Το πλοίο – βόμβα, όπως ονομάστηκε το φορτωμένο με πάνω από 400 τόνους εκρηκτικών φορτηγό «Ανδρομέδα», εντοπίστηκε από ναυαγοσωστικό του Λιμενικού βόρεια της Κρήτης, το πρωί της 6ης Ιανουαρίου 2018. Είχαν προηγηθεί ύποπτοι πλόες για περίπου δύο μήνες, μεταξύ Τουρκίας, Αιγύπτου και Λιβύης, που προκάλεσαν το ενδιαφέρον των ευρωπαϊκών διωκτικών αρχών. Για το υπό σημαία Τανζανίας φορτηγό ίσχυε την τελευταία τριετία απαγόρευση κατάπλου σε λιμάνια της Ε.Ε. και μάλιστα, στις αρχές του 2015 κλιμάκιο του Λιμενικού, μετά σήμα ξένης υπηρεσίας, είχε πραγματοποιήσει έρευνα στα αμπάρια του ενώ έπλεε στο Ιόνιο με δηλωμένο προορισμό την Αλβανία. Τότε, οι άνδρες της Ασφάλειας είχαν εντοπίσει σακιά με νιτρική αμμωνία, η οποία κατόπιν επεξεργασίας θα μπορούσε να μετατραπεί σε εκρηκτική ύλη (ANFO). Ο εισαγγελέας που είχε ενημερωθεί για την υπόθεση, ωστόσο, είχε διατάξει την αποδέσμευση του πλοίου και την απελευθέρωση των μελών του πληρώματος.
Διαφορετική εξέλιξη είχε ο έλεγχος φέτος τον Ιανουάριο στα αμπάρια του παλιού φορτηγού, όπου βρέθηκαν στοιβαγμένοι 410 τόνοι έτοιμων για χρήση εκρηκτικών.
Τα οκτώ μέλη του πληρώματος και ο φερόμενος Ελληνας πλοιοκτήτης προφυλακίστηκαν στον Κορυδαλλό κατηγορούμενοι ότι μετέφεραν τα εκρηκτικά στη Μισράτα της Λιβύης, κατά παράβαση του εμπάργκο για την πώληση όπλων που ο ΟΗΕ έχει επιβάλει στη μαστιζόμενη από εμφύλιο πόλεμο βορειοαφρικανική χώρα. Η δίκη για την υπόθεση έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει την Τρίτη, 16 Οκτωβρίου στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Πειραιά και υπάρχει η πεποίθηση πως θα φωτιστούν οι σκοτεινές πτυχές της υπόθεσης.
Από επίσημα δικαστικά έγγραφα που βρίσκονται στη διάθεση της «Κ» προκύπτει ότι το πλοίο είχε φορτώσει τα εκρηκτικά και τους πυροκροτητές από τη Μερσίνη της Τουρκίας με προορισμό το Τζιμπουτί. Σύμφωνα με τα επίσημα παραστατικά, τελικός παραλήπτης του επικίνδυνου φορτίου ήταν εταιρεία εξορύξεων στην Αιθιοπία, ενώ ως αποστολείς – προμηθευτές εμφανίζονται δύο ημικρατικές εταιρείες κατασκευής εκρηκτικών υλών, με έδρα την Τουρκία. Από τις προανακριτικές απολογίες των μελών του πληρώματος προκύπτει ότι το «Aνδρομέδα» απέπλευσε την 23η Νοεμβρίου από τις ακτές της νοτιοανατολικής Τουρκίας με προορισμό αρχικά το Πορτ Σάιντ της Αιγύπτου. Φτάνοντας εκεί, ένα από τα μέλη του πληρώματος φέρεται να αντιμετώπισε σοβαρό πρόβλημα υγείας, εξαιτίας του οποίου το πλοίο κινήθηκε προς Λευκωσία προκειμένου να παρασχεθεί ιατρική φροντίδα στον ασθενή. Στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι το ρεσάλτο –την 6η Ιανουαρίου του 2018– των ανδρών του Λιμενικού ανοικτά του νομού Λασιθίου, το παλιό φορτηγό πλοίο κινήθηκε στο νότιο Αιγαίο και ανοικτά των ακτών της Αιγύπτου και της Λιβύης. Για να δικαιολογήσουν τα ύποπτα «πηγαινέλα», οι επικεφαλής του πληρώματος επικαλέστηκαν τις δύσκολες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν καθώς και τα πολλά σοβαρά τεχνικά προβλήματα του πλοίου, που έχρηζαν επισκευής (σ.σ. έκανε το τελευταίο του ταξίδι πριν πάει για διάλυση στην Ινδία).
Ωστόσο, όσα βρέθηκαν στη γέφυρα του πλοίου και οι καταθέσεις ορισμένων μελών του πληρώματος μοιάζουν να ενισχύουν την κατηγορία πως πραγματικοί παραλήπτες των εκρηκτικών ήταν ένοπλοι ισλαμιστές αντάρτες, στο υπό τουρκική επιρροή λιμάνι της Μισράτα. «Κατόπιν ελέγχου του ημερολογίου γέφυρας διαπιστώθηκε ότι είχε πραγματοποιηθεί εγγραφή τη 18η Δεκεμβρίου 2017 στην οποία αναφέρεται “έναρξη πορείας προς Μισράτα μετά από εντολή του πλοιοκτήτη”» αναφέρει σε κατάθεσή του αξιωματικός του κεντρικού λιμεναρχείου Ηρακλείου.
