Σε ολική αναδιάταξη οδηγείται ο ελληνικός χάρτης των αεροδρομίων πριν καν εκπνεύσει το 2016, καθώς ολοκληρώνεται η μεταβίβαση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων στην κοινοπραξία Fraport/Slentel, υπογράφεται η 20ετής παράταση της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, που ανοίγει τον δρόμο για την πώληση άλλου 30% του μετοχικού κεφαλαίου του ΔΑΑ, και ξεκινά ο διαγωνισμός για την κατασκευή και παραχώρηση του νέου αεροδρομίου στο Ηράκλειο της Κρήτης. Παράλληλα προχωράει και η αξιολόγηση των διαθέσιμων και εμπορικά εφικτών δομών συναλλαγής για τα άλλα 23 εναπομείναντα περιφερειακά αεροδρόμια, που διατηρεί στο χαρτοφυλάκιό του το ΤΑΙΠΕΔ αλλά θα μεταβιβάσει προς αξιοποίηση στο νέο υπερταμείο.
Ο εποπτικός έλεγχος
Ολα αυτά την ώρα που δρομολογήθηκε κάτω από την πίεση των δανειστών η συνολική αναδιάρθρωση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας με βασικό χαρακτηριστικό τη διάσπασή της σε δύο διακριτές οντότητες: την αεροναυτιλία που είναι επιφορτισμένη με τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας και τον εποπτικό επ’ αυτής ρόλο και τη μονάδα των αεροδρομίων που θα έχει ως αντικείμενο τη λειτουργία των υποδομών των αεροδρομίων. Η αναδιάρθρωση αυτή είναι προαπαιτούμενο τόσο στο πλαίσιο των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας, όσο και εκ των συμβατικών υποχρεώσεων με την Fraport. Επί της ουσίας, όλα τα παραπάνω δύνανται να αναβαθμίσουν και εκσυγχρονίσουν δραστικά τα ελληνικά αεροδρόμια τόσο σε επίπεδο υποδομών και ασφάλειας, όσο και σε επίπεδο προσφερόμενων υπηρεσιών και συνολικής εμπειρίας.
Να καταστήσουν, δηλαδή, την Ελλάδα έναν ελκυστικότερο τουριστικό προορισμό και να βελτιώσουν τις εσωτερικές αερομεταφορές.
Εάν αθροίσει κανείς τις εκτιμήσεις για τις επενδύσεις και τα εφάπαξ τιμήματα που έχουν συμβασιοποιηθεί ή αναμένεται να συμβασιοποιηθούν (περιφερειακά, ΔΑΑ, νέο αεροδρόμιο Ηρακλείου), προκύπτει μια επενδυτική δαπάνη της τάξης των 3,5 δισ. ευρώ εντός των αμέσως επόμενων ετών.
Υπάρχει όμως ακόμα απόσταση να διανυθεί, παρά το γεγονός πως τροχοδρομούν ήδη οι περισσότερες εκ των εξελίξεων που έχουν δρομολογηθεί για τα ελληνικά αεροδρόμια.
Τα περιφερειακά
Κατ’ αρχάς, για την παραχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων η Fraport ολοκληρώνει –σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ»– με ταχύτατους ρυθμούς τα master plan για το κάθε ένα από αυτά με στόχο την πλήρη αναβάθμιση των υποδομών τους, των υπηρεσιών τους και των παραμέτρων ασφαλείας αλλά και αισθητικής. Τα μεγαλύτερα εξ αυτών αναμένεται να παρουσιαστούν τον επόμενο κιόλας μήνα και η συναλλαγή να κλείσει με την καταβολή του 1,234 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο και απώτατη ημερομηνία παράδοσης και των 14 στα τέλη Ιανουαρίου. Τα περιφερειακά αεροδρόμια περιλαμβάνουν 3 πύλες στην κύρια χώρα (Θεσσαλονίκη, Ακτιον, Καβάλα) και 11 αεροδρόμια στα νησιά (Χανιά, Κέρκυρα, Κεφαλονιά, Κως, Μύκονος, Μυτιλήνη, Ρόδος, Σάμος, Σαντορίνη, Σκιάθος και Ζάκυνθος). Το 2015 υποδέχτηκαν συνολικά περισσότερους από 23 εκατ. επιβάτες (+6% σε σχέση με το 2014), με το 73% εξ αυτών διεθνείς ταξιδιώτες. Στη διάρκεια της 40ετούς παραχώρησης, η Fraport Greece θα είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία, τη συντήρηση και την ανάπτυξή τους και θα επενδύσει περίπου 330 εκατ. ευρώ για τη βελτίωσή τους μέχρι το 2020. Στα επόμενα χρόνια, θα πραγματοποιηθούν επιπλέον επενδύσεις για την αύξηση της χωρητικότητάς τους, με βάση τον όγκο κίνησης. Συνολικά, το ποσόν των επενδύσεων θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ.
