Η οικονομική κρίση λόγω της πανδημίας διευρύνει την «τρύπα» του προϋπολογισμού, ο οποίος εμφανίζει πρωτογενές έλλειμμα ύψους 5,8 δισ. ευρώ στο εξάμηνο Ιανουαρίου – Ιουνίου, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Υπό κανονικές συνθήκες ο προϋπολογισμός θα έπρεπε να εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 313 εκατ. ευρώ, όπως προέβλεπε ο αρχικός στόχος. Επί της ουσίας πρόκειται για μία διαφορά της τάξεως των 6,178 δισ. ευρώ και όπως όλα δείχνουν μήνα με τον μήνα τα ελλείμματα θα αυξάνονται.
Πάντως, από το υπουργείο Οικονομικών κάνουν λόγο για μικρότερη του αναμενομένου μείωση των φορολογικών εσόδων τον Ιούνιο σε σχέση με τον στόχο που είχαν θέσει στο δυσμενές σενάριο. Συγκεκριμένα τον περασμένο μήνα τα φορολογικά έσοδα κατέγραψαν μείωση της τάξεως του 12,7%, εξέλιξη που οφείλεται στις τελευταίες μέρες του Ιουνίου όπου οι φορολογούμενοι πλήρωσαν μαζικά τις υποχρεώσεις τους.
Σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη, «βελτιωμένα κατά 102 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, ήταν τα φορολογικά έσοδα τον Ιούνιο, ενώ η μείωσή τους, έναντι του αρχικού προ πανδημίας στόχου ήταν σημαντικά μικρότερη, έναντι της αντίστοιχης μείωσης των μηνών Απριλίου και Μαΐου. Η καλή αυτή επίδοση δεν αίρει την πίεση που θα εξακολουθήσει να υπάρχει στα φορολογικά έσοδα τους επόμενους μήνες, λόγω της βαρύτατης ύφεσης που προκαλεί η πανδημία, προπαντός στα έσοδα του τουρισμού».
Στέλεχος του οικονομικού επιτελείου αναφερόμενο στην πορεία των εσόδων επεσήμανε ότι τα έσοδα θα επηρεαστούν σημαντικά τους επόμενους μήνες και μέχρι τον Σεπτέμβριο εξαιτίας της κατάστασης στον τουρισμό, αναφέροντας ότι ο Ιούλιος θα είναι ένας εξαιρετικά δύσκολος μήνας από πλευράς εσόδων, καθώς φαίνεται ότι δεν επιβεβαιώνονται οι προσδοκίες για αύξηση των κρατήσεων. Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, στο πρώτο εξάμηνο του έτους καταγράφεται πρωτογενές έλλειμμα ύψους 5,864 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 313 εκατ. ευρώ.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 19,232 δισ., παρουσιάζοντας μείωση κατά 3,666 εκατ. ή 16,0% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας COVID-19.
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 18,405 δισ., μειωμένα κατά 2,650 εκατ. ή 12,6% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σε σύγκριση με τις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2020 που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας το οποίο κατατέθηκε στην Ε.Ε. στις 30 Απριλίου 2020 και οι οποίες περιέχουν τις επιπτώσεις των μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, τα έσοδα από φόρους είναι αυξημένα κατά 333 εκατ.
Μόνο τον Ιούνιο το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 3,204 δισ. μειωμένα κατά 955 εκατ. σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, γεγονός που οφείλεται στη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της υγειονομικής κρίσης, καθώς και στην επίπτωση στα έσοδα μηνός Ιουνίου του μέτρου των προηγούμενων μηνών για την παροχή κινήτρου έκπτωσης 25% στις επιχειρήσεις που επλήγησαν από την πανδημία, εφόσον κατέβαλαν εμπρόθεσμα τις οφειλές τους (ΦΠΑ και βεβαιωμένοι φόροι).
Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 2,934 εκατ., μειωμένα κατά 426 εκατ. ή 12,7% έναντι του μηνιαίου στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες μηνιαίες εκτιμήσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας τα έσοδα από φόρους είναι αυξημένα για τον μήνα Ιούνιο 2020 κατά 102 εκατ.
Οι δαπάνες του προϋπολογισμού για το εξάμηνο ανήλθαν στα 28,227 δισ. και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 2,703 δισ. έναντι του στόχου. Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης απόκλισης είναι:
α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας της COVID-19 ύψους περίπου 998 εκατ. ευρώ (μισθωτών και επιστημόνων).
β) οι αυξημένες εκροές του ΠΔΕ κατά 1,928 δισ., κυρίως λόγω των δαπανών για την αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων, για την επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, για το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής επιχειρήσεων και για τη σύσταση ταμείου εγγυοδοσίας επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας.
Προκαταβολή φόρου
Χωρίς την έκπτωση στην προκαταβολή φόρου θα κληθούν οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες να πληρώσουν τουλάχιστον την πρώτη δόση του φόρου. Οπως ανέφερε στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, οι επιχειρήσεις τώρα δηλώνουν τα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου με αποτέλεσμα οι υπηρεσίες να μην τα έχουν επεξεργαστεί ακόμα. Μετά την επεξεργασία τους η φορολογική διοίκηση θα προχωρήσει σε νέα εκκαθάριση των δηλώσεων και θα μειωθεί κατά περίπτωση η προκαταβολή φόρου. Ταυτόχρονα η ΑΑΔΕ θα πρέπει να αλλάξει τον αριθμό των δόσεων από έξι μηνιαίες σε οκτώ μηνιαίες. Σύμφωνα, τώρα, με όσα ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση η προκαταβολή φόρου μειώνεται ως εξής:
• Εάν το ποσοστό πτώσης τζίρου το α΄ εξάμηνο του 2020, έναντι του α΄ εξαμήνου 2019, ήταν μεταξύ 5%-15% η προκαταβολή φόρου μειώνεται κατά 30%.
• Για πτώση τζίρου 15,1%-25% η προκαταβολή περιορίζεται στο 50%.
• Για πτώση τζίρου 25,1%-35% το ποσοστό της μείωσης φτάνει στο 70%.
• Για πτώση τζίρου άνω του 35% η προκαταβολή φόρου μηδενίζεται.
