Επιτείνεται η ανησυχία για τις «προθέσεις» του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όσον αφορά τις μεταναστευτικές ροές στο Αιγαίο, ενόψει καλοκαιριού, ειδικά στο πλαίσιο της επιδείνωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. «Αφήστε μας να κάνουμε Πάσχα γιατί έρχονται δύσκολοι μήνες», ανέφερε χαρακτηριστικά στην «Κ» ένας εκ των διοικητών των hotspots στα ελληνικά νησιά. «Για να σταματήσουν οι ροές, χρειάζεται να σταματήσουν οι λαθροδιακινητές. Αυτό απαιτεί να υπάρχει καλή συνεργασία και καλή πίστη μεταξύ των δύο χωρών και η ένταση στις σχέσεις δεν βοηθάει», τονίζει στην «Κ» ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρης Βίτσας. Μάλιστα, προχωρώντας ένα βήμα παραπάνω, διευκρινίζει ότι το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής «οφείλει να διατηρεί επικοινωνία με την Τουρκία και να έχει συστηματικές επαφές και συζητήσεις».
Η ξαφνική αύξηση των αφίξεων στα ελληνικά νησιά την προηγούμενη εβδομάδα καταδεικνύει με τον πλέον σαφή τρόπο ότι οι μεταναστευτικές ροές προς την Ελλάδα αποτελούν ένα ακόμα όπλο στη φαρέτρα του Ερντογάν, για να ασκήσει πίεση προς τη χώρα μας αλλά και στην Ε.Ε. προκειμένου να αποκομίσει τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη. Δεν είναι, άλλωστε, καθόλου τυχαίο ότι μία ακριβώς ημέρα μετά τη δημοσιοποίηση από το Spiegel της «κόντρας» που δημιουργήθηκε μεταξύ των κρατών-μελών για την προέλευση των χρημάτων που δίδονται στην Τουρκία, σημειώθηκε «απόβαση» μεταναστών στα ελληνικά νησιά και κυρίως στη Χίο.
Το δημοσίευμα
Ομάδα κρατών-μελών (Γαλλία, Αυστρία, Σουηδία, Δανία και Φινλανδία) υποστηρίζει ότι τα 3 δισ., που πρόκειται να δοθούν στην Τουρκία στο πλαίσιο της κοινής δήλωσης Ε.Ε. – Τουρκίας για το μεταναστευτικό, πρέπει να προέρχονται από τον κοινοτικό προϋπολογισμό και όχι από τα κράτη-μέλη όπως αποκάλυψε το δημοσίευμα. «Η καρδιά της κοινής δήλωσης Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας για το μεταναστευτικό – προσφυγικό είναι τα χρήματα που δίνονται προς την Τουρκία για να μένουν εκεί οι μετανάστες και οι πρόσφυγες. Ολα τα άλλα είναι διορθωτικοί μηχανισμοί, δεν αποτελούν όμως την ουσία», αναφέρει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρης Βίτσας. Και ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν έχει πολλές φορές απειλήσει την Ευρωπαϊκή Ενωση ότι εφόσον δεν λάβει την υπόλοιπη χρηματοδότηση ύψους τριών δισ. θα αφήσει ελεύθερους τους μετανάστες να περάσουν στην Ευρώπη.
Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής διευκρινίζει ότι η θέση της Ελλάδας στην κόντρα που έχει προκύψει είναι ότι πρέπει και τα κράτη-μέλη να συνεισφέρουν. «Πρέπει να βρεθεί μια λύση ώστε να μην προέρχονται όλα τα χρήματα από τον κοινοτικό προϋπολογισμό αλλά να υπάρχει καταμερισμός και στα κράτη-μέλη», τονίζει ο κ. Βίτσας. Η χρηματοδότηση της Τουρκίας απευθείας από τον κοινοτικό προϋπολογισμό μπορεί να οδηγήσει σε αποστασιοποίηση από το πρόβλημα των κρατών-μελών που δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, και άρα δεν πλήττονται άμεσα, με αποτέλεσμα να περιοριστούν οι πολιτικές συζητήσεις για τη χάραξη μιας κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής στην αντιμετώπιση του θέματος. Σύμφωνα με πληροφορίες, πάντως, εκτιμάται ότι η Γερμανία προκρίνει τη συγκεκριμένη λύση, ενώ αρχικά φάνηκε ότι συντάσσεται με το μπλοκ των χωρών που προτιμούν τα χρήματα να προέρχονται από τον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Οσο όμως αυτά συμβαίνουν στο υψηλό επίπεδο των πολιτικών ηγεσιών και των κοινοτικών οργάνων, στο Αιγαίο η αύξηση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών δημιουργεί άμεσα προβλήματα κυρίως στα νησιά που χρήζουν διαχείρισης και αντιμετώπισης. Την τελευταία εβδομάδα 965 άτομα έφθασαν στα ελληνικά νησιά με βάρκες που ξεκίνησαν από τα τουρκικά παράλια. Ετσι, και παρά το γεγονός ότι έχουν μεταφερθεί χιλιάδες άτομα στην ενδοχώρα, τα hotspots των νησιών γέμισαν και πάλι ασφυκτικά. Συνολικά 14.700 άτομα βρίσκονται σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω και Λέρο.
