Ο όρος Fake News (ψεύτικες ειδήσεις) έχει μπει για τα καλά στη διεθνή ορολογία τους τελευταίους μήνες. Στη δική μας ζωή, όμως, είχε σίγουρα μπει χρόνια πριν, μέσα από τον θαυμάσιο και άναρχο κόσμο του Διαδικτύου. Χθες μου τηλεφώνησε, για παράδειγμα, ένας φίλος να με ρωτήσει εάν όντως θα είμαι υποψήφιος στο Επικρατείας ενός κόμματος. Πριν από τρία χρόνια, αρκετοί φίλοι πήραν να εκφράσουν την απορία τους επειδή «κυκλοφορούσε» ότι θα αναλάβω τη διοίκηση της ΕΡΤ. Κανείς δεν το πρότεινε, ποτέ δεν το σκέφθηκα, αλλά για λίγες ώρες ή και μέρες είχε γίνει «είδηση».
Το πιο «παλαβό», όμως, μου συνέβη στην αρχή του φαινομένου, το 2009. Περπατούσα και μιλούσα στο τηλέφωνο με κάποιον φίλο. Θυμάμαι καλά ότι δεν συζητούσαμε πολιτικά. Εφτασα στο σημείο του ραντεβού μου σε ένα κεντρικό ξενοδοχείο και περίμενα. Κάποια στιγμή, μπήκε μέσα ένας από τους δύο διεκδικητές του χρίσματος της Ν.Δ. στις εσωκομματικές εκλογές. Με ρώτησε τι κάνω και, επειδή είδε ότι ήμουν μόνος, μου πρότεινε να πιούμε έναν καφέ μαζί. Το έκανα. Σε λίγη ώρα άρχισαν να έρχονται μηνύματα στο κινητό μου. Δεν έδινα σημασία, αν και ήταν πολλά, αλλά κάποια στιγμή με πήρε ένας συνεργάτης μου ο οποίος μου διάβασε τι έγραφε κάποιο blog της εποχής. Κατά την περιγραφή, «περπατούσε και φώναζε ότι δεν πάει καλά ο… τάδε υποψήφιος για την αρχηγία της Ν.Δ. Και μετά τον είδαμε να πηγαίνει σε σύσκεψη με τους συνεργάτες του υποψηφίου για να δουν τι θα κάνουν. Εκεί βρίσκεται τώρα». Το μόνο πρόβλημα; Επινα καφέ με τον αντίπαλο του υποψηφίου, και αυτό τυχαία.
Ε, λοιπόν, δυσκολεύθηκα να πείσω φίλους μου ότι δεν ίσχυαν όσα διάβασαν. Σκέφθηκα προς στιγμήν να βγάλω μια… διάψευση. Προφανώς δεν θα είχε κανέναν αντίκτυπο και νόημα. Προσπάθησα να καταλάβω γιατί κάποιος έφτιαξε μια πιστευτή ιστορία από το τίποτα. Δεν έβγαλα άκρη και δεν ασχολήθηκα ξανά από εκείνη την ημέρα, έχοντας την πεποίθηση πως στις μέρες μας χρειάζεται υπομονή και αντοχή.
Πολλές φορές, όμως, αναλογίζομαι πόσα εκατομμύρια συμπολιτών μας, εμού συμπεριλαμβανομένου, έχουν καταλήξει σε κρίσεις, αποφάσεις, ακόμη και για την ψήφο τους, με βάση ανάλογες εντελώς αβάσιμες πληροφορίες.
Εμείς εδώ στην Ελλάδα ζήσαμε από πολύ νωρίς αυτό το φαινόμενο. Θεωρίες συνωμοσίας, δολοφονίες χαρακτήρων, παλαβά σενάρια έγιναν κομμάτι του mainstream της ελληνικής κοινωνίας. Ορισμένοι παραδοσιακοί πολιτικοί τα αξιοποίησαν, μάλιστα, στο έπακρον, πολύ πριν από τον Τραμπ. Σήμερα, πολλοί εξ αυτών βρίσκονται σε απόγνωση, καθώς πέφτουν οι ίδιοι θύματα όλων των παραπάνω. Πρόκειται για έναν ιό που έχει χτυπήσει από μέσα τη δυτική δημοκρατία και ροκανίζει τα πάντα. Αντίδοτο δεν έχει βρεθεί ακόμη, αντιθέτως, το φοβιστικό είναι ότι σε αυτόν τον τομέα η Αμερική, ναι η Αμερική, μοιάζει όλο και περισσότερο με τη χώρα μας…
