Μπορείτε να φανταστείτε τι θα είχε συμβεί αν, μετά τη δολοφονία του Λαμπράκη από τον λοστό του Γκοτζαμάνη και του Εμμανουηλίδη, ο τότε πρωθυπουργός Καραμανλής είχε κάνει μία δήλωση που από τη μια καταδίκαζε το γεγονός αλλά από την άλλη καλούσε την ΕΔΑ να αναρωτηθεί γιατί οι βουλευτές της γίνονται στόχος αντιδημοκρατικών και βίαιων επιθέσεων; Αν προέτρεπε τους ΕΔΑΐτες να κάνουν την αυτοκριτική τους; Προφανώς και σας σοκάρει ακόμη και η σκέψη.
Τη στιγμή, ωστόσο, που η εύρυθμη λειτουργία του πανεπιστημίου και η σωματική ακεραιότητα πολιτών τίθενται σε άμεσο κίνδυνο από εγκληματικές συμμορίες που εισβάλλουν όποτε θέλουν στο ανυπεράσπιστο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου αντέδρασε περίπου με αυτόν τον τρόπο. Δήλωσε πως ο πρύτανης του ιδρύματος, Αχιλλέας Ζαπράνης, θα πρέπει να κάνει την αυτοκριτική του και να αναρωτηθεί γιατί επί των ημερών του –και για δεύτερη φορά μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα– το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας γίνεται στόχος βίαιων επιθέσεων. Βεβαίως αρχικά ο υπουργός έχει καταδικάσει την ενέργεια των ατόμων που εισέβαλαν στο ΠΑΜΑΚ ως πράξη αντιδημοκρατική που δεν έχει καμία σχέση με το ακαδημαϊκό πνεύμα (λες και σκέφτηκε κανείς πως θα μπορούσε να έχει κάποια σχέση). Ποιο ήταν το νόημα όμως της διπλής καταδίκης στο ίδιο κείμενο, από τη μια των κουκουλοφόρων και από την άλλη του πρύτανη; Πρόκειται απλώς για φραστική αστοχία ή κάτι παραπάνω; Ενδεχομένως για ιδεολογική τύφλωση και φανατισμό που ελλοχεύει ιδιαίτερα μέσα σε εκείνους που πιστεύουν πως έχουν το αλάθητο της πρωτοπορίας; Ο,τι και να συμβαίνει δεν είμαι βέβαιος πως ο υπουργός δεν αντιλήφθηκε πως με αυτή του τη δήλωση έδωσε άλλοθι στους θύτες.
Ας μην κοροϊδευόμαστε. Εδώ και αρκετό καιρό, στην ουσία από τότε που κυβερνούν οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας έχει βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα. Το πανεπιστήμιό μας δέχεται πολλαπλές, συστηματικές και βίαιες επιθέσεις, λεκτικές και άλλες, τόσο από την εκτελεστική εξουσία όσο και από δήθεν ανώνυμους κουκουλοφόρους, που εγώ θα ονόμαζα παρακρατικούς τόσο λόγω της μεθοδολογίας δράσης τους όσο και της στιγμής που επιλέγουν να δράσουν. Εξάλλου, στην πόλη που δολοφονήθηκε ένας βουλευτής από χτύπημα με λοστό στο κεφάλι, έχω κάθε λόγο να κάνω τέτοιους συνειρμούς όταν βλέπω κουκουλοφόρους τραμπούκους να εισβάλλουν στο πανεπιστήμιο κρατώντας λοστούς και να χτυπούν όποιον βρίσκουν μπροστά τους. Εχω κάθε λόγο επιπλέον, επειδή ο ίδιος είμαι θύμα μιας τέτοιας εν ψυχρώ επίθεσης (που είχε ως αποτέλεσμα τρία σπασμένα πλευρά και εγκεφαλική διάσειση σύμφωνα με την ιατροδικαστική γνωμάτευση). Κατά τη διάρκεια της επίθεσης αυτής οι δράστες με καλούσαν να «απολογηθώ» για τις απόψεις μου για την Αριστερά (είναι αλήθεια βέβαια πως δεν μου έδωσαν το πλεονέκτημα της αυτοκριτικής…).
