Κύριε διευθυντά
«…Τούτο (το χρήμα) και πόλεις πορθεί…», Σοφοκλής, Αντιγόνη.
Στην απεριόριστη δύναμη του νομίσματος (χρήματος) αναφέρεται ο μεγάλος τραγωδός με το στόμα του Κρέοντα αφού τονίσει ότι «είναι το χειρότερο νόμιμο κακό που γεννήθηκε μεταξύ των ανθρώπων». Λόγω της πολυπλοκότητας του τεράστιου αυτού θέματος θα ήθελα να προσθέσω μερικές ακόμη σκέψεις, αφού σημειώσω ότι ενώ με τον όρο «νόμισμα» αναφερόμαστε περισσότερο σε συγκεκριμένο υλικό αντικείμενο, «υλικό έρεισμα, κατά Blic και Lazarus», ο όρος «χρήμα» εμπεριέχει έννοιες ηθικοκοινωνικές και κοινωνιολογικές, «ηθικό, πολιτικό και κοινωνικό θεσμό αυτού του ερείσματος, κατά τους ίδιους συγγραφείς», και τον Marcel Mauss να δηλώνει ότι «το χρήμα κατ’ ουσίαν είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο»
Πράγματι, το νόμισμα (χρήμα) δημιουργήθηκε για τον απλό αλλά αναγκαίο λόγο να εξυπηρετήσει τις εμπορικές συναλλαγές. Χρηστικός λοιπόν ήταν ο αρχικός σκοπός του. Δυστυχώς, όμως, κανένας ανθρώπινος νους, όση φαντασία και αν διαθέτει, δεν θα μπορούσε να διανοηθεί τους δαιδαλώδεις και περίεργους δρόμους που θα έπαιρνε, λοξοδρομώντας του αρχικού σκοπού του. Εισχωρεί όπως το νερό σε κάθε ρωγμή και γρανάζι της κοινωνικής μηχανής, την οποία επηρεάζει.
Ετσι κατέστη ο παγκόσμιος μετατροπέας ή ανταλλάκτης όλων των υλικών αξιών, παρομοιάζοντάς τον με καθρέπτη όπου μέσα του αντανακλάται κάθε αξία, ακόμη και αυτές που θεωρητικά δεν θα έπρεπε να εξαγοραστούν (π.χ. Φιλοπατρία, πίστη στον Θεό, έρωτας)
Πηγή παγκόσμιας δυστυχίας όπως και παγκόσμιο διαφθορέα το έχουν αποκαλέσει μεγάλοι του πνεύματος από αρχαιοτάτων χρόνων έως των νεοτέρων. Σταχυολογώ μερικούς: Σοφοκλής, Αντιγόνη «…Εσύ καταραμένε, εσύ που για τα χρήματα πούλησες την ψυχή σου…». Το ίδιο και ο Αισχύλος στην «Αγαμέμνονα». Σαίξπηρ στον «Τίμωνα τον Αθηναίο» «… Ε, κολασμένο χώμα, πόρνη εσύ κοινή της ανθρωπότητας που βάζεις διχόνοια ανάμεσα στον όχλο των Εθνών…». Το ίδιο και ο Γκαίτε στον «Φάουστ». Καρλ Μαρξ στα «Χειρόγραφα 1844» «…Το χρήμα είναι ο δεσμός όλων των δεσμών. Είναι η καθολική πόρνη, ο καθολικός μαστροπός των ανθρώπων και εθνών. Είναι η αλλοτριωμένη ικανότητα του ανθρώπινου γένους…».
Στο βιβλίο «Φιλοσοφία του χρήματος» οι φιλόσοφοι Simmel και Parsonst τονίζουν τον σοβαρό κίνδυνο μιας παθολογικής και διεφθαρμένης σχέσης και εξάρτησης ανθρώπου – χρήματος, η οποία καταλήγει στην «Auri Sacra Fames», δηλ. «Επάρατη λαιμαργία του χρυσού» Βιργίλιος (Αιν. 357) και η οποία ακύρωσε στο παρελθόν κάθε προσπάθεια περιφρόνησής του (εκκλησιαστικές αδελφότητες, κυνικοί) ή κατάργησής του (Αρχαία Σπάρτη).
Δυστυχώς, αν και έχουν περάσει 2.700 χρόνια από την πρώτη εμφάνιση του νομίσματος στον Πλανήτη (Λυδία – Γύγης) είναι δύσκολο να δοθούν πειστικές απαντήσεις για τον ρόλο του και της σχέσης του με τον δημιουργό του, τον άνθρωπο.
Ι. Κ. Γεωργιου, Καρδιολόγος
