Περικοπές σε όλο το φάσμα των φοροαπαλλαγών, με κυρίαρχες αυτές που ισχύουν για ιατροφαρμακευτικές δαπάνες, κατάργηση του επιδόματος θέρμανσης και «μαχαίρι» σε παροχές ανταποδοτικού τύπου για τις οποίες έχουν καταβληθεί εισφορές, περιλαμβάνει η λίστα που έχει ήδη παραδώσει στην ηγεσία του υπουργείου Εργασίας η Παγκόσμια Τράπεζα. Με στόχο τη μείωση των «ήδη περιορισμένων», όπως και το μνημόνιο αναγνωρίζει, δαπανών για κοινωνική πρόνοια στην Ελλάδα, σε μια περίοδο που οι δικαιούχοι τέτοιων παροχών αυξάνονται με δραματικό ρυθμό, τα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών αναζητούν κεφάλαια, που ενδεχομένως να αγγίξουν και το 1 δισ. ευρώ, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί από τον Ιανουάριο του 2017 η καθολική εφαρμογή του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (KEA).
Πρόκειται για μια παραλλαγή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (EEE), η δεύτερη φάση του οποίου αναμένεται να ξεκινήσει σε 30 δήμους της χώρας εντός του Αυγούστου. Η μεταρρύθμιση της πρόνοιας έρχεται αμέσως μετά την ασφαλιστική μεταρρύθμιση και αναμένεται να βάλει φωτιά στη διαπραγμάτευση του φθινοπώρου, καθώς θα συζητείται με τους εκπροσώπους των δανειστών παράλληλα με τις αλλαγές στα εργασιακά.
100 παροχές
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», η Παγκόσμια Τράπεζα, που μέσω του 2ου μνημονίου έχει αναλάβει κεντρικό ρόλο στην αναδιάρθρωση του προνοιακού συστήματος στη χώρα μας, περιλαμβάνει στα υπό «αναδιάρθρωση επιδόματα», μεταξύ άλλων, πάνω από 100 παροχές που δίνονται σε είδος ή σε χρήμα σε ασφαλισμένους ή και ανέργους, εκ των οποίων οι περισσότερες είναι ανταποδοτικού χαρακτήρα (π.χ. επιδότηση κατασκηνώσεων για ανέργους), ενώ κάποιες ήδη έχουν κοπεί (δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα σε ανέργους).
Στη λίστα με τις υποδείξεις υπάρχουν ακόμη και οι εκπτώσεις φόρων (φοροαπαλλαγές) από τις ιατροφαρμακευτικές δαπάνες, με στόχο την εξοικονόμηση περίπου 100 με 120 εκατ. ευρώ. Ηδη, στο υπουργείο Οικονομικών «μετράνε» τις πιθανές αποδόσεις ενός τέτοιου ενδεχομένου, εξετάζοντας παράλληλα ποιοι από τους δικαιούχους των συγκεκριμένων φοροαπαλλαγών έχουν υψηλά εισοδήματα που δικαιολογούν πιθανή χρήση ιατροφαρμακευτικών υπηρεσιών εκτός εθνικού συστήματος υγείας και ποιοι κάνουν εκτεταμένη χρήση λόγω χρόνιων ή σοβαρών ασθενειών.
Στο στόχαστρο της Παγκόσμιας Τράπεζας έχει μπει και το επίδομα θέρμανσης καθώς διαπιστώθηκε ότι, βάσει των κριτηρίων που εφαρμόζονται, ενδέχεται οι δικαιούχοι να μην είναι πάντα αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη ενός τέτοιου μέτρου.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η Παγκόσμια Τράπεζα δεν επιμένει σε περικοπές στα οικογενειακά επιδόματα, καθώς διαπιστώνει ότι η συνολική δαπάνη υπολείπεται των πραγματικών αναγκών ενός σύγχρονου και στοχοθετημένου συστήματος στήριξης των παιδιών. Να σημειωθεί ότι η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν σχεδιάζονται μειώσεις σε επιδόματα που λαμβάνουν άτομα με ειδικές ανάγκες καθώς και στα οικογενειακά επιδόματα, παρότι οι εκπρόσωποι των δανειστών και κυρίως το ΔΝΤ έχουν θέσει ανοιχτά το θέμα της περικοπής τους.