Προς πώληση το 30% του ΔΑΑ
Εντός των αμέσως επομένων εβδομάδων ολοκληρώνεται όμως –σύμφωνα με κορυφαίους κύκλους του ΤΑΙΠΕΔ, με τους οποίους επικοινώνησε η «Κ»– και η συμφωνία για την επέκταση της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ). Υπενθυμίζεται πως η εταιρεία Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών συστάθηκε το 1996 με σκοπό την κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία του Αεροδρομίου Ελευθέριος Βενιζέλος για 30 χρόνια, βάσει της σχετικής σύμβασης παραχώρησης που λήγει έτσι το 2026. Μέτοχοι του ΔΑΑ σήμερα είναι το ελληνικό Δημόσιο (25%), το ΤΑΙΠΕΔ (30%), οι συμφερόντων PSP Investments, Avi Alliance GmbH (26,7%) και Avi Alliance Capital GmbH (13,3%) και η οικογένεια Δ. Κοπελούζου (5%). Η επέκταση της σύμβασης κατά 20 χρόνια (το δικαίωμα βρίσκεται στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ) ανοίγει τον δρόμο και για την πώληση του 30% των μετοχών του ΔΑΑ που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ και περιλαμβάνεται στα προς ιδιωτικοποίηση περιουσιακά του στοιχεία.
Η μέθοδος και ο χρόνος της πώλησης του 30% αναμένεται να αποφασιστούν από το Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ.
Εργο-σταθμός 800 εκατ. ευρώ στο Καστέλλι Ηρακλείου
Εργο γενικότερης σημασίας για την οικονομία της χώρας το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλλι Ηρακλείου, σύμφωνα και με πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης που χαρακτήρισε κατεπείγουσες τις σχετικές απαλλοτριώσεις, αναμένεται να ενισχύσει δραστικά την τουριστική βιομηχανία της Κρήτης.
Το έργο προϋπολογισμού 800 εκατομμυρίων ευρώ θα περιλαμβάνει και τις οδικές συνδέσεις του αεροδρομίου με τον βόρειο και νότιο οδικό άξονα του νησιού, καθώς και εμπορευματική ζώνη κατά το μοντέλο του «Ελ. Βενιζέλος». Με βάση τον σχεδιασμό, το αεροδρόμιο προβλέπει και επέκταση του διαδρόμου από τα 3.000 στα 3.200 μέτρα και δυνατότητα επιπλέον επέκτασης στα 3,8 χλμ., εάν και εφόσον αυτό καταστεί αναγκαίο. Στην πλήρη λειτουργία του θα μπορεί να φιλοξενεί για στάθμευση 25 αεροσκάφη. Με βάση τη σύμβαση παραχώρησης που πραγματοποιείται ο διαγωνισμός, διπλασιάζονται οι πόροι που θα αποδίδονται ετησίως στους ΟΤΑ του νησιού από τα ακαθάριστα έσοδα του αεροδρομίου, ενώ ο παραχωρησιούχος είναι υποχρεωμένος να εξασφαλίσει απασχόληση μακροχρονίως ανέργων. Η σύμβαση παραχώρησης θα είναι 30ετούς διάρκειας και ο παραχωρησιούχος θα μπορεί να δίνει μέρος της παραχώρησης σε τρίτους όπως για συντήρηση αεροσκαφών κ.λπ.
