Η Ιρλανδία μπήκε σε πρόγραμμα τον Νοέμβριο 2010, πήρε 85 δισ. ευρώ και βγήκε μετά μια 3ετία. Η Πορτογαλία μπήκε Απρίλιο του 2011, πήρε 78 δισ. και βγήκε μετά μια 3ετία – έχοντας ήδη δανειστεί σχεδόν όλα όσα θα χρειαζόταν τον επόμενο χρόνο. Η Κύπρος μπήκε σε πρόγραμμα τον Μάρτιο 2013. Δύο χρόνια μετά, οι διαρθρωτικές αλλαγές πρακτικά έχουν ολοκληρωθεί, οι δύσκολοι στόχοι δημοσιονομικής προσαρμογής έχουν επιτευχθεί, από τα 10 δισ. ευρώ που συνόδευαν το πρόγραμμα τα 5 δισ. τελικά δεν της χρειάστηκαν και θα επιστραφούν, η ύφεση αποσύρεται υπέρ της ανάπτυξης – όπως εύκολα διαπιστώνει ο επισκέπτης της Κύπρου.
Η Κύπρος, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία δεν βρίσκονται σε άλλον πλανήτη. Τα προγράμματα προσαρμογής τους δεν ήταν πιο ήπια, πιο εύκολα – της Κύπρου, μάλιστα, είχε χαρακτηριστεί ως το πιο σκληρό από όλα τα προγράμματα που εφαρμόστηκαν σε χώρα της Ευρωζώνης. Οι λαοί τους δεν είναι ούτε συμβιβασμένοι ούτε δουλόφρονες ούτε έκαναν χαρωπά τις θυσίες. Αλλά, οι θυσίες τους έπιασαν τόπο. Και σήμερα αυτοί βαδίζουν με το κεφάλι ψηλά. Οχι όπως εμείς. Γιατί, όσες παρελάσεις κι αν κάνεις, με όσα τανκς και φουστανέλες, δεν μπορείς να αισθάνεσαι περήφανος όταν έχεις το χέρι απλωμένο – και δεν απλώνεται ως γροθιά, ό,τι κι αν λέμε…
Γιατί αποτύχαμε; Γιατί δεν καταφέραμε (ούτε αναμένει κάποιος να καταφέρουμε στην επόμενη διετία…) να βγούμε από τα Μνημόνια; Αυτό αξίζει να διερευνηθεί, με γενναιότητα και ειλικρίνεια. Πιστεύω ότι αυτό που χρειάζεται δεν είναι μια Εξεταστική Επιτροπή που θα διερευνήσει γιατί η Ελλάδα μπήκε, αλλά μια Εξεταστική Επιτροπή που θα διερευνήσει γιατί η Ελλάδα ΔΕΝ ΒΓΗΚΕ από τα Μνημόνια. Αυτή θα ήταν μια ευεργετική άσκηση αυτογνωσίας, πολύτιμη για το μέλλον μας ως κοινωνία, επώδυνη για το πολιτικό σύστημα (με την ευρεία έννοια: πολιτικά κόμματα, μέσα ενημέρωσης, κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα, διοικήσεις τραπεζών, ηγεσίες συνδικάτων) αλλά, τελικά, λυτρωτική και για το ίδιο.
Πώς φτάσαμε, πέντε χρόνια μετά, να έχουμε μείνει στα λόγια όσον αφορά φοροδιαφυγή, ανεξαρτητοποίηση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, πάταξη λαθρεμπορίου καυσίμων, αξιολόγηση δομών και δημοσίων υπαλλήλων; Με αναξιοκρατία, με πλήθος άχρηστους οργανισμούς ανοικτούς αλλά και κλειστά επαγγέλματα; Χωρίς να έχει επιταχυνθεί η απονομή δικαιοσύνης, με ολόρθο το πελατειακό κράτος και κατερειπωμένο το πιστωτικό σύστημα; Υπάρχει κάποιο κόμμα που είναι αναμάρτητο;
Γιατί, στη διάρκεια του προγράμματος η Ιρλανδία αύξησε 4,6% το ΑΕΠ, η Πορτογαλία έχασε 4,4% ενώ η Ελλάδα έχασε 25% – λες και κατεστράφη από πόλεμο; Τα άλλα Μνημόνια ήταν αναπτυξιακά και μόνο το δικό μας υφεσιακό;
Γιατί, άραγε, στην Ελλάδα έτυχε οι θυσίες να γίνουν τόσο άνισα, ώστε το μάρμαρο να πληρώσουν οι άνεργοι, οι καθαρίστριες ενός υπουργείου και οι σχολικοί φύλακες; Εφταιγε, απλώς, ότι μπήκαμε σε Μνημόνιο; Και δεν θα ήταν πολύ σκληρότερο το Μνημόνιο που θα ζητούσαν οι αγορές για να μας δανείσουν – αν μας δάνειζαν, που δεν μας δάνειζαν; Μήπως, πάλι, ευθύνονται οι δοσίλογοι, οι ξένοι και οι κατοχικές δυνάμεις, που χαρίστηκαν στην Κύπρο, την Πορτογαλία και Ιρλανδία αλλά χαίρονται να βασανίζουν ειδικά την Ελλάδα;
Το πολιτικό σύστημα δεν μοιάζει να αντέχει μια λυτρωτική άσκηση αυτογνωσίας –από την αυτοκριτική φυλάγεται.
Τι μπορεί να επιδιώκει η πρόταση για τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής;
Να στηριχθεί, ίσως, το ηθικό του κομματικού μηχανισμού ενόψει μιας επιτακτικά αναγκαίας αλλά επώδυνης συμφωνίας – θα ήταν κάτι κατανοητό, είτε συμφωνεί κανείς είτε όχι. Δυστυχώς, δεν επιδιώκει να διερευνήσει πώς φτάσαμε σε Μνημόνιο. Γιατί, αν αυτό επιδίωκε, δεν θα απέκλειε τη διερεύνηση της 5ετίας Καραμανλή. Της διακυβέρνησης που ξεκίνησε διασύροντας διεθνώς τη χώρα με την πλαστή απογραφή, διήνυσε τη φαυλότατη διαχείριση 2007-9 και, αφού διπλασίασε το δημόσιο χρέος και πολλαπλασίασε τους διορισμούς πελατών, απέδρασε πυροδοτώντας ακόμη έναν διεθνή διασυρμό της χώρας: Με το ψέμα περί ελλείμματος 6% ενώ ήταν 13,7% – και, τελικά, 15,6%.
Αν θέλεις να βρεις την αλήθεια, δεν περιορίζεσαι να την αναζητείς στο στενό πεδίο που προκαθορίζουν οι κυβερνητικές συνεργασίες σου. Δεν θα τη βρεις. Για τον ίδιο λόγο που δεν βρίσκει τα κλειδιά του ο μεθυσμένος που τα ψάχνει μόνο εκεί που φωτίζει η λάμπα. Γιατί η αλήθεια (όπως και τα κλειδιά…) βρίσκεται παραπέρα, στον χώρο που μένει (αφήνεις) στο σκοτάδι. Αν, λοιπόν, δεν αντέχεις να ψάξεις στο σκοτάδι της 5ετίας, προκρίνοντας να μείνει χαρούμενος ο κυβερνητικός εταίρος σου, τουλάχιστον άφησε αυτόν να κάνει την πρόταση της δήθεν διερεύνησης. Ετσι ή αλλιώς, η πρόταση, καμένο μυρίζει…