Στο συμπληρωματικό μνημόνιο του Ιουνίου γίνεται εκτενής αναφορά, ενώ και κατά τη διάρκεια της πρώτης αξιολόγησης είχε τεθεί από τους δανειστές αίτημα να συμπεριληφθούν στα εισοδηματικά κριτήρια, βάσει των οποίων καταβάλλεται το ΚΕΑ κατά τη β΄ πιλοτική φάση, τα αναπηρικά, μη ανταποδοτικού χαρακτήρα επιδόματα που δίνονται στα άτομα με αναπηρία. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι επισημαίνουν πως οι δανειστές έχουν κατά καιρούς υποστηρίξει πως το κόστος για την πληρωμή των αναπηρικών επιδομάτων, περίπου 700 εκατ. ευρώ τον χρόνο, είναι σημαντικά υψηλό και εκτιμούν ότι αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο κατά τη δεύτερη αξιολόγηση.
Η διαπραγμάτευση του Σεπτεμβρίου θεωρείται δύσκολη, καθώς για την εφαρμογή του Κοινωνικού Επιδόματος Αλληλεγγύης στο σύνολο των δικαιούχων ατόμων που διαβιώνουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν κεφάλαια που ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ. Υπάρχουν βέβαια και άλλα δύο σενάρια που εξετάζονται στο οικονομικό επιτελείο, σε συνεργασία με τους δανειστές. Σύμφωνα με το δεύτερο, και εφόσον αποφασιστεί να καλυφθούν οι ανάγκες του 80% των ατόμων που έχουν ανάγκη, θα απαιτηθούν κεφάλαια ύψους 750 εκατ. ευρώ, ενώ βάσει του τρίτου σεναρίου, και υπό την προϋπόθεση ότι θα αποφασιστεί η κάλυψη μικρότερου ποσοστού δικαιούχων, θα χρειαστεί η εξοικονόμηση 550 εκατ. ευρώ.
Τα συναρμόδια υπουργεία, πάντως, αναζητούν περίπου 900 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 270 εκατ. αφορούν κεφάλαια που και σήμερα δαπανώνται για την εφαρμογή του προγράμματος ενάντια στην ανθρωπιστική κρίση.
Ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα
Με στόχο να διοχετεύσει τους λιγοστούς διαθέσιμους πόρους σε εκείνους που το χρειάζονται περισσότερο, το συμπληρωματικό μνημόνιο προβλέπει ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα αναδιάρθρωσης της κοινωνικής πρόνοιας στην Ελλάδα, με τη συνδρομή και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Αναλυτικά, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2016, η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει την αναδιάρθρωση του συνόλου των προνοιακών επιδομάτων, ώστε να εξοικονομηθεί 0,5% του ΑΕΠ. Η αναθεώρηση θα χρησιμεύσει ως βάση για τη δημιουργία ενός ορθολογικού συστήματος κοινωνικής πρόνοιας, συμπεριλαμβανομένης της εθνικής εφαρμογής του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος. Το κόστος της εθνικής εφαρμογής του ΕΕΕ υπολογίζεται σε 0,5% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση, το οποίο θα πρέπει να καλυφθεί μέσω της μόνιμης αποταμίευσης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προσδιορίζονται από την Παγκόσμια Τράπεζα.
Μάλιστα, η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί, ως βασικό παραδοτέο, να προχωρήσει στη νομοθέτηση των αλλαγών έως τον Οκτώβριο. Να σημειωθεί εδώ ότι το συμπληρωματικό μνημόνιο παραδέχεται παράλληλα ότι οι δαπάνες για κοινωνική πρόνοια στη χώρα μας υστερούν σημαντικά, με την Ελλάδα να βρίσκεται πολύ πίσω από τον μέσο όρο της Ε.E.
Μέχρι τον Νοέμβριο του 2016, η κυβέρνηση θα πρέπει επίσης να αξιολογήσει και αν χρειαστεί να αναθεωρήσει τους όρους εφαρμογής και της β΄ φάσης του πιλοτικού προγράμματος για το ΕEE σε 30 δήμους της χώρας, που ξεκινάει εντός Αυγούστου, ώστε από την 1η Ιανουαρίου 2017 να ξεκινήσει η πανεθνική εφαρμογή του. Τέλος, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016, το υπ. Εργασίας θα πρέπει να έχει καταρτίσει σχέδιο δράσης για μια μόνιμη στεγαστική πολιτική για τους πλέον ευάλωτους.
