Το ποσό των 2,3 δισ. ευρώ ή διαφορετικά 1,3% του ΑΕΠ χωρίζει Ευρώπη και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σχετικά με το πρωτογενές πλεόνασμα της Ελλάδας το 2018.
Στην έκθεση Fiscal Monitor, η οποία δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, ο πήχυς του πλεονάσματος διατηρείται στο 2,2% του ΑΕΠ, όπως εκτιμούσε ήδη από τον περασμένο Ιούλιο το Ταμείο, ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο από το 3,5% του ΑΕΠ που προβλέπει η συμφωνία. Πάντως, στην περίπτωση που το ΔΝΤ δεν αναθεωρήσει τις εκτιμήσεις του υπάρχει ο αυτόματος μηχανισμός δημοσιονομικής διόρθωσης (αποκαλούμενος κόφτης), που πιθανόν να ενεργοποιηθεί, καθώς αυτό είχε συμφωνήσει η κυβέρνηση με τους Ευρωπαίους εταίρους.
Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί πρόσθετους πονοκεφάλους όχι μόνο στην Αθήνα, που ενδεχομένως να βρεθεί αντιμέτωπη με τη λήψη νέων μέτρων για το επόμενο έτος, αλλά και τους Ευρωπαίους οι οποίοι θα πρέπει αποφασίσουν πώς θα αντιμετωπίσουν τις επί τα χείρω προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Δηλαδή, εάν θα βάλουν «φρένο» στις απαιτήσεις του ΔΝΤ με κίνδυνο αυτό να αποχωρήσει, ή εάν θα ζητήσουν από την ελληνική κυβέρνηση τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού. Το δεύτερο σενάριο, όμως, είναι και το πιο πιθανό, καθώς ο νέος κυβερνητικός εταίρος της κ. Μέρκελ θεωρεί προϋπόθεση την συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα προκειμένου να συμφωνήσουν. Σε κάθε περίπτωση, η τρίτη αξιολόγηση δεν φαίνεται ότι θα ολοκληρωθεί αναίμακτα για την κυβέρνηση, καθώς το Ταμείο επιμένει στις απαισιόδοξες προβλέψεις του, όπως ακριβώς έκανε και το 2016, οπότε δημιουργήθηκε το «μαμούθ» πλεόνασμα, το οποίο έφθασε το 4,2% του ΑΕΠ. Μάλιστα, το Ταμείο έχει διαμηνύσει από τον περασμένο Ιούλιο ότι ενδεχομένως να χρειαστεί ταχύτερη εφαρμογή των ήδη ψηφισμένων περικοπών σε συντάξεις και μειώσεων στο αφορολόγητο, συστήνοντας ταυτόχρονα την αναβολή της εφαρμογής των αντίμετρων για το 2023.
Χαμηλότερες είναι και οι προβλέψεις του ΔΝΤ και για το 2017. Παρά το γεγονός ότι το οικονομικό επιτελείο μέσω του προσχεδίου του προϋπολογισμού προβλέπει υπέρβαση των στόχων (πρωτογενές πλεόνασμα 2,21% του ΑΕΠ) από το 1,75% του ΑΕΠ που ορίζει το πρόγραμμα, το Ταμείο υπολογίζει ότι αυτό δεν θα ξεπεράσει το 1,7% του ΑΕΠ. Η μικρή διαφορά δεν φαίνεται να δημιουργεί θέμα οριακών διορθώσεων, ωστόσο δεν είναι σίγουρο ότι αυτό θα συμβεί και για το επόμενο έτος που η διαφορά ξεπερνά τα 2,3 δισ. ευρώ.
Τι προβλέπει η έκθεση για έσοδα, δαπάνες και χρέος:
1. Τα έσοδα μετά την υπεραπόδοση του 2016 εκτιμάται ότι θα μειώνονται κάθε χρόνο, παρά το γεγονός ότι έχουν ληφθεί μέτρα όπως η μείωση του αφορολόγητου ορίου. Συγκεκριμένα, από 50% του ΑΕΠ θα περιοριστούν φέτος στο 48,6% του ΑΕΠ και το 2018 στο 46,9% του ΑΕΠ. Τα έσοδα περιορίζονται περαιτέρω από το 2019 στο 46,8%, το 2020 στο 46,2%, το 2021 στο 45,3%, ενώ το 2022 στο 45,1% του ΑΕΠ.
2. Στον τομέα των δαπανών εκτιμάται ότι φέτος θα αυξηθούν στο 50,3% του ΑΕΠ από 49% πέρυσι, ενώ από το 2018 και μετά καταγράφεται πτωτική πορεία. Συγκεκριμένα, θα υποχωρήσουν στο 48% το 2018 και σε 46,6% του ΑΕΠ το 2019, καταλήγοντας σε 45,5% του ΑΕΠ το 2022.
3. Στο πεδίο του χρέους αναμένεται κλιμάκωση στο 184,5% το 2018 από 180,2% φέτος και σταδιακή αποκλιμάκωση από το 2019 και μετά για να προσγειωθεί το 2022 στο 161,2% του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι το 2010 το χρέος ήταν στο 146,2% του ΑΕΠ, ενώ δύο χρόνια νωρίτερα στο 109,4%.
Κυβερνητικοί κύκλοι εκτιμούν ότι το Ταμείο, στη βάση των νεότερων στοιχείων για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, ενδεχομένως να μεταβάλει τις προβλέψεις του κατά την άφιξή του στην Αθήνα, όπου και θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις. Πάντως, ακόμα και στην περίπτωση που περιοριστεί η ψαλίδα και το ΔΝΤ τροποποιήσει την εκτίμησή του για το πρωτογενές πλεόνασμα του επόμενου έτους στο 2,6% του ΑΕΠ, θα παραμείνει μια διαφορά 0,9% του ΑΕΠ ή περίπου 1,65 δισ. ευρώ.
