Ο πρώτος καύσωνας του φετινού καλοκαιριού είναι προ των πυλών, κατεβαίνοντας σήμερα από τις εσωτερικές πεδιάδες της ηπειρωτικής χώρας προς τις παραθαλάσσιες περιοχές. Την Παρασκευή 30 Ιουνίου ο ελλαδικός χώρος θα βρίσκεται στον θερμοθάλαμο, με θερμοκρασίες 42 βαθμών Κελσίου στα ηπειρωτικά και 36-38° C στα παράλια και στα νησιά, το Σάββατο αναμένεται να κορυφωθεί η ζέστη με θερμοκρασίες 42-43° C (η θαλάσσια αύρα θα ρίχνει το θερμόμετρο στους 38° C), ενώ από την Κυριακή αρχίζει αργά αργά η αποκλιμάκωση, από τα δυτικά καταρχάς με 37-39° C. Στις υπόλοιπες περιοχές η ζέστη θα εξακολουθεί να είναι ανυπόφορη (40-42° C), με πάντα πιο δροσερές τις παραθαλάσσιες. Από το βράδυ της Κυριακής αναμένεται πτώση της θερμοκρασίας, αλλά όχι απότομη. Ο επερχόμενος καύσωνας αναμένεται ισχυρός, αρκετών ημερών και σίγουρα θα αφήσει το αποτύπωμά του, πυρώνοντας κτίρια και υποδομές στις σύγχρονες τσιμεντοερήμους των αστικών κέντρων.
Βεβαίως, δεν πρόκειται για κάποιο άγνωστο φαινόμενο και μπορεί να αντιμετωπιστεί, παίρνοντας τα κατάλληλα μέτρα σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο, χωρίς υποτίμηση των κινδύνων από την έλλειψη δροσιάς, αλλά πάντα με… ψυχραιμία, που βοηθά ειδικά σε παρόμοιες συνθήκες. Βασικό ζητούμενο είναι η αδιάκοπη προσοχή στα βρέφη και στα μικρά παιδιά, στους ηλικιωμένους και στα άτομα με προβλήματα υγείας.
Περιφέρειες και δήμοι σε όλη τη χώρα παίρνουν μέτρα. Η Περιφέρεια Αττικής γνωστοποίησε πως στην ιστοσελίδα μπορούν οι πολίτες να αναζητήσουν τους κλιματιζόμενους ανά δήμο και περιφερειακή ενότητα χώρους. Σχετικές πληροφορίες μπορούν επίσης να λαμβάνουν και από τον αριθμό 1539. Ο Δήμος Αθηναίων από αύριο Τετάρτη και μέχρι την Κυριακή 2 Ιουλίου (10 π.μ. – 8 μ.μ.) διαθέτει εννέα κλιματιζόμενες αίθουσες στις Λέσχες Φιλίας του δήμου. Για περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ο Δήμος Αθηναίων ζητεί από τους πολίτες να απευθύνονται στον τετραψήφιο αριθμό 1595.
Την ίδια ώρα, βέβαια, αναπτύσσεται προβληματισμός για τις ευρύτερες τάσεις που καταγράφονται μέσα από τον ασυνεχή και πολυποίκιλο τρόπο εμφάνισης των καιρικών συνθηκών. Πριν από 10-15 μέρες καταιγίδες, βροχοπτώσεις και μεγάλη πτώση της θερμοκρασίας έδιναν εικόνα προχωρημένου φθινοπώρου στα μέσα Ιουνίου. Ο καύσωνας που ακολουθεί καταγράφει την αστάθεια του καιρού, αλλά σφραγίζει με πυρωμένο σημάδι ορισμένες ανησυχητικές τάσεις.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα στοιχεία του μετεωρολογικού σταθμού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Θησείο, από το 2001, όλοι οι θερινοί μήνες εμφανίζουν υψηλότερες θερμοκρασίες από τις κλιματικές τιμές, δηλαδή τον μέσο όρο των καλοκαιριών των ετών 1961-1990. Συγκρίνοντας τις μέσες μέγιστες θερμοκρασίες (δηλαδή τον μηνιαίο μέσο όρο των ημερήσιων ανώτερων τιμών) των θερινών μηνών 2001-2016, δηλαδή 48 μηνών, βρέθηκαν όλες ανώτερες των κανονικών τιμών. Και μάλιστα με σημαντικές αποκλίσεις: Σε 11 μήνες η διαφορά ήταν άνω των 3° C.
