Το ευρωομόλογο θίγει τη λεπτή ισορροπία που πέτυχε η Συνθήκη του Μάαστριχτ, συνδυάζοντας τη δυνατότητα για κοινό νόμισμα με τη διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας στους προϋπολογισμούς των ευρωπαϊκών χωρών. Τη θέση αυτή διατυπώνει στην «Κ» η πρέσβειρα της Ολλανδίας στην Ελλάδα Στέλλα Ρόνερ-Γκρούμπασιτς, αντιπροτείνοντας τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου για τον κορωνοϊό με εθελοντικές επιχορηγήσεις από τα κράτη-μέλη: «Η Ολλανδία είναι έτοιμη να συνεισφέρει το σημαντικό ποσό του ενός δισ. ευρώ».
– Η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει τον κίνδυνο ύφεσης, η οποία πιθανότατα θα υπερβεί την πτώση που κατεγράφη στην κρίση του 2008. Ποιος εκτιμάτε ότι θα είναι ο αντίκτυπος στην ευρωπαϊκή οικονομία και ποιοι θα πρέπει να είναι οι βασικοί άξονες της οικονομικής πολιτικής της Ευρωζώνης από εδώ και στο εξής;
– Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς την ένταση των επιπτώσεων στην ευρωπαϊκή οικονομία. Ωστόσο, καθίσταται όλο και πιο πιθανό ότι θα αντιμετωπίσουμε μια ύφεση, η οποία ελπίζουμε ότι θα περιοριστεί σε μια σύντομη κρίση την οποία θα ακολουθήσει μια ταχεία ανάκαμψη. Οσον αφορά τον δρόμο μπροστά, δεν έχω μια κρυστάλλινη γυάλα, αλλά αυτή η κρίση καταδεικνύει ότι είναι σημαντικό να συνεχίσουμε την αξιοποίηση των μέσων ενίσχυσης της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ενωσης, τα οποία δουλεύουμε μαζί ως εταίροι της Ε.Ε. τα τελευταία χρόνια, δηλαδή την ενίσχυση του ESM, της τραπεζικής ένωσης και της ένωσης κεφαλαιαγοράς. Για να το καταφέρουμε αυτό, απαιτούνται συνεχείς μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα επιτρέψουν αποτελεσματική διακυβέρνηση και έναν ανταγωνιστικό επιχειρηματικό τομέα, για την επίτευξη της οικονομικής ευημερίας και για την ενίσχυση της δυνατότητας να αντιμετωπίζουμε οικονομικούς μετωπικούς ανέμους. Από την άποψη αυτή, είμαι πολύ εντυπωσιασμένη από τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση χειρίστηκε την κρίση μέχρι τώρα, κάνοντας ό,τι χρειάζεται να γίνει για να στηρίξει την οικονομία και να συνεχίσει να εργάζεται για μεταρρυθμίσεις όπου είναι δυνατόν. Αυτό μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη ότι οι Ελληνες θα μπορέσουν να επανέλθουν γρήγορα μόλις αυτή η πανδημία τεθεί υπό έλεγχο.
