Μικρή κουκκίδα στον ορίζοντα η Ελλάδα για όλο και περισσότερους Ελληνες του εξωτερικού. Οπως αποτυπώθηκε στην τελευταία σχετική έρευνα της ICAP, ο πληθυσμός του brain drain μεγαλώνει ηλικιακά, στήνει τη ζωή του στο εξωτερικό, δημιουργεί δεσμούς, φτιάχνει οικογένεια. Την ίδια στιγμή, εξελίσσεται εργασιακά, καταλαμβάνοντας υψηλότερες ιεραρχικά θέσεις και κερδίζοντας περισσότερα χρήματα. Οσο περισσότερο όμως επιτυγχάνουν στις νέες τους πατρίδες, τόσο πιο μακρινή αρχίζει να δείχνει η προοπτική επιστροφής τους στην Ελλάδα.
Τη διεθνή έρευνα για τη γενιά των νέων απόδημων Ελλήνων (γενιά του brain drain) διεξήγαγε η ICAP People Solutions από 27 Μαρτίου έως 8 Μαΐου 2019, για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά, με σκοπό να διερευνήσει τους λόγους για τους οποίους παρατηρείται στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο της «μετανάστευσης ανθρώπινου κεφαλαίου» και τους παράγοντες που θα συντελούσαν στην επιστροφή των ατόμων αυτών. Φέτος, συμμετείχαν 942 Ελληνες από 43 χώρες. Η πλειονότητα (75%) εργάζεται στην Ευρώπη και κυρίως στο Ηνωμένο Βασίλειο (24%), ένα 9% στις ΗΠΑ και ένα 5% στην Αυστραλία. Οι κυριότεροι κλάδοι στους οποίους απασχολούνται είναι: πληροφορική, τραπεζικός, οικονομικός και ασφαλιστικός κλάδος. Ακολουθούν οι υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, η επιστήμη και έρευνα και η εκπαίδευση.
Αυτές ήταν και οι σπουδές τους. Σε ποσοστό 38% έχουν σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων, Οικονομικά και Μάρκετινγκ, το 16% πήρε πτυχίο Πληροφορικής και το 15% Μηχανικής. Το 69% έχει μεταπτυχιακό τίτλο ή και διδακτορικό. Εχει ενδιαφέρον ότι το 41% των κατόχων διδακτορικού το απέκτησε στην Ελλάδα. Στην αντίστοιχη έρευνα του 2015, το ποσοστό αυτό δεν ξεπερνούσε το 22%.
Διαφθορά, αβεβαιότητα
Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα, το 60% μετακινήθηκε στο εξωτερικό, αφότου είχε ήδη εργαστεί στην Ελλάδα. Οι λόγοι, η έλλειψη αξιοκρατίας και η διαφθορά στη χώρα μας, αλλά και η γενικευμένη αβεβαιότητα.
Το 61% έφυγε από την Ελλάδα πριν από πέντε χρόνια και περισσότερο. Εξάλλου, πάνω από το 50% είναι 30-40 ετών, ενώ ένα 29% των Ελλήνων του εξωτερικού είναι 41 ετών και άνω. Το 2015 το ποσοστό αυτό ήταν μόλις 12%. Σήμερα άγαμοι είναι σε ποσοστό 48%. Το 2015, χωρίς δεσμεύσεις ήταν το 71%. Για ακόμα μία φορά, ο αριθμός των υπαλλήλων παρουσίασε μείωση και αντιστοίχως αυξήθηκαν οι ανώτερες και ανώτατες θέσεις (το 2019 προϊστάμενοι, διευθυντές και ανώτατα στελέχη είναι το 46%, έναντι του 27% το 2015), γεγονός που αποτυπώνεται και στις αμοιβές τους. Οι επιχειρηματίες παραμένουν ελάχιστοι.
Από εκείνους που έλαβαν πέρυσι μέρος στην ίδια έρευνα στη χώρα μας επέστρεψε το 5%. Οπως λένε οι ίδιοι, επέστρεψαν κατά κύριο λόγο (51%) επειδή αγαπούν την Ελλάδα, αλλά και σε σημαντικό ποσοστό (36%) γιατί θέλουν να κάνουν οικογένεια. Για όσους παραμένουν έξω, οικογενειακοί λόγοι είναι πλέον αυτοί που θα τους έκαναν να επιστρέψουν (56%). Το 2015, οι περισσότεροι δήλωναν ότι θα γυρνούσαν κυρίως για το κλίμα και τον τρόπο ζωής στην Ελλάδα.
Το 42% όσων ζουν στο εξωτερικό δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να γυρίσει πίσω. (Πριν από λίγα μόλις χρόνια το ποσοστό δεν ξεπερνούσε το 30%.) Το 45% θεωρεί πιθανό να επιστρέψει στην Ελλάδα σε τρία χρόνια. Αλλωστε, ήδη το 41% έχει συμπληρώσει 5-9 χρόνια στο εξωτερικό.
Τι περιμένουν από τις επιχειρήσεις και τους φορείς στην Ελλάδα; Περισσότερη αξιοκρατία, ανταγωνιστικές χρηματικές απολαβές και καλύτερο εργασιακό περιβάλλον.
