O εκπτώσεις για την εμπρόθεσμη πληρωμή φόρων «έσωσαν» τα έσοδα του προϋπολογισμού από την κατάρρευση, τα οποία κατέγραψαν μείωση 1,35 δισ. ευρώ έναντι του στόχου στο τετράμηνο.
Οπως τονίζεται στην ανακοίνωση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους (ΓΛΚ), η πτώση των εσόδων «οφείλεται κυρίως στην επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας COVID-19». ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης και φόρος εισοδήματος καταγράφουν τις μεγαλύτερες απώλειες στο πρώτο τετράμηνο του έτους, εξέλιξη που αναμένεται να συνεχισθεί και τον τρέχοντα μήνα.
Την ίδια στιγμή οι δαπάνες καταγράφουν αύξηση άνω του 1 δισ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, εκ των οποίων τα 720 εκατ. ευρώ αφορούν στην αποζημίωση ειδικού σκοπού. Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2020 καταγράφεται πρωτογενές έλλειμμα ύψους 1,5 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 783 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 1,46 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2019.
Υπενθυμίζεται ότι για τον Απρίλιο φορολογούμενοι, επαγγελματίες και επιχειρήσεις είχαν τη δυνατότητα να εξοφλήσουν με έκπτωση 25% τις φορολογικές τους υποχρεώσεις ακόμα και τον ΦΠΑ (ο οποίος θα συμψηφιστεί με μελλοντικές οφειλές).
Το στοίχημα του Μαΐου
Ωστόσο τα κίνητρα αυτά τελείωσαν και το μεγάλο στοίχημα μεταφέρεται τον Μάιο όπου συνεχίζονται οι αναστολές φόρων. Με την αγορά να ανοίγει σταδιακά τον Μάιο, στην καλύτερη περίπτωση τα έσοδα του προϋπολογισμού θα παρουσιάσουν την ίδια μείωση εσόδων, ενώ αντίθετα οι δαπάνες αναμένεται να διογκωθούν περαιτέρω.
Οπως προκύπτει από τα στοιχεία του ΓΛΚ, η μεγαλύτερη μείωση εσόδων την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2020 καταγράφεται:
• ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 137 εκατ. ή 20,9%.
• ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 339 εκατ. ή 6,8%.
• ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 137 εκατ. ή 9,8%.
• Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 55 εκατ. ή 12,2% εκ των οποίων: ΕΝΦΙΑ κατά 52 εκατ. ή 12%.
• Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από φυσικά πρόσωπα (Φ.Π.) κατά 220 εκατ. ή 7,3%.
• Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κατά 91 εκατ. ή 39,1%.
• Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων κατά 313 εκατ. ή 99,5%.
Μόνο τον Απρίλιο 2020 όπου σχεδόν το σύνολο της οικονομίας είχε μπει σε «καραντίνα», το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 2.997 εκατ. ευρώ μειωμένα κατά 1.188 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο. Η μείωση αυτή οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι τον Μάρτιο 2020 εισπράχθηκε ποσό 779 εκατ. ευρώ που αφορά μέρισμα από την Τράπεζα της Ελλάδος και τα έσοδα από ANFAs και SMPs, που είχαν αρχικά εκτιμηθεί ότι θα εισπραχθούν τον Απρίλιο 2020 και αφετέρου στις επιπτώσεις από τα μέτρα για την COVID-19. Οπως τονίζει το οικονομικό επιτελείο, η πραγματική μείωση των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού τον Απρίλιο ανήλθε σε 409 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο και οφείλεται στη λήψη μέτρων φορολογικής ανακούφισης όπως η αναστολή καταβολής του ΦΠΑ και των βεβαιωμένων οφειλών στις επιχειρήσεις που επλήγησαν από τον κορωνοϊό, καθώς και η παροχή κινήτρου έκπτωσης 25% εφόσον κατέβαλαν εμπρόθεσμα τις οφειλές τους (ΦΠΑ και βεβαιωμένοι φόροι).
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2020 ανήλθαν στα 18,172 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 1,064 δισ. ευρώ έναντι του στόχου. Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης απόκλισης είναι:
α) Η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας COVID-19, ύψους περίπου 720 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
β) Οι αυξημένες εκροές του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 658 εκατ. κυρίως λόγω του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους (κατά 582 εκατ.).
γ) Οι αυξημένες πληρωμές για τόκους κατά 119 εκατ.
