Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον, παίζει το «παιχνίδι των δειλών» με την Ευρωπαϊκή Ενωση και τα μετριοπαθή μέλη του Συντηρητικού Κόμματος, περιμένοντας ποιος θα φοβηθεί πρώτος σε μια μετωπική σύγκρουση. Στόχος του είναι η επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας για ένα ομαλό Brexit που καταψήφισε τρεις φορές το βρετανικό Κοινοβούλιο, απειλώντας να αποχωρήσει η χώρα ατάκτως από την Ε.Ε. στα τέλη Οκτωβρίου. Στοιχηματίζει πως η Ε.Ε. θα επιδιώξει να συμβιβαστεί τελευταία στιγμή. Ενδεχομένως, όμως, η στάση της Ε.Ε. να παραμείνει αμετάβλητη με την ελπίδα ότι οι μετριοπαθείς στο βρετανικό Κοινοβούλιο θα μπλοκάρουν ένα σκληρό Brexit. Ο κίνδυνος ατυχήματος είναι σοβαρός. Πολλά θα πρέπει να κυλήσουν προς όφελος των μετριοπαθών για να αποφευχθεί ένα σκληρό Brexit. Τίποτα όμως δεν είναι απαραίτητο να αλλάξει για να οδηγηθεί η χώρα σε άτακτη αποχώρηση από την Ε.Ε. Θεωρούμε πως υπάρχουν 70% πιθανότητες να επικρατήσει χάος στις 31 Οκτωβρίου – δηλαδή ή να συμβεί ένα σκληρό Brexit (30%) ή να δοθεί νέα παράταση (40%). Πιθανολογείται μόνον με 30% πως το Brexit θα συμβεί υπό ομαλές συνθήκες. Είναι, συνεπώς, τρία τα σενάρια για τη βρετανική οικονομία.
Ενα ομαλό Brexit θα ανοίξει τον δρόμο στην τόνωση της οικονομίας, με αφετηρία την αύξηση των καταναλωτικών δαπανών και την ανάκαμψη των επενδύσεων. Σε ένα τέτοιο σενάριο, το πραγματικό ΑΕΠ θα ενισχυθεί από το 1,1% το 2019 στο 1,6% το 2020 και 1,7% το 2021. Στην περίπτωση ενός σκληρού Brexit θα προκληθεί κρίση βραχυπρόθεσμα. Η αναταραχή στο εμπόριο με την Ε.Ε. θα προκαλέσει προβλήματα στην προσφορά και στις επενδύσεις. Θα ενισχυθούν οι πληθωριστικές πιέσεις από την πτώση της στερλίνας, πλήττοντας την καταναλωτική δύναμη των νοικοκυριών. Προβλέπουμε πως θα επιβραδυνθεί ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης από το 1,1% το 2019 στο 0,2% το 2020 προτού ανακάμψει στο 1,5% το 2021. Υπάρχει πιθανότητα να παγιδευτεί η βρετανική οικονομία σε ύφεση; Ναι. Ωστόσο, ο κίνδυνος αυτός αντισταθμίζεται εν μέρει από τις προετοιμασίες της βρετανικής κυβέρνησης και των εταιρειών που εξάγουν στην Ε.Ε. Με το σενάριο μιας νέας παράτασης στο Brexit προβλέπεται πως η οικονομία θα κινηθεί κάτω από τη μακροπρόθεσμη τάση της. Η ισχυρή κατανάλωση θα υπερκαλύψει την όποια υποχώρηση των επενδύσεων και των ενδεχόμενων προβλημάτων στο εμπόριο. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης θα κινηθεί στο 1,1% το 2019 και το 2020. Μέχρι το 2021 αναμένουμε να έχει διευθετηθεί το ζήτημα και έτσι θα ακολουθήσει ένα από τα δύο πρώτα σενάρια.
Σε κάθε περίπτωση, το Brexit έχει ήδη επιφέρει επιπτώσεις στη βρετανική οικονομία. Από το δημοψήφισμα που έλαβε χώρα τον Ιούνιο του 2016, ο πραγματικός ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε από το 2,6% ανά έτος στο 1,5% την τριετία από το β΄ τρίμηνο του 2016. Οι μετοχές των εταιρειών που επικεντρώνονται στην εγχώρια οικονομία κινήθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα και η σταθμισμένη ισοτιμία της στερλίνας είναι 20% χαμηλότερα από το υψηλότερο επίπεδο που ίσχυε προ δημοψηφίσματος.
* Ο Kallum Pickering είναι οικονομολόγος της Berenberg Bank.
