Η τέχνη της επιστολογραφίας, όπως και η αλληλογραφία ανάμεσα σε πολιτικά πρόσωπα ή πνευματικές προσωπικότητες, μία κατ’ εξοχήν παράδοση του Διαφωτισμού, δεν είναι προσφιλής στα νεοελληνικά εκδοτικά πεπραγμένα. Ομως, οι αναβαπτισμένες Εκδόσεις Ρωμιοσύνη και το Κέντρο για τη Σύγχρονη Ελλάδα (Centre for Modern Greece), στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, υπό τη διεύθυνση του νεοελληνιστή Μίλτου Πεχλιβάνου και τον συντονισμό του Κωνσταντίνου Κοσμά, παραδίδουν στο ελληνογερμανικό αναγνωστικό κοινό τρία νέα «βιβλιάρια» με την υπογραφή των Πέτρου Μάρκαρη (Προς Θεόδωρο Αγγελόπουλο), Ελένης Βαροπούλου (Προς Χάινερ Μύλλερ) και Χάρη Βλαβιανού (Προς Εζρα Πάουντ), στο πλαίσιο ενός ευρύτερου δημόσιου διαλόγου ανάμεσα στις δύο χώρες.
Αυτές οι δίγλωσσες «ανοιχτές επιστολές» αποτυπώνουν ακέραια, όπως και στην περίπτωση του ντοκιμαντέρ του Τίμωνα Κουλμάση («Γράμματα από την Αθήνα. Πορτραίτο του πατέρα σε καιρό πολέμου», βλ. «Καθημερινή», 23.10.2016), με θέμα τη φιλία ανάμεσα στον κοσμοπολίτη Πέτερ Κούλμας και τη Νέλλη Ανδρικοπούλου, που προβλήθηκε πρόσφατα στο Βερολίνο (12.6), τη μακρόχρονη πνευματική παράδοση και συγγένεια μεταξύ των δημιουργών ανάμεσα στο Βερολίνο και την Αθήνα, συμβάλλοντας σημαντικά στις διακρατικές πολιτιστικές σχέσεις και ανταλλαγές, στους βεβαρημένους καιρούς της κρίσης και της αμοιβαίας καχυποψίας. Οι τρεις διανοούμενοι, οι δύο εκ των οποίων έχουν σταθερές αναφορές στη «δεύτερη πατρίδα» τους, συνομιλούν με τρεις εκλιπόντες, των οποίων το έργο έχει διαμορφώσει σημαντικά το σύγχρονο ευρωπαϊκό πνεύμα στον κινηματογράφο, στην ποίηση και το θέατρο.
Ο Πέτρος Μάρκαρης, αφήνοντας πρόσκαιρα τον Κώστα Χαρίτο να χαρεί την οικογενειακή θαλπωρή, απευθύνεται στον φίλο και συνεργάτη του Θεόδωρο Αγγελόπουλο, με αφορμή το πρόβλημα των προσφύγων, που έγκαιρα είχε διαβλέψει ο σκηνοθέτης του «Μετέωρου βήματος του πελαργού». Η Ελένη Βαροπούλου, με την οικειότητα της μεταφραστικής εμπειρίας, αλλά και τη γνώση του θεατρικού έργου του, υπενθυμίζει την εικοσάχρονη απουσία του μεγάλου σκηνοθέτη των «δύο Γερμανιών» με αφορμή τις σαιξπηρικές επιδράσεις, ενώ ο Χάρης Βλαβιανός, μεταφραστής των Cantos, ως ποιητής προς ποιητή, απευθύνει πέντε σύντομες επιστολές προς τον μέγιστο και αντιφατικό Εζρα Πάουντ, συνδέοντας τις «υπόγειες διαδρομές» ανάμεσα στον Πάουντ και τον Γουίλιαμς, αλλά και εντοπίζοντας τον πυρήνα του έργου και της ζωής του ποιητή των Cantos και μεταφραστή της «Ηλέκτρας»: «χρειάζομαι μια μεγαλύτερη τραγωδία για ν’ αντέξω τη δική μου».
Στο προάστιο Ντάλεμ, νοτιοανατολικά του Βερολίνου, στεγάζεται το Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών και το CeMoG, σε μία σπονδυλωτή αρχιτεκτονική σύνθεση του Ελεύθερου Πανεπιστημίου (FUB), του πολεοδόμου Γιώργου Κανδύλη, όπως μας υπενθύμισε ο καθηγητής Μ. Πεχλιβάνος. Εδώ χτυπά η καρδιά των νεοελληνικών σπουδών και εδώ σχεδιάζονται και υλοποιούνται, με τη σημαντική υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, μια σειρά εκδηλώσεων που σκοπό έχουν να διευρύνουν το ακροατήριο, πέραν του πανεπιστημιακού χώρου. Ηδη η νέα εκδοτική σειρά, ανανεωμένη αισθητικά και εμπλουτισμένη με τίτλους από τη λογοτεχνία, τη θεωρία και την επιστήμη, αφήνει υποσχέσεις στη συνέχεια για μία θετική ανταπόκριση από το απαιτητικό γερμανικό κοινό, στα βιβλιοπωλεία και το Διαδίκτυο. Οι παράλληλες δραστηριότητες, όπως συνέβη πρόσφατα με τις θερινές εκδηλώσεις των εκδόσεων Ρωμιοσύνη στη Wannsee ή με τον Αρη Φιορέτο σταθεροποιούν το CeMoG ως σημαντικό ακαδημαϊκό και πολιτιστικό θεσμό.
