Μόλις τον περασμένο Ιούνιο, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έπνεε μένεα εναντίον της αλλοίωσης που επιφέρουν στον μουσουλμανικό χαρακτήρα της Κωνσταντινούπολης οι «Πύργοι του Τραμπ» που βρίσκονται υψωμένοι στο Σισλί. Τότε, είχε αναφερθεί σε έναν από τους υποψηφίους προέδρους των ΗΠΑ που «δεν έχει ανοχή για τους μουσουλμάνους στην Αμερική» και ζητούσε να αφαιρεθεί το όνομα του Τραμπ από τους ομώνυμους πύργους του Σισλί. Η στάση του κ. Ερντογάν είχε αναγκάσει τότε ακόμη και τους εκπροσώπους της εταιρείας Ντογάν, που είναι συνεταίρος του Τραμπ στην Τουρκία, να λάβει αποστάσεις από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ. Ολα αυτά αποτελούν πια παρελθόν. Ο «μετά τη 15η Ιουλίου» Ερντογάν, όπως φάνηκε από τις πρώτες δηλώσεις Τούρκων για την ανάδειξη Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, είναι ενθουσιασμένος, αφενός διότι η Χίλαρι Κλίντον έχασε, αφετέρου επειδή θεωρεί ότι η Αγκυρα μπορεί να κινηθεί πιο «άνετα».
Ολα αυτά μένει να αποδειχθούν. Στην Αθήνα υπάρχει ανησυχία για τον κ. Τραμπ, κυρίως λόγω έλλειψης ουσιαστικής γνώσης για το πρόσωπο και το επιτελείο του νέου προέδρου. Ο κ. Τραμπ είναι σε σημαντικό βαθμό άγνωστος μέσα στο κόμμα του, τους Ρεπουμπλικανούς, πόσο μάλλον για τους Ευρωπαίους οι οποίοι θεωρούσαν τον Αμερικανό μεγιστάνα ως «αουτσάιντερ». Ως προς την εγχώρια ανησυχία για τη στάση που θα τηρήσει ο Τραμπ στα ελληνοτουρκικά, οι πρώτες πληροφορίες δεν είναι ενθαρρυντικές.
Η παρέμβαση Φλιν
Μόλις μία ημέρα μετά τις αμερικανικές εκλογές, ο απόστρατος αντιστράτηγος του αμερικανικού στρατού Μάικλ Φλιν και εκ των κορυφαίων συμβούλων του Ντόναλντ Τραμπ, έγραψε άρθρο (εφημερίδα Hill) με το οποίο ζητεί από τους αναγνώστες να καταλάβουν την «οπτική γωνία» της Τουρκίας. Παράλληλα, ο κ. Φλιν τασσόταν υπέρ της έκδοσης του Φετουλάχ Γκιουλέν στην Τουρκία, παραλληλίζοντάς τον με τον Οσάμα Μπιν Λάντεν και τον Αγιατολάχ Χομεϊνί.
Από την ελληνική πλευρά οι επαφές με το περιβάλλον του κ. Τραμπ είναι λίγες, αλλά υπαρκτές. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το περασμένο καλοκαίρι οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας, κ. Ν. Κοτζιάς και Π. Καμμένος, συναντήθηκαν (ξεχωριστά) με τον κ. Τζορτζ Παπαδόπουλο, στενό συνεργάτη του κ. Τραμπ. Πηγές αναφέρουν ότι ο κ. Παπαδόπουλος συνάντησε και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Δεν έχουν γίνει γνωστές επαφές με τον, επίσης ελληνικής καταγωγής, κ. Ρινς Πρίμπους, ο οποίος φέρεται πιθανόν να λάβει κομβικής σημασίας ρόλο στο πλευρό του Ντόναλντ Τραμπ. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο κ. Κοτζιάς συναντήθηκε με δύο ακόμα συνεργάτες του κ. Τραμπ, τον Ελληνοαμερικανό κ. Τζορτζ Τζιτζίκος και τον Μπερτ Μιζουσάουα (Bert Mizusawa), ο οποίος είναι εν ενεργεία υποστράτηγος του Στρατού των ΗΠΑ. Ο κ. Μιζουσάουα είναι εκ των στενών συμβούλων του κ. Τραμπ για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών ανέφεραν ότι, στην επικοινωνία που είχαν με το επιτελείο του κ. Τραμπ, υπεδείχθη ως ο πλέον αρμόδιος ο κ. Μιζουσάουα. Σε κάθε περίπτωση, ο συγκεκριμένος υποστράτηγος, με καταγωγή από τη Χαβάη, φαίνεται να είναι ειδικός σε ζητήματα Ειρηνικού, κάτι που αυξάνει τις πιθανότητές του να αναλάβει κάποιο σημαντικό πόστο, λόγω του γεγονότος ότι οι ΗΠΑ συνολικά στρέφουν το γεωστρατηγικό ενδιαφέρον τους προς δυσμάς.
