Με το βλέμμα καρφωμένο στο Καστελλόριζο παραμένει η Αθήνα, παρά τον εμπλουτισμό της ατζέντας της Αγκυρας, η οποία, με στόχο την άσκηση περαιτέρω πιέσεων προς την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ, απειλεί την Ευρώπη με εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, ενώ ανοίγει ξανά και ζήτημα απόκτησης πυρηνικών κεφαλών. Παρά το σύννεφο καπνού που δημιουργούν αυτές οι ρητορικές εξάρσεις, αλλά και την πραγματική ανησυχία που προκαλεί στην Αθήνα το ενδεχόμενο επανάληψης των προσφυγικών ροών στο επίπεδο του 2015, τα υπουργεία Εθνικής Αμυνας και Εξωτερικών παραμένουν σε επιφυλακή για τους σχεδιασμούς της Αγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο. Το δεύτερο ερευνητικό πλοίο των Τούρκων «Ορούτς Ρέις» παραμένει στον κόλπο της Αττάλειας και στην Αθήνα αναμένουν με ενδιαφέρον την επόμενη κίνηση της Αγκυρας, καθώς πλέον έχει σχεδόν τελειώσει και η φετινή, ιδιαίτερα προσοδοφόρα για την τουρκική οικονομία, τουριστική περίοδος. Με δεδομένες τις υφιστάμενες πληροφορίες περί επέκτασης των τουρκικών ερευνών και σε περιοχές ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, δηλαδή και στα νότια του Καστελλόριζου, η Αθήνα ετοιμάζεται για παν ενδεχόμενο. Για την Τουρκία η πιθανή έναρξη ερευνών από τα ανατολικά προς τα δυτικά, σε μια περιοχή στην οποία έχει ταχύτερη και ευκολότερη πρόσβαση από την Ελλάδα, δεν θεωρείται καθόλου απίθανη, αντιθέτως, εκτιμάται ότι οι σχεδιασμοί που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Αγκυρα οδηγούν στην εξέλιξη ενός σεναρίου οργανωμένης κίνησης προς την περιοχή νότια του Καστελλόριζου και δυτικά της Ρόδου. Το προηγούμενο «σόου», αυτό της καθόδου του «Ορούτς Ρέις» από το Αιγαίο συνοδεία φρεγατών και με τη μαζική παραβίαση του εθνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά που ενεπλάκησαν σε εικονικές αερομαχίες με ελληνικά, ήταν ενδεικτικό των τουρκικών προθέσεων.
Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, το ενδιαφέρον των ξένων δυνάμεων που παρακολουθούν με ανησυχία τα τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο είναι ιδιαιτέρως αυξημένο. Στην Ουάσιγκτον, αλλά και στις σημαντικές πρωτεύουσες στην Ευρώπη, έχει γίνει απολύτως αντιληπτό ότι η πιθανή προσπάθεια προσβολής της ελληνικής κυριαρχίας στις θαλάσσιες ζώνες της στην Ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να μείνει αναπάντητη από την Αθήνα. Η Αθήνα παρακολουθεί τα σήματα που εκπέμπονται έχοντας ως βασική προτεραιότητα τη διατήρηση χαμηλών τόνων και με σκοπό να αποφύγει την αναλογικότητα στη «διπλωματία κανονιοφόρων» την οποία έχει επιλέξει ως ρητορική η Αγκυρα σε ό,τι αφορά την Ανατολική Μεσόγειο. Επιπλέον, η Αθήνα βασίζεται και στην πολύ καλή αντίληψη που πλέον φαίνεται ότι έχουν όλοι οι βασικοί σύμμαχοι της Ελλάδας για τις τουρκικές διεκδικήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Πέρα από τις πολύ ορατές και επί τούτω προπαγανδιστικές φωτογραφίσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μπροστά από τον χάρτη της «γαλάζιας πατρίδας» με το διχοτομημένο Αιγαίο, η Αγκυρα έχει πολύ συγκεκριμένους σχεδιασμούς, οι οποίοι φαίνεται ότι είναι γνωστοί στις μεγάλες πρωτεύουσες της Δύσης. Η κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή και τα ιδιαιτέρως ευαίσθητα αντανακλαστικά όλων των εμπλεκομένων φάνηκαν έντονα την περασμένη εβδομάδα, όταν η Αγκυρα έσπευσε να εκδώσει NAVTEX για άσκηση σε μια πολύ μικρή περιοχή στα όρια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ) της Ελλάδας με την Κυπριακή Δημοκρατία και την Αίγυπτο (ή της Τουρκίας, με βάση την άποψη της Αγκυρας). Η Αθήνα απάντησε με δική της NAVTEX. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ήταν η επιλογή του ελεγχόμενου από το προεδρικό παλάτι Τύπου, να παρουσιάσει «πολεμικά σενάρια», δίχως να κάνει οποιαδήποτε νύξη στα πραγματικά γεγονότα και στις συνθήκες υπό τις οποίες αυτά εκτυλίχθηκαν.
