ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ Επιστολή που έλαβε από τον Ελληνα πρωθυπουργό, στην οποία δήλωνε ότι δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει τη δόση προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) της 12ης Μαΐου, αποκάλυψε η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου του Ταμείου, της περασμένης Πέμπτης (14 Μαΐου). Οπως αποκαλύπτει η «Κ», στην επιστολή ο Ελληνας πρωθυπουργός δήλωνε ότι θα μπορέσει να πληρώσει τη δόση των περίπου 750 εκατ. μόνο αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) άρει τους περιορισμούς στη ρευστότητα. Πηγές, που γνωρίζουν τι διημείφθη πίσω από τις κλειστές πόρτες του έκτακτου άτυπου Δ.Σ. για την Ελλάδα και το μεταφέρουν με λεπτομέρειες στην «Κ», τονίζουν ότι αυτά που κυριάρχησαν στη δύσκολη αυτή συζήτηση ήταν δύο θέματα:
Πρώτον, ο κίνδυνος μη αποπληρωμής των δόσεων από πλευράς Ελλάδας, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία με τους Ευρωπαίους εταίρους, και δεύτερον οι λόγοι για τους οποίους δεν αναμένεται να υπάρξει και συμφωνία τις επόμενες εβδομάδες.
Η «Κ» μεταφέρει τις λεπτομέρειες αυτής της σημαντικής συνάντησης, που αποκρυσταλλώνει τις θέσεις του ΔΝΤ προς τη χώρα.
Οι διάλογοι
Στη συνεδρίαση αυτή, ο υπεύθυνος για το ευρωπαϊκό πρόγραμμα, Πόουλ Τόμσεν, ήταν αυτός που κυριάρχησε. Τα υπόλοιπα 24 μέλη του Δ.Σ. βασικά άκουγαν και κανένα ευρωπαϊκό μέλος δεν μίλησε εκτός από τον Ελληνα εκπρόσωπο κ. Θάνο Κατσάμπα. Ο κ. Τόμσεν, αφού αναγνώρισε κάποια πρόοδο όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις, τόνισε ότι οι ελληνικές αρχές είναι ακόμα μακριά από κάθε συζήτηση για συγκεκριμένα μέτρα. Ο ίδιος ανέφερε ότι η διαδικασία που ακολουθεί η ελληνική κυβέρνηση εγείρει θέμα ίσης μεταχείρισης της Ελλάδας σε σχέση με άλλες χώρες στο εσωτερικό του ΔΝΤ. Ο κ. Τόμσεν, σύμφωνα με πηγή, είπε ότι δεν θα υπάρξει εκταμίευση δόσης από το ΔΝΤ αν δεν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση από τους θεσμούς, για την οποία εκτίμησε ότι είναι απαραίτητη η συμφωνία εκπροσώπων του ΔΝΤ και Ελλήνων υπουργών. Για τον ίδιο, όπως εξήγησε στο συμβούλιο, τέτοια συμφωνία δεν αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες.
Ως προς τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων που ακολουθείται τώρα, χαρακτηρίστηκε ως κάθε άλλο παρά ιδανική, καθώς παρά την ανάμειξη του ίδιου του Ελληνα πρωθυπουργού και το γεγονός ότι έχει οριστεί ένας βασικός διαπραγματευτής, οι συζητήσεις έχουν γίνει πιο στοχευμένες, αλλά παραμένουν προβληματικές. Το γεγονός ότι δεν επιτρέπονται, όπως ελέχθη στη συνεδρίαση, συναντήσεις των τεχνικών κλιμακίων με υπουργούς αφήνει το κλιμάκια «στα τυφλά» σε σχέση με το τι προθέσεις έχουν οι υπουργοί, αλλά και το κατά πόσον επιθυμούν την ύπαρξη προγράμματος, τη στιγμή που οι ίδιοι καταθέτουν νομοθετικές προτάσεις αντίθετες με αυτά που συζητιούνται σε τεχνικό επίπεδο στις Βρυξέλλες.