Το 2010, το θερμότερο έτος
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι που συμβαίνει μακριά από εμάς ή που δεν συμβαίνει καθόλου, όπως «πιστεύουν» ορισμένοι. Και στην Ελλάδα πλέον η άνοδος της θερμοκρασίας είναι εμφανής. Παλαιότερη μελέτη του Αστεροσκοπείου Αθηνών είχε δείξει πως το 2010 ήταν το θερμότερο έτος των τελευταίων 115 ετών για την Αθήνα με μέση θερμοκρασία 19,6 βαθμούς Κελσίου. Δεύτερο πιο ζεστό έτος ήταν το 2007 με μέση θερμοκρασία 19,1 βαθμούς και ακολουθούν τα έτη 2008, 2001 και 1999 με μέση θερμοκρασία 19 βαθμούς Κελσίου.
Το πιο ζεστό καλοκαίρι ήταν αυτό του 2012. Ο Ιούνιος 2012 ήταν 3,6 °C πιο ζεστός από την αντίστοιχη κλιματική τιμή, ο Ιούλιος 4,3° C και ο Αύγουστος 3,8° C πάνω από το «κανονικό».
Τα πιο θερμά έτη εμφανίζονται κυρίως τον 21ο αιώνα…
Χρήσιμες συμβουλές
Ιδιαίτερη προσοχή θα χρειαστεί τις ημέρες του καύσωνα από τους πολίτες. Συγκεκριμένα, από τις ιατρικές υπηρεσίες συνιστάται να αποφεύγουν:
• Την ηλιοθεραπεία και να παραμένουν σε σκιερά και δροσερά μέρη.
• Τη βαριά σωματική εργασία, το βάδισμα για μεγάλο χρονικό διάστημα και το τρέξιμο στον ήλιο και σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία, άπνοια και υγρασία.
• Τα πολύωρα ταξίδια σε συνθήκες υψηλής ζέστης.
Επίσης να προτιμήσουν:
• Ελαφρά, άνετα και ανοιχτόχρωμα ρούχα για να διευκολύνεται ο αερισμός του σώματος.
• Καπέλο που εξασφαλίζει καλό αερισμό του κεφαλιού. Μαύρα ή σκουρόχρωμα γυαλιά.
• Διατροφή από ελαφρά και μικρά γεύματα, με πολλά φρούτα και λαχανικά, όχι στα λιπαρά.
• Αφθονα υγρά (νερό και χυμούς φρούτων), αποφυγή των ποτών με αλκοόλ.
Πολύ χρήσιμα είναι τα χλιαρά ντους κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ειδική μέριμνα χρειάζεται για τα μέλη της οικογένειας που πάσχουν από χρόνια νοσήματα (αναπνευστικά, καρδιαγγειακά, κ.λπ.). Καλό είναι να υπάρχει ιατρική συμβουλή για όσους λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, καθώς ορισμένα φάρμακα αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματος.
Ειδικά τα βρέφη πρέπει να είναι ντυμένα όσο γίνεται πιο ελαφρά, με τα χέρια και τα πόδια τους ελεύθερα. Να μη μένουν καθόλου στον ήλιο και να φορούν πάντα καπέλο. Εκτός από γάλα συνιστάται η χορήγηση και άλλων υγρών όπως χαμομήλι, νερό κ.λπ.
Οι ηλικιωμένοι πρέπει να μετακινηθούν σε δροσερότερους χώρους ή περιοχές (παραθαλάσσια ή σε βουνό). Καλό είναι να παραμένουν στα πιο δροσερά σημεία του σπιτιού και να μη μένουν μόνοι τους. Δροσισμός του σπιτιού τη νύχτα και κλείσιμο των ανοιγμάτων τις θερμές ώρες.
