Σχέδιο για τη δημιουργία «κακής» τράπεζας (bad bank), στην οποία θα μεταφερθούν τα κόκκινα δάνεια των τραπεζών επεξεργάζεται η Τράπεζα της Ελλάδος, το οποίο θα παρουσιάσει έως τα τέλη Μαΐου στην κυβέρνηση, στον SSM και στις τράπεζες. Η ΤτΕ θεωρεί ότι υπό τις νέες συνθήκες που δημιουργούν οι επιπτώσεις της πανδημίας, το υφιστάμενο σχέδιο μείωσης των κόκκινων δανείων μέσω των τιτλοποιήσεων δεν μπορεί να υλοποιηθεί γρήγορα, ούτως ώστε οι τράπεζες να παίξουν τον ρόλο του χρηματοδότη της οικονομίας.
Βασικοί άξονες του σχεδίου είναι η μεταφορά των κόκκινων δανείων που είναι σε καθυστέρηση άνω των τριών μηνών, στοχεύοντας με αυτό τον τρόπο στην άμεση εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών, τη στιγμή που οι τιτλοποιήσεις θα απαιτήσουν τουλάχιστον ένα ακόμη χρόνο –ίσως και περισσότερο– έως ότου η αγορά ομαλοποιηθεί. Το σχέδιο θα είναι εθελοντικό, δίνοντας τη δυνατότητα σε κάθε τράπεζα να επιλέγει εκείνη τα χαρτοφυλάκια που θα μεταφέρει, χωρίς να ανατρέπει τις συμφωνίες που έχει συνάψει με τις εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων, δηλαδή τους servicers.
Η δημιουργία μιας bad bank δρομολογείται με δεδομένο την εκτίναξη των κόκκινων δανείων κατά 10 δισ. ευρώ τουλάχιστον λόγω της κρίσης που προκαλεί ο κορωνοϊός, τα οποία θα έρθουν να προστεθούν στον όγκο των 70 δισ. ευρώ που έχει κληροδοτήσει στο τραπεζικό σύστημα η προηγούμενη οικονομική κρίση. Στη βάση αυτή η λύση της «κακής» τράπεζας θα επιδιωχθεί να αποτελέσει τον καταλύτη για την εξυγίανση όλων των κόκκινων δανείων του τραπεζικού συστήματος και όχι ενός μέρους τους, όπως επιχειρείται μέσω των τιτλοποιήσεων, οι οποίες άλλωστε έχουν «παγώσει».
Βασική αιτία είναι η γενικευμένη αβεβαιότητα και η αδυναμία να προβλεφθεί το ύψος της ύφεσης που θα αφήσει πίσω της η κρίση . Ο παράγοντας ανεργία και η προοπτική δημιουργίας μιας νέας στρατιάς ανέργων ή στην καλύτερη περίπτωση πολιτών που θα βασίζονται στα επιδόματα, τορπιλίζει, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, οποιαδήποτε πρόβλεψη και δυνατότητα να επαληθευθούν τα επιχειρησιακά σχέδια των τραπεζών και των επενδυτών σε ό,τι αφορά τις εισπράξεις οφειλών από τον όγκο των κόκκινων δανείων που λιμνάζουν στους ισολογισμούς τους.
Εκτός από την πορεία των εισπράξεων στα κόκκινα δάνεια που μεταβιβάζονται, σημαντικός αστάθμητος παράγοντας είναι η αξία των εξασφαλίσεων, δηλαδή των ακινήτων που συνοδεύουν τα δάνεια που πρόκειται να τιτλοποιηθούν.
Στην ΤτΕ δουλεύουν προς αυτή την κατεύθυνση ήδη από το ξέσπασμα της κρίσης του κορωνοϊού και η πρόταση θα τεθεί υπό την κρίση του SSM, που έχει κάθε λόγο να επιδιώκει μια δραστική λύση για την ταχύτερη επάνοδο του τραπεζικού συστήματος στην κανονικότητα. Η ιδέα μιας «κακής» τράπεζας έχει υποστηριχθεί από το 2017 από το σημερινό πρόεδρο του SSM Αντρέα Ενρία, ο οποίος από τη θέση του ως επικεφαλής της ΕΒΑ (European Banking Authority) είχε ταχθεί υπέρ της δημιουργίας μιας bad bank που θα αναλάμβανε κόκκινα δάνεια 1 τρισ. ευρώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Αναβαλλόμενος φόρος
Σύμφωνα με πληροφορίες, η δρομολογούμενη λύση για τις ελληνικές τράπεζες θα λαμβάνει υπόψη και το πρόβλημα των κεφαλαίων που βασίζονται στον αναβαλλόμενο φόρο, η αντιμετώπιση του οποίου θα αποτελέσει αναπόσπαστο στοιχείο της λύσης, προκειμένου αυτή να γίνει ελκυστική σε νέους επενδυτές, χωρίς να απομειώνει την αξία των υφιστάμενων μετόχων. Με βάση τον σχεδιασμό η λύση αυτή θα είναι επωφελής και σε όρους κεφαλαιακών αναγκών, επιμερίζοντας το κόστος μεταξύ τραπεζών και Δημοσίου, σε βάθος χρόνου αντί της εφάπαξ ζημίας που οι τράπεζες υποχρεώνονται να εγγράψουν μέσω της τιτλοποίησης.