– Ορισμένες χώρες με περιορισμένες δημοσιονομικές δυνατότητες ζητούν «αμοιβαιοποίηση» χρέους μέσω της έκδοσης ευρωομολόγων. Ωστόσο, άλλες χώρες, όπως η Ολλανδία, δεν μοιράζονται την ίδια άποψη. Ποια είναι τα επιχειρήματα κατά της έκδοσης ευρωομολόγων;
– Σαφώς η κρίση που αντιμετωπίζουμε είναι άνευ προηγουμένου και οι εικόνες των νοσοκομείων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση μας επηρεάζουν όλους. Βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητες περιοχές όσον αφορά την εξεύρεση της ιατρικής αντίδρασης σε αυτή την κρίση. Αυτό δεν σημαίνει, κατά τη γνώμη μας, ότι θα πρέπει να καταφύγουμε σε μέτρα που αλλάζουν θεμελιωδώς τη λειτουργία της Ε.Ε. και τα μέσα που δημιουργήσαμε τα τελευταία χρόνια. Η «αμοιβαιοποίηση» χρέους με την έκδοση ευρωομολόγων θα επηρεάσει, κατά τη γνώμη μας, τη λεπτή ισορροπία που συμφωνήθηκε στο Μάαστριχτ μεταξύ της ύπαρξης ενός κοινού νομίσματος και της διατήρησης της εθνικής κυριαρχίας στους προϋπολογισμούς μας και στον τρόπο χρηματοδότησής τους. Στην Ολλανδία πιστεύουμε ότι δεν πρέπει να πετάξουμε αυτήν την αρχή στη θάλασσα και ότι μπορούμε να εξυπηρετηθούμε καλύτερα εξερευνώντας άλλες επιλογές· επιλογές που είναι εξίσου αποτελεσματικές στην αντιμετώπιση της κρίσης υγείας και με τις οποίες, ταυτόχρονα, υπάρχει η δυνατότητα για όλες τις χώρες της Ε.Ε. να αισθάνονται άνετα με το αποτέλεσμα.
Η ουσία είναι ότι πρέπει να υποστηρίξουμε τα ευρωπαϊκά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Θα ήταν απαράδεκτο μια έλλειψη χρηματοδότησης να μπορούσε να οδηγήσει σε κατάρρευση των συστημάτων υγείας στις χώρες που πλήττονται σοβαρά. Η ολλανδική πρόταση είναι να δημιουργήσουμε ένα Corona-fund, ένα ταμείο για τον κορωνοϊό, με εθελοντικές συνεισφορές από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Τα χρήματα από αυτό το ταμείο –επιχορηγήσεις, όχι δάνεια ή εγγυήσεις– θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα για να βοηθήσουν τους ανθρώπους που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Θα προορίζονται για νοσοκομεία, για ιατρικό εξοπλισμό, για τις πιο επείγουσες συσκευές και προϊόντα. Η Ολλανδία είναι έτοιμη να συνεισφέρει το σημαντικό ποσό του ενός δισ. ευρώ.
– Η Ελλάδα αντιμετωπίζει την πανδημία αλλά συγχρόνως και την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση, γεγονός που διαμορφώνει ένα εκρηκτικό μείγμα προκλήσεων. Με ποιους περαιτέρω τρόπους μπορεί η Ευρώπη να υποστηρίξει την ελληνική προσπάθεια στα εξωτερικά της σύνορα;
– Συμφωνώ απολύτως μαζί σας ότι η συνδυασμένη πρόκληση μιας μεταναστευτικής κρίσης και της κρίσης του κορωνοϊού είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη. Ευτυχώς, η κατάσταση στα χερσαία σύνορα της Ελλάδας και της Ε.Ε. στην περιοχή του Εβρου έχει τεθεί υπό έλεγχο, χάρη στην παρέμβαση της ελληνικής συνοριοφυλακής, της αστυνομίας και του στρατού.
Στα νησιά, η κατάσταση παραμένει ανησυχητική, επίσης ενόψει της κρίσης του κορωνοϊού. Οι εγκαταστάσεις υποδοχής είναι υπερβολικά γεμάτες, οι ιατρικές εγκαταστάσεις απουσιάζουν και η υγιεινή είναι ανεπαρκής. Οι ελληνικές αρχές έχουν λάβει μέτρα για να αποτρέψουν ξέσπασμα του ιού, αλλά η κατάσταση παραμένει εύθραυστη. Εάν επρόκειτο να εμφανιστεί μια εστία του ιού στους καταυλισμούς, οι συνέπειες θα ήταν σοβαρές. Και εδώ επίσης η αλληλεγγύη των εταίρων της Ε.Ε. είναι καθοριστική. Υπάρχουν μηχανισμοί της Ε.Ε. μέσω των οποίων η Ελλάδα μπορεί να ζητήσει υποστήριξη έκτακτης ανάγκης. Οπως συνέβη τον περασμένο μήνα. Η Ολλανδία συνέβαλε με γεννήτριες, σκηνές, κουβέρτες έκτακτης ανάγκης και μαξιλάρια. Η κυβέρνηση έχει επίσης διαθέσει μισό εκατομμύριο ευρώ για την περιφερειακή ενεργοποίηση του IFRC ώστε να βοηθήσει τους πρόσφυγες και τους μετανάστες στην Ελλάδα και τις γειτονικές χώρες.