Το ΠΑΜΑΚ δέχεται επιθέσεις επειδή οι άνθρωποι που το υπηρετούν και το υπηρέτησαν εδώ και χρόνια από θέσεις ευθύνης δεν αρέσουν στην εξουσία των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Τόσο απλά! Το ΠΑΜΑΚ δέχεται επιθέσεις επειδή εδώ και χρόνια οι διοικήσεις του ακολούθησαν μια πιο ανοιχτή πολιτική και υιοθέτησαν μεταρρυθμίσεις. Στήριξαν τις αλλαγές που προώθησε η Μαριέττα Γιαννάκου και στη συνέχεια τον νόμο της Αννας Διαμαντοπούλου το 2011.
Το ΠΑΜΑΚ δεν αρέσει επειδή ίσως δεν είναι ένα συνηθισμένο ελληνικό πανεπιστήμιο. Οταν άλλα πανεπιστήμια σάπιζαν μέσα σε τόνους σκουπιδιών, το ΠΑΜΑΚ είχε από χρόνια υιοθετήσει μια φθηνή και πρακτική μέθοδο καθαρισμού του χώρου αναθέτοντας το έργο σε ιδιώτες. Οταν άλλα πανεπιστήμια δεν είχαν φαγητό να σιτίσουν τους φοιτητές τους γιατί έμπαινε και έτρωγε όποιος να ’ναι, στο ΠΑΜΑΚ, εδώ και πολλά χρόνια, με ένα ελάχιστο αντίτιμο, η ποιότητα του φαγητού που προσφερόταν από την ιδιωτικών συμφερόντων λέσχη ήταν τέτοια που έρχονταν να γευματίσουν εδώ καθηγητές άλλων πανεπιστημίων. Οταν σε άλλα πανεπιστήμια χάνονταν ολόκληρα εξάμηνα από καταλήψεις, στο ΠΑΜΑΚ τα μαθήματα γίνονταν κανονικά, για τον πολύ απλό λόγο ότι οι φοιτητές εδώ σπάνια κάνουν καταλήψεις. Οταν σε άλλα πανεπιστήμια έτρεμαν μήπως βάλουν μισό ευρώ δίδακτρα στα μεταπτυχιακά τους προγράμματα, τα οποία υπέφεραν από έλλειψη πόρων, τα προγράμματα στο ΠΑΜΑΚ αυτοχρηματοδοτούνταν χωρίς να δημιουργεί επιπλέον βάρη στους φορολογούμενους.
Εντάξει, το ΠΑΜΑΚ μπορεί να μην είναι το Χάρβαρντ ή η Οξφόρδη και να έχει τα δικά του προβλήματα. Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι ένα νοικοκυρεμένο πανεπιστήμιο όχι λιγότερο καλό από τον μέσο όρο των ελληνικών πανεπιστημίων. Μάλλον το αντίθετο, θα έλεγα. Για να το θέσουμε ευθέως: το ΠΑΜΑΚ είναι στο στόχαστρο γιατί η αντισυστημική και ριζοσπαστική Αριστερά ούτε έχει την ιδεολογική ηγεμονία ούτε καθορίζει τις εξελίξεις στο εσωτερικό του πανεπιστημίου.
Δυστυχώς η σημερινή κυβέρνηση δεν αντιλαμβάνεται το κακό που προκαλεί στη χώρα όταν επιτίθεται μετά μανίας σε θεσμούς που δεν ελέγχει και στους φορείς που δεν συμπαθεί. Το πρόβλημα είναι πως αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση μπορεί στο τέλος να είμαστε εμείς οι πολίτες που θα αναρωτιόμαστε «ποιος κυβερνά αυτή τη χώρα».
* Ο κ. Νίκος Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Καρόλου στην Πράγα.