«Φατίχ» και οικόπεδο 7
Σε Αθήνα, ΗΠΑ και Ευρώπη υπάρχει πάντα η εκτίμηση ότι ο κ. Ερντογάν διαθέτει πάντα «σχέδιο Β», προκειμένου να αποφύγει εξέλιξη την οποία δεν μπορεί να ελέγξει. Σύμφωνα με πηγές που έχουν ασφαλή και ακριβή πληροφόρηση, μια από αυτές τις κινήσεις θεωρείται η επιλογή της Αγκυρας να ακυρώσει τον σχεδιασμό της για αποστολή του πλωτού γεωτρύπανου «Φατίχ» στο οικόπεδο 7 της κυπριακής υφαλοκρηπίδας, μετά την απόφαση της Λευκωσίας να το αδειοδοτήσει από κοινού στη γαλλική Total και την ιταλική ΕΝΙ.
Σε όλο αυτό το εξαιρετικά προβληματικό γενικό πλαίσιο, η Αθήνα παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσοχή και την τελευταία προσπάθεια του ΟΗΕ, να συγκεράσει τις απόψεις του προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, προκειμένου να οδηγήσει σε μια νέα διαδικασία. Οι έξι συναντήσεις που είχε μαζί με τους δύο ηγέτες η ειδική απεσταλμένη του γ.γ. του ΟΗΕ Τζέιν Χολ Λουτ, αλλά και η συζήτηση ανάμεσα στους κ. Αναστασιάδη και Ακιντζί, φανέρωσε τις τεράστιες διαφορές που έχουν οι δύο πλευρές, δίχως, ωστόσο, αυτό να σημαίνει ότι δεν ακολουθούν ακόμα αρκετά επεισόδια. Μεθαύριο, ο κ. Αναστασιάδης θα βρεθεί στην Αθήνα, όπου θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, με τον οποίο και θα συζητήσει τις τελευταίες εξελίξεις. Ανάλογη συνάντηση θα έχουν και οι δύο υπουργοί Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και Νίκος Χριστοδουλίδης. Οι επαφές αυτές γίνονται, μεταξύ άλλων, και ενόψει της επερχόμενης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στα τέλη του μήνα στη Νέα Υόρκη, όπου αναμένεται ότι αμέσως μετά το τέλος της θα πραγματοποιηθεί και μια πενταμερής, άτυπη συνάντηση, εφόσον, βέβαια, υπάρχει έδαφος. Για την Αθήνα το ενδιαφέρον είναι ευρύτερο, καθώς η Νέα Υόρκη δεν αποκλείεται να είναι και ο τόπος όπου θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μια πρώτη εκ του σύνεγγυς επαφή ανάμεσα στον κ. Μητσοτάκη και στον κ. Ερντογάν.
Οι γαλλικές φρεγάτες
Τις αμέσως επόμενες ημέρες αναμένονται εξελίξεις στο ζήτημα της προμήθειας των γαλλικών φρεγατών Belh@rra. Η αρχική συμφωνία ανάμεσα σε Αθήνα και Παρίσι είναι η προμήθεια δύο φρεγατών από τις επτά που θα ναυπηγηθούν τα επόμενα χρόνια στη Γαλλία (τη δεύτερη και την τέταρτη ή πέμπτη), με ένα ευέλικτο πρόγραμμα χρηματοδότησης. Γι' αυτή την προμήθεια θα απαιτηθούν 2 δισ. ευρώ (για τα δύο πλοία και οπλικά συστήματά τους), ενώ η Αθήνα δεσμεύεται ότι θα προμηθευτεί και τις επόμενες δύο φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού από τη Γαλλία. Ενα από τα δύσκολα σημεία είναι το είδος αντιαεροπορικής προστασίας που παρέχεται από αυτά τα πλοία. Ενα δεύτερο αφορά την παράκαμψη των Ελληνικών Ναυπηγείων, τα οποία παραμένουν ένας γρίφος που η κυβέρνηση καλείται να λύσει. Τις αμέσως επόμενες ημέρες μια κοινή επιτροπή, αποτελούμενη από στελέχη του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, αλλά και υπό την επίβλεψη του Μεγάρου Μαξίμου, θα ξεκινήσει τις επαφές με τους Γάλλους, προκειμένου να ολοκληρωθεί η τεχνική έκθεση που θα περιέχει τι ακριβώς επιζητεί η Αθήνα από τις νέες φρεγάτες, η πρώτη από τις οποίες δεν αναμένεται να έχει παραδοθεί στο Π.Ν. πριν από το 2025-2026.