Επισημαίνει ακόμη ότι στη γέφυρα βρέθηκε χάρτης με χαραγμένη πορεία από την περιοχή Zuwarah της Λιβύης με κατεύθυνση ανατολικά προς τη Μισράτα. Ο υποπλοίαρχος του «Aνδομέδα», αντίστοιχα, κατέθεσε απολογούμενος ότι «από την εταιρεία μάς έδωσαν εντολή να πάμε στη Λιβύη, στη Μισράτα, να ξεφορτώσουμε όλο το φορτίο».
O 52χρονος
Τα μέλη του πληρώματος υποδεικνύουν ως πλοιοκτήτρια εταιρεία την Andromeda Shipping με έδρα τα Νησιά Μάρσαλ και ιδιοκτήτη έναν 52χρονο Eλληνα, ο οποίος συνελήφθη με ένταλμα και κρατείται στον Κορυδαλλό. Στην απολογία του και στα υπομνήματα που κατέθεσε στον ανακριτή, ο 52χρονος αρνείται ότι θα ξεφόρτωναν τα εκρηκτικά στη Λιβύη και υποστηρίζει ότι έπεσε θύμα απάτης. Λέει δηλαδή ότι οι εταιρείες με τις οποίες είχε έρθει σε συμφωνία για τη μεταφορά του φορτίου στο Τζιμπουτί, αντί αμοιβής 95.000 δολαρίων ΗΠΑ, δεν του πλήρωσαν τους ναύλους και ουσιαστικά «ξέμεινε» με 410 τόνους, δίχως να μπορεί να καλύψει τα τέλη διέλευσης της γέφυρας του Σουέζ. «Η ευθύνη είναι αποκλειστικά των ναυλωτών και φορτωτών. Μας εξαπάτησαν σχετικά με την πληρωμή της προμήθειας και των εξόδων μεταφοράς. Οχι μόνο δεν κατέβαλαν τα έξοδα διέλευσης από το Σουέζ αλλά εξαφανίστηκαν», επισήμανε σε υπόμνημά του.
Σασπένς και μυστήριο στην υπόθεση προσθέτει η αναφορά του 52χρονου, ότι λίγο πριν δεσμευθεί το «Aνδομέδα» είχε σε ξενοδοχείο κοντά στο «Ελ. Βενιζέλος» μυστική συνάντηση με τον Τούρκο εκπρόσωπο της αντισυμβαλλόμενης εταιρείας, στη διάρκεια της οποίας «συμφωνήθηκε τα τέλη για τη διέλευση της διώρυγας να πληρωθούν άμεσα», κάτι που εκ του αποτελέσματος αποδεικνύεται ότι ουδέποτε συνέβη. Επιπλέον, ενέπλεξε στην υπόθεση και τον ναυτικό ακόλουθο της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα, λέγοντας ότι τον ενημέρωσε για το πρόβλημα που είχε ανακύψει: «Μου επιβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει συμφέρον και ανάμειξη των ΗΠΑ στη συγκεκριμένη υπόθεση και με συμβούλεψε να απευθυνθώ στον υπουργό Ναυτιλίας». Η «Κ» επικοινώνησε με τον συνήγορο του 52χρονου, Α. Παπαρρηγόπουλο, ο οποίος επιφυλάχθηκε να σχολιάσει την υπόθεση, ενόψει της δίκης.
Διεκδικεί το φορτίο η τουρκική εταιρεία
Στην έρευνα για το πλοίο – βόμβα ενεπλάκη η Αρχή για το ξέπλυμα και, μάλιστα, εκπρόσωποί της υποδέχτηκαν, τη 13η Φεβρουαρίου, κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που επισκέφθηκε τη χώρα προκειμένου να διαπιστώσουν εάν το φορτίο του «Aνδρομέδα» εμπίπτει στις κυρώσεις του ΟΗΕ κατά της Λιβύης. Ο έλεγχος φέρεται να έγινε σε στρατιωτική εγκατάσταση στη Βόρεια Ελλάδα, όπου οι 410 τόνοι εκρηκτικών μεταφέρθηκαν για φύλαξη. Πλην της Αρχής και του Συμβουλίου Ασφαλείας, στην υπόθεση παρενέβη, όπως ήταν επόμενο, και η τουρκική κατασκευάστρια εταιρεία των εκρηκτικών. Μέσω του δικηγόρου Α. Σταυρούδη ζήτησε την άμεση αποδέσμευση του φορτίου το οποίο, όπως υποστηρίζει, νόμιμα πούλησε σε εταιρεία εξορύξεων, στην Αιθιοπία. Ο κ. Σταυρούδης σχολίασε στην «Κ» ότι η τουρκική εταιρεία θα διεκδικήσει στην επικείμενη δίκη την κυριότητα του φορτίου των εκρηκτικών. Από την πλευρά του, ο νομικός εκπρόσωπος των πέντε Ινδών μελών του πληρώματος, δικηγόρος Πειραιά Γ. Γλύκας, δήλωσε ενόψει της δίκης: «Oι κατηγορούμενοι αρνούνται οποιαδήποτε συμμετοχή τους στις αποδιδόμενες πράξεις, δηλώνουν αθώοι, Δεν είχαν καμία συμμετοχή ούτε στη συμφωνία μεταφοράς, ούτε στον καθορισμό της πορείας του πλοίου, ούτε βεβαίως γνώριζαν το παραμικρό για τη νομιμότητα του φορτίου. Είναι άνθρωποι του μόχθου και του μεροκάματου».