Πώς διανέμονται
Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του πληθυσμού βρίσκεται εντός των hotspots, ωστόσο αρκετοί διαμένουν και σε διαμερίσματα, ξενοδοχεία ή άλλους καταυλισμούς όπως στον Καρά Τεπέ στη Λέσβο. Συγκεκριμένα, στη Μόρια της Λέσβου διαμένουν 6.000 άτομα, ενώ η χωρητικότητα της δομής είναι 3.000 άτομα (χωρίς μάλιστα να υπάρχουν οι αναγκαίες υποδομές κυρίως όσον αφορά το αποχετευτικό δίκτυο), στη Χίο 1.250, ενώ η χωρητικότητα έχει καθοριστεί στα 1.050 άτομα, στη Σάμο 2.800 άτομα σε χώρο με προδιαγραφές για 650 άτομα, στην Κω 900 άτομα, ενώ χωρούν 820. Στη Λέρο οι παραμένοντες, 633 άτομα συνολικά, είναι λιγότεροι από όσους θα μπορούσαν δυνητικά να φιλοξενηθούν, δηλαδή 860 άτομα.
Η αποσυμφόρηση των νησιών αποτελεί προτεραιότητα επισημαίνει ο υπουργός κ. Δημήτρης Βίτσας, προσθέτοντας ότι «όσοι άνθρωποι έχουν δικαίωμα να έρθουν στην ενδοχώρα θα έρθουν, ενώ οι υπόλοιποι θα επιστραφούν στην Τουρκία», τονίζοντας ότι το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής έχει καταρτίσει συγκεκριμένο σχέδιο προς αυτή την κατεύθυνση, χωρίς ωστόσο να αναφέρει λεπτομέρειες. «Εχει μεγάλη σημασία η ταχύτητα στην εκδίκαση των υποθέσεων και στην περαίωση της διαδικασίας εξέτασης των αιτημάτων ασύλου», καταλήγει.
5.400 αφίξεις το πρώτο τρίμηνο του 2018
Από τις αρχές του 2018 έως και την 1η Απριλίου είχαν φτάσει στα ελληνικά νησιά 5.401 άνθρωποι. Η πλειονότητα των αφιχθέντων, περίπου το 40%, προέρχεται από τη Συρία, το 20% από το Ιράκ και το 12% από το Αφγανιστάν. Από τον Ιούνιο του 2016 έως και τον Φεβρουάριο του 2018 μεταφέρθηκαν από τα νησιά στην ενδοχώρα τουλάχιστον 23.900 άτομα.
Συνολικά έως το τέλος Μαρτίου 2018 είχαν επιστραφεί στην Τουρκία 1.583 άτομα στο πλαίσιο της κοινής δήλωσης Ε.Ε. – Τουρκίας, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν Πακιστανοί –646 άτομα–, 269 Σύροι, 184 Αλγερινοί, 97 από το Μπανγκλαντές, 91 από το Αφγανιστάν, 45 άτομα από το Μαρόκο, 44 Ιρανοί, 44 Ιρακινοί, 17 από τη Σρι Λάνκα, 17 από τη Νιγηρία και 129 από άλλες χώρες. Το 91% όσων επεστράφησαν ήταν άνδρες, το 4% γυναίκες και το 5% παιδιά.