Το ασφαλιστικό, η μεταρρύθμιση του ΦΠΑ και η οπισθοχώρηση στις μεταρρυθμίσεις στον εργασιακό τομέα είναι αυτοί που θεωρούνται από το ΔΝΤ οι κρίσιμοι τομείς για την ολοκλήρωση της συμφωνίας. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές για το περιεχόμενο της συνεδρίασης, ο κ. Τόμσεν εξήγησε ότι η διαδικασία που ακολουθεί το ΔΝΤ δεν μπορεί να αλλάξει και οποιοδήποτε «πακέτο» μέτρων θα πρέπει να διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του χρέους. Και παρά τα δημοσιεύματα που τον παρουσίαζαν να πιέζει για «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, ο ίδιος ενημέρωσε τα υπόλοιπα μέλη του Δ.Σ. ότι δεν είχε πιέσει τους Ευρωπαίους εταίρους για μεγάλη ελάφρυνση χρέους, αλλά είχε τονίσει τη σημασία της βιωσιμότητάς του.
Η προϋπόθεση
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης τονίστηκε ότι δεν θα γίνει εκταμίευση δόσης, αν δεν υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο θεσμών και αν το πρόγραμμα δεν είναι χρηματοδοτημένο για τους επόμενους 12 μήνες. Αυτό, στην περίπτωση της Ελλάδας, σημαίνει ότι θα χρειαστεί συμφωνία για επόμενο πρόγραμμα, ώστε οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας να είναι καλυμμένες για τον επόμενο χρόνο.
Στο σημείο αυτό της συζήτησης αναφέρθηκε, όμως, ότι αντιθέτως, για να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της ΕΚΤ, δεν χρειάζεται συμφωνία των θεσμών, αλλά μόνο «λογικές διαβεβαιώσεις» ότι οι διαπραγματεύσεις θα ολοκληρωθούν επιτυχώς. Ετσι, μ’ έναν έμμεσο τρόπο το «μπαλάκι» πέρασε στους Ευρωπαίους εταίρους, καθώς αναφέρθηκε ότι αυτοί –σε αντίθεση με τη δυσκαμψία του Ταμείου– έχουν τη δυνατότητα να κρίνουν αν υπάρχει αρκετή πρόοδος, που θα οδηγούσε σε αναίρεση των περιορισμών της ρευστότητας.
Τώρα, στους τομείς όπου αναγνωρίζεται πρόοδος είναι στη μεταρρύθμιση του ΦΠΑ, καθώς σημειώνεται ότι οι ελληνικές αρχές έχουν την πρόθεση να προχωρήσουν σε ενοποίηση των συντελεστών, κάτι που θα αυξήσει τη φορολογική βάση και τα έσοδα, στην αυτονομία της Γενικής Γραμματείας Εσόδων, όπου οι ελληνικές αρχές δεν θα οπισθοχωρήσουν, και στο νομοθετικό πλαίσιο πτωχεύσεων.
Οι τομείς όπου εντοπίζεται πρόβλημα είναι οι ακόλουθοι: Στα δημοσιονομικά έγινε αναφορά ότι ο στόχος για 3% πρωτογενές πλεόνασμα είναι ξεκάθαρο ότι δεν θα επιτευχθεί, ενώ είναι αδύνατον να προβλεφθεί το έλλειμμα που θα προκύψει. Σύμφωνα με μέλη των τεχνικών κλιμακίων, το ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι οι ελληνικές αρχές πιστεύουν ότι μπορούν να επιτύχουν τον στόχο χωρίς να πάρουν έξτρα μέτρα, με άμεσο δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Συγχρόνως προκαλεί ανησυχία ότι οι ελληνικές αρχές βασίζονται στο αποτέλεσμα που θα φέρει μια βελτίωση στην αποτελεσματικότητα της διοίκησης. Συγκεκριμένη μνεία έγινε για τις ασφαλιστικές δαπάνες, που είναι οι μόνες που δεν έχουν μειωθεί, ενώ τονίστηκε ότι σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας έχουν αυξηθεί (καθώς το ΑΕΠ έχει συρρικνωθεί) και βρίσκονται στο 10%, κάτι το οποίο, όπως αναφέρθηκε, δεν είναι βιώσιμο.
