«Το κατεστημένο έχει θρονιαστεί εκεί που χτίζονται οι πρυτάνεις και γκρεμίζουν αγάλματα», είπε ο Διονύσης Σαββόπουλος πριν από λίγες ημέρες από τη σκηνή του «Παρνασσού», όπου γιόρτασε τα 50 χρόνια από την πρώτη έκδοση του «Φορτηγoύ». Επιστρέφω στη φράση αυτή («Κ» 18/12), γιατί καταγράφει μια επικίνδυνη ανατροπή που έχει εγκατασταθεί στην ελληνική κοινωνία. Ο συλλογισμός του Διονύση Σαββόπουλου είχε κι ένα δεύτερο σκέλος, που εξηγούσε την επιλογή του να εμφανιστεί στον «Παρνασσό»: «Είναι η εναλλακτική πρόταση και, ενδεχομένως, επαναστατική», είπε, και όλοι γελάσαμε, εκλαμβάνοντας τα λεγόμενα ως χιούμορ. Θεωρήσαμε, δηλαδή, ότι επρόκειτο για μια σκέψη διατυπωμένη καθ’ υπερβολήν. Εως την περασμένη Δευτέρα, όταν τρία τρόλεϊ κάηκαν με μολότοφ έξω από το Πολυτεχνείο. Οι δράστες βγήκαν από την οδό Τοσίτσα, κατέβασαν τους επιβάτες και έκαψαν τα οχήματα. Το μέγεθος της ζημιάς, συνολικά, υπολογίζεται ότι ξεπερνά το ένα εκατομμύριο ευρώ.
Η συνέχεια είναι λίγο έως πολύ γνωστή: ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης ζήτησε την παραίτηση του αναπληρωτή υπουργού Προστασίας του Πολίτη Νίκου Τόσκα, σχολιάζοντας πως προβαίνει σε αυτό το αίτημα τώρα καθώς η κατάσταση «έχει φτάσει στο απροχώρητο». Ο κ. Τόσκας έκανε λόγο για εκστρατεία συκοφάντησης εις βάρος του, αφήνοντας αιχμές πως ο κ. Καμίνης «έχει άλλες επιδιώξεις και πολιτικές φιλοδοξίες».
Δεν είναι μόνο η «ρουτίνα της ανομίας», όπως επισήμανε ο δήμαρχος Αθηναίων. Είναι ότι στην πόλη, το κατ’ εξαίρεση γεγονός έχει γίνει, πλέον, κατεστημένο, μετατρέποντας το κατεστημένο σε εναλλακτική πρόταση.
Εάν περάσει ένα χρονικό διάστημα χωρίς καταστροφές στο κέντρο, χωρίς συγκρούσεις με τα ΜΑΤ στα Εξάρχεια, χωρίς να πυρποληθούν κάδοι ή Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, ξενίζει, φαίνεται ασυνήθιστο.
Η «ρουτίνα της ανομίας», η άνοδος της εγκληματικότητας, τα δίκτυα λαθρεμπορίας που απλώνονται και ισχυροποιούνται, το ΕΜΠ υπό διαρκή ομηρία, έδωσαν σιγά σιγά στη στρέβλωση το σχήμα της κανονικότητας. Οι επιθέσεις των «μπαχαλάκηδων» αντιμετωπίστηκαν και ως έκφραση διαμαρτυρίας επαναστατημένων συνειδήσεων απέναντι στην εξουσία, στο κράτος, στο κατεστημένο. Τα ανακλαστικά της νυν κυβέρνησης αποδείχθηκαν εξαιρετικά βραδυφλεγή· η ασφάλεια, η τήρηση των κανόνων, η παρέμβαση της αστυνομίας εθεωρείτο «ατζέντα της Δεξιάς» και όχι της κοινής λογικής.
Η ισορροπία ανάμεσα στην απόλυτη ανοχή και στη μηδενική ανοχή διαταράχθηκε ακόμη περισσότερο, με αποτέλεσμα η Αθήνα να θεωρείται η τρίτη στην κατάταξη μη ασφαλής πόλη στην Ευρώπη, με πρώτο το Κίεβο και δεύτερο το Βελιγράδι, που πλήττονται από βιαιοπραγίες, κλοπές και βανδαλισμούς.
Μπορεί παρόμοιες μετρήσεις να μην έχουν καθοριστική σημασία, έχουν όμως, αναμφίβολα, ενδεικτική. Δεν είναι μόνο ο τουρισμός που πλήττεται, είναι, κυρίως, το αίσθημα της κανονικότητας και της ελευθερίας η οποία υποχωρεί από τον συνεχή περιορισμό των επιλογών. Αποκλείονται περιοχές του κέντρου της πόλης, αποκόβονται από τη φυσιολογική ροή ζωής, γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος. «Η οδός Στουρνάρη και το τμήμα έξω από το Πολυτεχνείο είναι απροσπέλαστα για εμάς», περιγράφει στην «Κ» (21/12) τεχνικός των Οδικών Συγκοινωνιών. «Τη μία μέρα αποφασίζει η διοίκηση να μην περνούν από εκεί τα λεωφορεία, κάτι το οποίο προφανώς δεν αποτελεί λύση, και την άλλη ανακαλούν την απόφαση. Ουσιαστικές κινήσεις δεν έχουμε δει και η βία απλώς συνεχίζεται».
Μαζί με τη βία συνεχίζεται και ο αποκλεισμός, κάνοντας ένα ακόμη βήμα. Δεν έχει σημασία εάν είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο. Σημασία έχει ότι όταν… επανακτηθούν τα εδάφη, η «νίκη» θα είναι πύρρειος.