Ο διαγωνισμός για το έργο βρίσκεται σε εκκρεμότητα από το 2008, προς μεγάλη απογοήτευση τόσο της τουριστικής βιομηχανίας όσο και των αεροπορικών εταιρειών αφού το υπάρχον αεροδρόμιο οριακά μπορεί να εξυπηρετήσει την αυξανομένη επιβατική κίνηση. Επειτα από αλλεπάλληλες αλλαγές διαγωνιστικού μοντέλου, προϋπολογισμού και παρατάσεις στις προθεσμίες υποβολής δεσμευτικών προφορών, θα κατασκευαστεί με σύμβαση παραχώρησης και το Δημόσιο θα κατέχει το 45% – 55% της εταιρείας διαχείρισης, με τον υποψήφιο ανάδοχο που θα περιορίσει την οικονομική συμμετοχή του Δημοσίου, που ανέρχεται σε 220 εκατ. ευρώ, να μοριοδοτείται θετικά. Η ΕΤΕπ έχει ήδη δεσμευθεί ότι θα χρηματοδοτήσει τη συμμετοχή του Δημοσίου και, πρώτη φορά, τις προπαρασκευαστικές δράσεις (μελέτες, κ.λπ.), ενώ έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον και για τη συμμετοχή της, ως δανείστρια, στο έργο.
Τα υπόλοιπα 23 αεροδρόμια
Την ίδια ώρα προχωράει η «αξιολόγηση των διαθέσιμων και εμπορικά εφικτών δομών συναλλαγής» των 23 εναπομεινάντων περιφερειακών ελληνικών αεροδρομίων, που δεν παραχωρούνται στο σχήμα υπό την Fraport, αλλά διατηρεί στο χαρτοφυλάκιό του το ΤΑΙΠΕΔ. Τα αεροδρόμια αυτά θα μεταβιβαστούν, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΤΑΙΠΕΔ, στο νέο υπερταμείο αλλά συνοδευόμενα με τα αναπτυξιακά σχέδιά τους και τα σχέδια αξιοποίησης. Το ΤΑΙΠΕΔ έχει γι’ αυτόν τον λόγο προχωρήσει στην πρόσληψη συμβούλων.
Τα 23 αυτά αεροδρόμια είναι τα Αλεξανδρούπολης, Αράξου, Αστυπάλαιας, Χίου, Ικαρίας, Ιωαννίνων, Καλαμάτας, Καλύμνου, Καρπάθου, Κάσου, Καστελόριζου, Καστοριάς, Κοζάνης, Κυθήρων, Λέρου, Λήμνου, Μήλου, Ν. Αγχιάλου, Νάξου, Πάρου, Σητείας, Σκύρου και Σύρου. Τα αεροδρόμια αυτά λειτουργεί σήμερα η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας.
Η αξιολόγηση του κάθε αεροδρομίου γίνεται από λειτουργική, εμπορική και κυκλοφοριακή άποψη και ταυτόχρονα εκτιμάται η δυνητική αξία τους και συντάσσεται σκελετός επιχειρηματικού πλάνου, ενώ διερευνώνται και οι διαθέσιμες και εμπορικά εφικτές δομές συναλλαγής.
Σύνδεση με Κίνα
Διεργασίες για την άμεση αναβάθμιση της αεροπορικής σύνδεσης με την Κίνα, με αύξηση δρομολογίων και απευθείας πτήσεις, λαμβάνουν χώρα σύμφωνα με πηγές της «Κ» που δεν επιδέχονται αμφισβήτησης. Οι τελευταίες εξελίξεις με άξονα την εξαγορά του ΟΛΠ από την Cosco έχουν αυξήσει το κινεζικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα εν γένει και ειδικά της Air China, ενώ παράλληλα αναπτύσσεται ταχύτατα και η τουριστική αγορά.
Ηχηρή παρέμβαση
Για να συνεχισθεί η ανάπτυξη
των αερομεταφορέων «πρέπει να αντιστραφούν τα λάθη που μειώνουν την ανταγωνιστικότητα», όπως η αύξηση του ΦΠΑ από το 13% στο 24% και οι υψηλές χρεώσεις στο αεροδρόμιο της Αθήνας λόγω της μικρής διάρκειας της σύμβασης, επισημαίνει ο αντιπρόεδρος της AEGEAN Ευτύχιος Βασιλάκης. «Αλλιώς, θα έχουμε στασιμότητα ή και υποχώρηση» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Βαλκανικό ενδιαφέρον
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δυνητικές ανακατατάξεις του χαρτοφυλακίου αεροδρομίων της AviAlliance συμφερόντων του καναδικού ταμείου PSP investments που ελέγχει και το 40% του ΔΑΑ. H China Everbright Limited και η γνωστή από το ενδιαφέρον της για το ΔΑΑ Friedmann Pacific Asset Management φέρονται να έχουν αποκτήσει δικαίωμα αγοράς έως το 2017 του αεροδρομίου των Τιράνων, το οποίο ελέγχεται κατά 47% από την AviAlliance.