Η Ελλάδα δεν είναι μόνη για να αντιμετωπίσει αυτήν την κρίση, και αυτό ισχύει ευρύτερα για το θέμα της μετανάστευσης. Πρέπει επίσης να επικεντρωθούμε σε διαρθρωτικές λύσεις. Πιστεύω ότι ο μόνος τρόπος για να αποσυμφορήσουμε τα νησιά πιο μόνιμα είναι να σπάσουμε το επιχειρηματικό μοντέλο των λαθρεμπόρων, επιταχύνοντας τις διαδικασίες ασύλου και αυξάνοντας τις επιστροφές. Και βεβαίως βελτιώνοντας τις συνθήκες υποδοχής. Η Ε.Ε. και η Ολλανδία εξακολουθούν να υποστηρίζουν την Ελλάδα τόσο οικονομικά όσο και με την παροχή τεχνογνωσίας.
Τα εργαλεία
– Ανησυχείτε για τη συνοχή της Ευρωζώνης εν μέσω αυτής της νέας κρίσης; Ποια είναι τα επόμενα βήματα για την εκπόνηση των κατάλληλων πολιτικών;
– Ο COVID-19 μας εξέπληξε όλους, αλλά η πρώτη αντίδραση σε ευρωπαϊκό επίπεδο ήταν γρήγορη και αποφασιστική. Τώρα δουλεύουμε τις λεπτομέρειες ενός πιο συνεκτικού σχεδίου αντίδρασης. Φυσικά, αυτή η συζήτηση φέρνει στο φως τις διαφορές των απόψεων, αλλά αναμένω ότι θα μπορέσουμε να βρούμε κοινό έδαφος. Απλώς προσπαθούμε να δράσουμε μαζί και να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον. Οσον αφορά την αντιμετώπιση του οικονομικού αντίκτυπου του COVID-19, υπάρχει ένα ισχυρό σύνολο μέσων στην εργαλειοθήκη που έχουμε φτιάξει από κοινού την τελευταία δεκαετία. Η γενική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, την οποία ενεργοποιήσαμε πρόσφατα, προσφέρει την απαιτούμενη ευελιξία για τα κράτη-μέλη να παράσχουν τη δημοσιονομική στήριξη. Αυτό επιτρέπει στα κράτη-μέλη να αποφασίζουν για τα δικά τους εθνικά μέτρα. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων θα παράσχει επίσης σημαντική στήριξη στον χρηματοπιστωτικό τομέα και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει την ικανότητα να στηρίζει τις συνεχείς επενδύσεις. Επιπλέον, υποστηρίζουμε την αυξημένη ευελιξία της πολιτικής συνοχής όπως προτάθηκε πρόσφατα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και τη χρήση των υπόλοιπων κονδυλίων στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. για το εργαλείο υποστήριξης εκτάκτου ανάγκης. Στο μεταξύ, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας έχει την ικανότητα να παρέμβει για περαιτέρω χρηματοδοτική στήριξη, αν προκύψει η ανάγκη. Θα χρειαστεί να συζητήσουμε λογικούς όρους για τη χρηματοδότηση από τον ESM. Τέλος, πρέπει επίσης να έχουμε κατά νου ότι και άλλοι οργανισμοί και θεσμοί, εκτός της Ε.Ε., μπορούν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο: τόσο το ΔΝΤ όσο και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν εντείνει τη συμμετοχή τους, συνεπώς πρέπει να εξετάσουμε όλες τις πιθανές επιλογές.
