Η 3η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες, με τις τράπεζες να επιστρέφουν σε ιδιωτικά χέρια. Η «Κ» επιχειρεί σήμερα να δώσει απαντήσεις σε μια σειρά από βασικά ερωτήματα για το δύσκολο αυτό εγχείρημα.
– Γιατί πραγματοποιήθηκε και νέα ανακεφαλαιοποίηση;
– Η νέα κεφαλαιακή ενίσχυση (η τρίτη τα τελευταία τρία χρόνια) κρίθηκε απαραίτητη μετά τον εκτροχιασμό της οικονομίας και ειδικά του τραπεζικού συστήματος. Η πολιτική αβεβαιότητα που οδήγησε σε εκλογές τον Ιανουάριο του 2015 προκάλεσε ένα μεγάλο κύμα εκροών καταθέσεων, ενώ η κατάσταση επιδεινώθηκε δραματικά εξαιτίας της παρατεταμένης διαπραγμάτευσης που οδήγησε τη χώρα ένα βήμα εκτός Ευρωζώνης. Οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά 45 δισ. ευρώ, το «κόκκινα» δάνεια αυξήθηκαν, ενώ η αβεβαιότητα οδήγησε στην επιβολή των capital controls. Η επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών τεχνικά θέτει τις τράπεζες σε καθεστώς χρεοκοπίας.
– Θα είναι η τελευταία ενίσχυση των τραπεζών ή υπάρχει κίνδυνος το 2016 να συζητάμε και πάλι για ανακεφαλαιοποίηση;
– Μετά την ανακεφαλαιοποίηση του 2014 επικρατούσε διάχυτη αισιοδοξία, ενώ το σύνολο των τότε κεφαλαίων καλύφθηκε από ξένους επενδυτές. Ωστόσο μετά τις ευρωεκλογές του 2014 η χώρα μπήκε σε μεγάλες, μη αναμενόμενες, περιπέτειες. Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, η κεφαλαιακή κατάσταση των τραπεζών υπερεπαρκεί, φτάνει βέβαια να μην έχουμε νέες απρόβλεπτες αρνητικές εξελίξεις. Στο πλαίσιο αυτό είναι καθοριστική η υλοποίηση της συμφωνίας και των μεταρρυθμίσεων καθώς και η διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας.
– Γιατί οι τιμές διάθεσης των νέων μετοχών των τραπεζών διαμορφώθηκαν σε τόσο χαμηλά επίπεδα;
– Οι τράπεζες έπρεπε σε πολύ περιορισμένο χρονικό πλαίσιο να αντλήσουν αρκετά δισ. ευρώ από την αγορά. Μοιραία η μεγάλη προσφορά μετοχών (σχεδόν και οι τέσσερις τράπεζες βγήκαν ταυτόχρονα στις αγορές) δημιούργησε πίεση στις τιμές. Εξαιρετικά αρνητικά επηρέασαν ακόμα οι καθυστερήσεις στην ψήφιση του νόμου για την ανακεφαλαιοποίηση, καθώς και στη διαπραγμάτευση με την τρόικα για το θέμα των πλειστηριασμών. Αρνητικά επηρέασε και το διεθνές περιβάλλον, καθώς τα τραγικά γεγονότα στο Παρίσι συνέβησαν πριν κλείσουν τα βιβλία των τραπεζών. Οι τράπεζες έπρεπε πάση θυσία να ολοκληρώσουν τις αυξήσεις το 2015, καθώς αν η διαδικασία αναβάλλονταν για το 2016 υπήρχε κίνδυνος να τεθεί ξανά θέμα «κουρέματος» καταθέσεων.
– Εχουν βάση τα περί «ξεπουλήματος»;
– Οχι. Οι αυξήσεις πραγματοποιήθηκαν σε συνθήκες αγοράς. Οι τιμές διαμορφώθηκαν σε επίπεδα τιμών μια ανάσα από το… μηδέν, ωστόσο αυτό ήταν αποτέλεσμα της κατάστασης που περιήλθαν οι τράπεζες τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Αν οι τράπεζες δεν ανακεφαλαιοποιούνταν από την αγορά αλλά αποκλειστικά από το ΤΧΣ τότε θα έμπαιναν σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης, και θα υλοποιούνταν ένα «επιθετικό» πρόγραμμα εξυγίανσης με κλείσιμο καταστημάτων, απολύσεις προσωπικού, ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, κ.ά.
– Γιατί απαξιώθηκε η αξία των τραπεζών;
– Το καλοκαίρι του 2014 η χρηματιστηριακή αξία των τραπεζών είχε ανέλθει στα 34 δισ. ευρώ, ενώ αν τότε το Δημόσιο είχε προχωρήσει στην πώληση των μετοχών του στις τράπεζες θα είχε εισπράξει 20 δισ. ευρώ! Τώρα η ανακεφαλαιοποίηση έγινε σε αξία που αντιστοιχεί σε… 1 δισ. ευρώ και το Δημόσιο πρακτικά δεν έχει καμία ελπίδα να ανακτήσει τα κεφάλαια που είχε τοποθετήσει το 2013 στο πλαίσιο της πρώτης ανακεφαλαιοποίησης. Η χρεοκοπία του τραπεζικού συστήματος ήταν το τίμημα της πολιτικής αστάθειας, της αβεβαιότητας που προκάλεσαν οι πρόωρες εκλογές και κυρίως της «διαπραγμάτευσης» που παραλίγο να οδηγήσει την Ελλάδα εκτός Ε.Ε., αλλά και των capital controls.
– Ποια θα είναι η συμμετοχή των παλαιών μετόχων μετά την αύξηση κεφαλαίου;
– Η ολοκλήρωση της 3ης ανακεφαλαιοποίησης οδηγεί στον αφανισμό των παλαιών μετόχων και μεταξύ αυτών του ΤΧΣ που κατείχε μεγάλα πακέτα μετοχών των τραπεζών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συμμετοχή του ταμείου περιορίζεται στο 2,7% στην Eurobank (από 35% πριν από την αύξηση), στο 11% στην Alpha Bank (από 66%), στο 26% στην Τράπεζα Πειραιώς (από 66,9%) και στο 35% στην Εθνική Τράπεζα (από 57,2% πριν από την ανακεφαλαιοποίηση). Ετσι σε όλες τις τράπεζες η πλειοψηφία των μετοχών περνάει σε ιδιωτικά χέρια.
– Γιατί οι περισσότερες τράπεζες δεν έδωσαν την ευκαιρία και στους μικρομετόχους να συμμετέχουν στις αυξήσεις;
– Η διάθεση μετοχών στο ευρύ επενδυτικό κοινό απαιτεί σειρά ενεργειών προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενημέρωση και η προστασία των μικροεπενδυτών. Η έκδοση Ενημερωτικού Δελτίου, η έγκρισή του από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, η περίοδος διάθεσης κ.ά. απαιτούσαν πρόσθετο χρόνο. Με εξαίρεση την ΕΤΕ που προχωράει στη διάθεση μετοχών και σε Ελληνες, οι υπόλοιπες τράπεζες έκριναν ότι το να διατηρηθεί ανοιχτή η διαδικασία για περίπου 10 ημέρες εμπεριείχε κινδύνους.
