Βιώνουμε το χειρότερο οικονομικό σοκ δεκαετιών. Η Ευρώπη έχει μετατραπεί στο επίκεντρο της πανδημίας κορωνοϊού. Ολες οι ευρωπαϊκές χώρες θα χρειαστεί να χρηματοδοτήσουν τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα μέσα σε μια χρονιά, κατά την οποία το ΑΕΠ ενδεχομένως να συρρικνωθεί 5% ή και περισσότερο. Στην Ιταλία, την Ισπανία και ορισμένες άλλες χώρες προβλέπεται τα ελλείμματα να ξεπεράσουν το 10% του ΑΕΠ.
Ποια, όμως, είναι η λογική πίσω από την πρόταση έκδοσης ομολόγων κορωνοϊού; Αυτή τη στιγμή και περισσότερο από ποτέ τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα σε τέτοιες επείγουσες καταστάσεις να δανείζονται με ευνοϊκούς όρους. Για όσες, τώρα, χώρες έχουν ομόλογα με αποδόσεις σχεδόν μηδενικές, δεν τίθεται θέμα. Για την Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα και μερικές άλλες υπάρχει ζήτημα. Οι αγορές περιουσιακών στοιχείων της ΕΚΤ, που πλέον έχουν εκτιναχθεί συνολικά σε τουλάχιστον 1,1 τρισ. ευρώ για την τρέχουσα χρονιά, αποτελούν ένα πολύ χονδροειδές εργαλείο για να συγκρατήσουν την άνοδο των αποδόσεων στα ομόλογα των περιφερειακών χωρών με τον αποτελεσματικότερο τρόπο. Ανεξαρτήτως της ευελιξίας της, η ΕΚΤ –προϊόντος του χρόνου– θα συμμορφωθεί με τους κανόνες επιμερισμού των τίτλων. Δηλαδή, για να μπορέσει να αγοράσει επιπλέον ιταλικά χρεόγραφα, όπως θα όφειλε, θα αναγκαστεί στο τέλος να αγοράσει και πιο πολλά γερμανικά, το οποίο δεν χρειάζεται. Η έκδοση κοινών ευρωομολόγων και η διοχέτευσή τους υπό τη μορφή πιστώσεων στα κράτη-μέλη που βρίσκονται σε δεινή θέση, θα εξυπηρετούσε τον σκοπό της στήριξής τους καλύτερα.
Ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο έντονη η ανάγκη να δείξει η Ευρώπη την αλληλεγγύη της όσο σήμερα. Μία σωστά διαχειριζόμενη πολιτική αλληλεγγύης σε μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, που επηρεάζει όλη τη Γηραιά Ηπειρο, μπορεί να αποδυναμώσει το στενόμυαλο αφήγημα «πρώτα από όλα η χώρα μου». Το αντίθετο μπορεί να φέρει στο προσκήνιο μια επικίνδυνη αντιευρωπαϊκή τάση. Μία εναλλακτική πρόταση για να αντιμετωπισθεί αυτή η μοναδική αλλά προσωρινή κατάσταση, θα ήταν η Ευρωζώνη/Ε.Ε. να θεσπίσει ταμείο ειδικού σκοπού με τη δυνατότητα χορήγησης δανείων έως και 500 δισ. ευρώ. Το ταμείο στη συνέχεια θα εκδώσει ομόλογα κορωνοϊού φέτος και μόνον φέτος. Ακριβώς επειδή μόνο μία χρονιά θα εκδοθούν, θα παρακαμφθεί η όλη δημόσια συζήτηση για τον ηθικό κίνδυνο που ενέχει η έκδοση ευρωομολόγου. Τη διαχείριση θα αναλάβει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, οι χώρες θα μπορούν να δανειστούν έως και τριπλάσια τη συμμετοχή τους στο Ταμείο, ενώ θα πρέπει να καταβάλουν μία προσαύξηση, φέρ’ ειπείν, 5 μονάδων βάσης ανά έτος για όσο διαρκεί το δάνειο. Παραδείγματος χάριν, η Ιταλία θα πληρώνει 35 ή 50 μονάδες βάσης υπεράνω του κόστους χρηματοδότησης του Μηχανισμού για δάνεια 7 ή 10 ετών, αντιστοίχως.]
* O κ. Holger Schmieding είναι οικονομολόγος της Berenberg Bank.