Η λύση θα πρέπει να βρει ευήκοα ώτα στους κόλπους της Κομισιόν, η οποία «αντιστέκεται» σε κάθε πρόταση που συνιστά κρατική ενίσχυση και απειλεί να ενεργοποιήσει την οδηγία BRRD και τον κίνδυνο ενός bail in.
Πρόκειται για το βασικότερο εμπόδιο που πρέπει να παρακαμφθεί.
Στον «πάγο» τα σχέδια τιτλοποιήσεων
Οι τράπεζες, από την πλευρά τους, κρατούν στάση αναμονής. Σύμφωνα με την άποψη που διατύπωσε την περασμένη εβδομάδα ο διευθύνων σύμβουλος της Intrum Hellas και μέχρι πρόσφατα επικεφαλής της μονάδας προβληματικών δανείων της Τράπεζας Πειραιώς Γιώργος Γεωργακόπολους, οι τράπεζες θα πρέπει να τελειώσουν τις τιτλοποιήσεις, αλλά κάθε λύση είναι «δόκιμη», όπως σημείωσε.
Ο φόβος της ανακεφαλαιοποίησης, που δυνητικά μεταφράζεται σε κίνδυνο κρατικοποίησης, καθιστά τις διοικήσεις επιφυλακτικές και γι’ αυτό η βασική θέση τους είναι ότι θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι τον Σεπτέμβριο, ώστε να δούμε πώς θα διαμορφωθούν οι συνθήκες για την εφαρμογή του μηχανισμού των κρατικών εγγυήσεων, του «Ηρακλή». Η προοπτική αυτή παραμένει πάντα στο τραπέζι, αλλά, όπως εξηγούν στελέχη με γνώση του θέματος, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι, όταν η αγορά ανοίξει, το μέγεθος της προσφοράς από όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες για τιτλοποιήσεις θα είναι τέτοιο που θα δημιουργήσει ισχυρό ανταγωνισμό και μη ευνοϊκούς όρους για τις ελληνικές τράπεζες.
Η επενδυτική άπνοια αποτυπώνεται στο πάγωμα της τιτλοποίησης και του σχεδίου Galaxy, ύψους 13 δισ. ευρώ συνολικά που έχει δρομολογήσει ήδη από τα τέλη του 2019 η Alpha Bank, η διοίκηση της οποίας έχει ανακοινώσει την επανεκκίνηση της διαδικασίας «μόλις η διεθνής αγορά επανέλθει σε κανονικότητα». Αν και η διοίκηση της τράπεζας συνεχίζει την προεργασία, με τη σύσταση των εταιρειών ειδικού σκοπού, στις οποίες θα μεταβιβαστούν τα δάνεια, η διαδικασία της προσέλκυσης επενδυτών δεν αναμένεται πριν από το φθινόπωρο.
Ανάλογη στάση αναμονής τηρεί και η διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς, η οποία δρομολογεί την τιτλοποίηση του χαρτοφυλακίου Vega, ύψους 5 δισ. ευρώ. Η τράπεζα προχωρεί στη σύσταση των εταιρειών ειδικού σκοπού στις οποίες θα μεταφερθούν τα κόκκινα δάνεια, αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες, το επίσημο άνοιγμα της διαδικασίας προς τους επενδυτές τοποθετείται το φθινόπωρο, εφόσον πάντα οι συνθήκες των αγορών το επιτρέψουν. Από την πλευρά της Eurobank, η διοίκηση της τράπεζας διαβεβαιώνει για την ολοκλήρωση της διαδικασίας τιτλοποίησης του χαρτοφυλακίου Cairo, ύψους 7,5 δισ. ευρώ, που βρίσκεται στην τελική φάση της. Η συμφωνία με την doValue είχε υπογραφεί ήδη από τα τέλη του 2019, αλλά εκκρεμεί η μεταβίβαση στους μετόχους των ομολογιών μεσαίας διαβάθμισης, αναγκαίος όρος για την έγκριση της κρατικής ενίσχυσης και την ένταξη της τιτλοποίησης στον «Ηρακλή».
