Απλήρωτα παραμένουν εκατοντάδες οδικά, σιδηροδρομικά, λιμενικά, αποχετευτικά έργα, έργα υγείας και επιχειρηματικά σχέδια, εξαιτίας της στάσης πληρωμής που έχει κηρύξει το Δημόσιο. Οι καθυστερήσεις θέτουν σε άμεσο κίνδυνο περί το 1 δισ. ευρώ από το παλιό ΕΣΠΑ, καθώς έχουν δημιουργήσει αλυσιδωτές επιπτώσεις στην εκτέλεση των έργων και στην εκταμίευση των αντίστοιχων πόρων από την Ε.E. Ετσι η στάση πληρωμών που έχει κηρύξει το Δημόσιο, συμπαρασύρει σε στάση πληρωμών και από την πλευρά της Ε.Ε. και δεν είναι τυχαίο ότι, καθ’ όλη τη διάρκεια του 2015, τα αιτήματα που έχει υποβάλει η ελληνική πλευρά για την εκταμίευση κοινοτικών πόρων, δεν ξεπερνούν τα 150 εκατ. ευρώ.
Ο κίνδυνος της απώλειας κοινοτικών πόρων από το παλιό ΕΣΠΑ είναι κάτι παραπάνω από ορατός. Αυτό γιατί ενώ το πρόγραμμα έληξε το 2014, η περίοδος υλοποίησης των έργων, μπορεί να φτάσει μέχρι και τα τέλη του 2015. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναγνωρίσει τις δαπάνες, οι οποίες μπορούν να γίνουν και μέσα στο 2016, μόνο για τα έργα που θα ολοκληρωθούν εντός της τρέχουσας χρονιάς, ενώ αντίθετα όσα δεν ολοκληρωθούν, θα επιβαρύνουν μοιραία τον κρατικό προϋπολογισμό. Συνολικά αυτά που απομένουν προς απορρόφηση (της περιόδου 2007-2014), ανέρχονται σε 3 δισ. ευρώ.
«Τα δημόσια έργα σε ολόκληρη τη χώρα, εμφανίζουν εικόνα διάλυσης» καταγγέλλει ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών και «το ένα μετά το άλλο οι εργασίες διακόπτονται, εξαιτίας της οικονομικής αδυναμίας των κατασκευαστικών επιχειρήσεων». Αιτία, η μη εκτέλεση από την πλευρά του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους των αιτημάτων πληρωμών, τα οποία συσσωρεύονται ανεκτέλεστα ή ικανοποιούνται με επιλεκτικό τρόπο», σημειώνει. Ανάλογα είναι τα προβλήματα που προκύπτουν και για το νέο ΕΣΠΑ, το οποίο ξεκίνησε τυπικά στις αρχές του 2014, αλλά η ενεργοποίησή του προσκρούει τόσο στην ανετοιμότητα της χώρας, όσο και στα προβλήματα ρευστότητας της χώρας.
Η πρόσφατη ευελιξία που δόθηκε μετά τη συμφωνία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του προέδρου της Ε.Ε. Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ για την άμεση εκταμίευση 2 δισ. ευρώ, δηλαδή 1 δισ. ευρώ από το παλιό ΕΣΠΑ και 1 δισ. ευρώ από το νέο, παραμένει ουσιαστικά ανενεργή, αφού η αδυναμία του Δημοσίου μπλοκάρει κάθε αναπτυξιακή δυνατότητα. Πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα κοινοτικά κονδύλια εκταμιεύονται στα κράτη-μέλη απολογιστικά, αφού δηλαδή πρώτα κάθε χώρα πληρώσει τα έργα που υλοποιούνται από εθνικούς πόρους του προϋπολογισμού της.
Τα ταμειακά προβλήματα που παρατηρούνται στα έργα του ΕΣΠΑ, ενδέχεται να συμπαρασύρουν σε καθυστέρηση το σύνολο του προγράμματος, σε μια περίοδο, που ο χρόνος μετράει αντίστροφα. Διανύοντας την τελευταία του χρονιά, το ΕΣΠΑ, θα περίμενε κανείς να επιταχύνει, προκειμένου να ολοκληρωθούν όσα περισσότερα έργα γίνεται έως τα τέλη του 2015. Αυτή είναι και η αιτία που οι φορείς που εμπλέκονται με την εκτέλεση έργων του ΕΣΠΑ εκφράζουν ανησυχία ότι οι συνέπειες από την καθυστέρηση στις πληρωμές, δεν εξαντλούνται σε μια απλή ταμειακή δυσλειτουργία.