Οι μεταρρυθμίσεις
Στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αυτό που τονίστηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης είναι η «σημαντική», όπως χαρακτηρίστηκε, οπισθοδρόμηση και κατάργηση μεταρρυθμίσεων που είχαν συμφωνηθεί στο πρόγραμμα. Συγχρόνως, στα εργασιακά η ελληνική κυβέρνηση επιθυμεί να επιστρέψει σε πολιτικές που έχουν συμφωνηθεί στα μη μισθολογικά θέματα. Ιδιαίτερη μνεία έγινε στις επαναπροσλήψεις δημόσιων υπαλλήλων και τονίστηκε ότι, παρόλο που οι αρχές δεν αντιτίθενται σε μεταρρυθμίσεις, δεν λένε ποιες μεταρρυθμίσεις θέλουν να κάνουν.
Στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων, η αναφορά στη συνεδρίαση ήταν σύντομη, καθώς δεν έχουν καθαρή εικόνα για το τι συμβαίνει, εξαιτίας των πολλών και αντικρουόμενων δημοσιευμάτων και δηλώσεων. Αναφέρθηκε, ωστόσο, ότι στον τομέα αυτό απέτυχε και η προηγούμενη κυβέρνηση, γι’ αυτό και δεν υπάρχει ιδιαίτερη οπισθοδρόμηση.
Η μη πληρωμή
Στο θέμα με το οποίο ξεκίνησε και η συνεδρίαση –στην πιθανότητα αδυναμίας αποπληρωμής δόσης– συμφωνήθηκε ότι σε περίπτωση που κάτι τέτοιο συμβεί, το διοικητικό συμβούλιο θα ειδοποιηθεί την ίδια μέρα και αναφέρθηκαν τα βήματα που θα ακολουθηθούν. Πρώτα, το προσωπικό του ΔΝΤ θα πρέπει να καταλάβει ποιες είναι οι προθέσεις της κυβέρνησης και μετά να δει τις νομικές συνέπειες μιας τέτοιας χρεοκοπίας αλλά και τη μετακύλιση του κινδύνου χρεοκοπίας (cross default spillover) στα ομόλογα του ESM και PSI. Αναφέρθηκε ότι είναι ασαφές ακόμα πώς θα αντιδράσει η ΕΚΤ, αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει, στα δάνειά της προς το ΔΝΤ και αν υπάρξει αδυναμία πληρωμής στην ΕΚΤ, δεν είναι ξεκάθαρο πώς η ΕΚΤ θα συνεχίσει να στηρίζει τις ελληνικές τράπεζες.
Ο Ελληνας εκπρόσωπος είπε ότι αν οι τεχνοκράτες είχαν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους για να πείσουν τους Ελληνες πολιτικούς, τότε μία λύση θα βρισκόταν, αλλά ξεκαθάρισε ότι ο χρόνος λειτουργεί εναντίον της Ελλάδας και πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες.
Ο εκπρόσωπος ΗΠΑ
Ενδιαφέρον έχει η τοποθέτηση του Αμερικανού εκπροσώπου στο ΔΝΤ. Αναρωτήθηκε αν υπάρχει στα «σκαριά» κάποιο πρόγραμμα που θα ταίριαζε στις ελληνικές αρχές, υπονοώντας αν υπάρχει έτοιμη μία πρόταση σε μορφή τελεσίγραφου (take it or leave it), όπως είχε αποκαλύψει η «Κ» την προηγούμενη Κυριακή ότι συζητούν στις Βρυξέλλες. Αυτό που έγινε ξεκάθαρο είναι ότι χρειάζονται περισσότερες πληροφορίες και πιο συγκεκριμένες προτάσεις από τις ελληνικές αρχές.