Στην Αν. Μεσόγειο
Από την ανάλυση όσων αναζητούν να καταλάβουν πώς πρόκειται να κινηθεί η αμερικανική εξωτερική πολιτική επί των ημερών του κ. Τραμπ στην περιοχή ελληνικού ενδιαφέροντος, την Ανατολική Μεσόγειο, δεν πρέπει να διαφεύγει το γεγονός των άριστων, πολύ θερμών σχέσεων που διατηρεί ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ με τον ηγέτη της Αιγύπτου κ. Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι. Πρόκειται για τον πρώτο ηγέτη που επικοινώνησε με τον κ. Τραμπ έπειτα από την ανάδειξή του στην προεδρία. Η εξέλιξη δεν συνιστά έκπληξη. Οι δύο άνδρες είχαν συναντηθεί τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη. Μετά τη συνάντησή τους, το γραφείο του –τότε– υποψηφίου προέδρου είχε εκδώσει ανακοίνωση στην οποία τονιζόταν ότι επί των ημερών του κ. Τραμπ «οι ΗΠΑ θα είναι ένα πιστός φίλος, όχι απλώς ένας σύμμαχος της Αιγύπτου».
Εφόσον η συγκεκριμένη στάση επιβεβαιωθεί, γίνεται σαφές ότι ο κ. Τραμπ θα κληθεί εν καιρώ να διαχειριστεί την εξαιρετικά μεγάλη ένταση που υπάρχει ανάμεσα στην Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία και, κυρίως, με την Τουρκία. Είναι γνωστό ότι ο κ. Ερντογάν έχει στοχοποιήσει προσωπικά τον πρόεδρο της Αιγύπτου, περιγράφοντάς τον ως απολύτως αποκομμένο από τον λαό του. Η Ελλάδα διατηρεί, βεβαίως, μέσω της πολύ στενής τριμερούς συνεργασίας (και σε στρατιωτικό επίπεδο) με την Κύπρο και την Αίγυπτο, καλές σχέσεις με το Κάιρο, ωστόσο το πλέγμα των περιφερειακών συμφερόντων μεγάλων χωρών όπως οι ΗΠΑ δεν είναι ούτε ενιαίο, ούτε απλοϊκό.
Για την ελληνική πλευρά αίνιγμα αποτελεί και η στάση που θα τηρήσει η κυβέρνηση Τραμπ στο Κυπριακό, το οποίο, όπως όλα δείχνουν, βρίσκεται σε τροχιά ραγδαίων εξελίξεων. Οι πρώτες αντιδράσεις από την Ουάσιγκτον είναι καθησυχαστικές, ωστόσο ο δρόμος έως τον Ιανουάριο, όταν ο Αμερικανός μεγιστάνας εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο, είναι ακόμα μακρύς…
Οι Τούρκοι είχαν «εγκλωβίσει» το Καστελλόριζο
Ως αντίδραση των Τούρκων στο γεγονός ότι το ρωσικό αεροπλανοφόρο «Ναύαρχος Κουζνετσόφ» πήρε άδεια από την Αθήνα για να εκτελέσει ασκήσεις στην περιοχή νότια και ανατολικά από το Καστελλόριζο θεωρούν έμπειροι παρατηρητές την NAVTEX που εξέδωσε η Αγκυρα την Παρασκευή, με την οποία εγκλωβιζόταν ως μέρος πεδίου βολής και το ελληνικό νησί. Με την αποσυρθείσα, πλέον, τουρκική NAVTEX 717/16 δεσμευόταν μεγάλο μέρος των διεθνών υδάτων για ναυτικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά, το οποίο επί της αρχής δεν είναι παράνομο. Το προβληματικό στη συγκεκριμένη οδηγία ήταν ότι το Καστελλόριζο εγκλωβιζόταν απολύτως από την επικοινωνία προς οποιαδήποτε κατεύθυνση για τη χθεσινή ημέρα (12/11) αλλά και την ερχόμενη Τρίτη (15/11), οπότε και φτάνει στην Ελλάδα ο πρόεδρος των ΗΠΑ κ. Μπαράκ Ομπάμα. Η τουρκική NAVTEX αποσύρθηκε την Παρασκευή, έπειτα από διάβημα και ρηματική διακοίνωση που επιδόθηκε προς τον Τούρκο επιτετραμμένο στην Αθήνα από το υπουργείο Εξωτερικών. Στον επιτετραμμένο τονίστηκε ότι στην τουρκική NAVTEX απεικονίζεται παρανόμως έδαφος ελληνικής κυριαρχίας, ενώ καταπατείται βάναυσα και το μνημόνιο συνεργασίας Παπούλια – Γιλμάζ που καθορίζει την ενδεδειγμένη συμπεριφορά στο Αιγαίο. Η NAVTEX αντικαταστάθηκε από δύο που ακολούθησαν (723/16 και 724/16), οι οποίες επιβεβαίωσαν ότι η τουρκική άσκηση θα πραγματοποιηθεί δίχως εγκλωβισμό του Καστελλόριζου.
