσεις πρόκειται για κεφάλαια επιχειρήσεων ή για καταθέτες που διέθεταν ήδη λογαριασμό σε τράπεζα του εξωτερικού και η μεταφορά γίνεται μέσω ενός απλού εμβάσματος.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, σημαντική μερίδα καταθετών έχει επιλέξει να μεταφέρει τα χρήματα σε θυρίδες ή ακόμη και στο σπίτι, μια πρακτική που ακολουθήθηκε κατά κόρον το 2012, όταν αντίστοιχα οι εκροές είχαν φτάσει τα 15 δισ. ευρώ μέσα σε ένα δίμηνο. Σε αρκετές περιπτώσεις πρόκειται για μικροκαταθέτες με ποσά της τάξης των 5.000 ευρώ ή ακόμη και λιγότερα, που αντί να κάνουν σταδιακές αναλήψεις από τα ATM, αποφασίζουν να σηκώσουν το σύνολο του μισθού τους από την αρχή του μήνα.
