Η Ταχύτητα Σκοτώνει. Ας σχεδιάσουμε ένα μέλλον χωρίς αυτήν. Με αυτό το σύνθημα – προτροπή υποδέχονται κινήσεις πολιτών σε όλο τον κόσμο την αυριανή παγκόσμια μέρα μνήμης τροχαίων δυστυχημάτων. Στο στόχαστρο, η ταχύτητα. Για πολλούς από εμάς, που δεν θέλουμε να απεξαρτηθούμε από την επιδίωξη της ταχύτητας, για τα τροχαία δυστυχήματα φταίει μια σειρά παραγόντων (αλκοόλ ή ναρκωτικά, κακός δρόμος και γενικότερα προβληματικές υποδομές, απροσεξία οδηγού ή κακές φυσικές συνθήκες κ.ά.) εκτός από την ταχύτητα με την οποία κινείται το όχημα. Η πραγματικότητα είναι πως όλοι οι παράγοντες που προαναφέραμε (και άλλοι) αποτελούν πιθανές αιτίες που προκαλούν τις τραγωδίες της ασφάλτου, αλλά η ταχύτητα του αυτοκινήτου (ή της μοτοσικλέτας ή του φορτηγού) παίζει καθοριστικό αποτέλεσμα τόσο στην αδυναμία αποφυγής της σύγκρουσης όσο και στα αποτελέσματά της.
Ερευνα του ΟΟΣΑ, η οποία εξέτασε μεγάλο εύρος τροχαίων περιστατικών, κατέληξε πως η υπερβολική ταχύτητα ευθύνεται για το 1/3 του συνόλου των ατυχημάτων ή δυστυχημάτων που σημειώνονται στους δρόμους. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, αύξηση της ταχύτητας κίνησης ενός οχήματος κατά 5% οδηγεί σε άνοδο των τροχαίων ατυχημάτων κατά 10% και των δυστυχημάτων κατά 20%.
Oταν ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο κινείται με ταχύτητα 30 χλμ./ώρα η πιθανότητα θανάσιμου τραυματισμού πεζού, τον οποίο θα χτυπήσει, είναι 10%. Εάν το αυτοκίνητο κινείται με 50 χλμ./ώρα, η πιθανότητα θανάσιμου τραυματισμού του πεζού απογειώνεται στο ποσοστό του 80%!
Η σύγκρουση με πεζό
Και όμως, οι δρόμοι της Αθήνας και των άλλων ελληνικών πόλεων, που βρίσκονται εντός των κατοικημένων περιοχών, έχουν όριο ταχύτητας τα 50 χλμ./ώρα! Με αυτήν την ταχύτητα η σύγκρουση με πεζό μπορεί να αποδειχθεί θανατηφόρα σε ποσοστό 80%!
«Η σύγχρονη πόλη πρέπει να μετατραπεί σε μια γενική ζώνη ήπιας κυκλοφορίας, με όριο ταχύτητας τα 30 χλμ./ώρα. Τα σημερινά όρια σκοτώνουν, εξάλλου στην Ελλάδα έχουμε την τάση να τα ξεπερνάμε, ενώ δεν υπάρχει συστηματικός έλεγχος από την αστυνομία και τις αρχές», λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Κουβίδης, πρόεδρος του Πανελλαδικού Συλλόγου «SOS τροχαία εγκλήματα». Ο κ. Κουβίδης αναφέρεται σε διεθνείς τάσεις μείωσης και ελέγχου της ταχύτητας μέσα στις πόλεις, όπως στη Σουηδία («χώρα που κατασκευάζει αυτοκίνητα» μας λέει με νόημα) όπου το γενικό αστικό όριο ταχύτητας έχει πέσει στα 40 χλμ./ώρα, την πρωτεύουσα της Σλοβενίας Λουμπλιάνα (που έχει γεμίσει πεζόδρομους και δρόμους περιορισμένης ταχύτητας) ή τη Νέα Υόρκη όπου ο δήμαρχος Μπιλ ντε Μπλάζιο έχει εξαγγείλει την πολιτική «Οραμα Μηδέν», δηλαδή τον στόχο μηδενισμού των τροχαίων μέσα στη μεγαλούπολη.
Στην Ελλάδα, το 49% των νεκρών από τροχαία σύγκρουση καταγράφεται μέσα στην πόλη (στοιχεία 2011), όταν στην Ευρώπη το ποσοστό αυτό είναι 38%, δείγμα κι αυτό του μεγάλου προβλήματος που υπάρχει. Την Αθήνα διασχίζουν άξονες με μεγάλα όρια ταχύτητας (η Συγγρού 90 χλμ./ώρα, η Κηφισίας 70 χλμ./ώρα, η Αθηνών 60 χλμ./ώρα), ενώ η παραβίαση των ορίων κυριαρχεί. «Το 73% των οδικών ατυχημάτων με παθόντες συμβαίνει στην Ελλάδα σε αστικές περιοχές. Οι δικυκλιστές και οι πεζοί είναι τα συχνότερα θύματα, με τους πρώτους να έχουν μεγάλο ποσοστό των θανάσιμων τραυματισμών. Πρέπει να γίνει καθαρό σε όλους πως πρέπει να θυσιάσουμε την ταχύτητα για να μη θυσιάζουμε ζωές στην άσφαλτο. Η ταχύτητα συγκρούεται με την οδική ασφάλεια», τονίζει στην «Κ» ο κ. Κώστας Αντωνίου, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων.
«Πατώντας φρένο»
Σύμφωνα με τον κ. Αντωνίου, «πατώντας φρένο» και περιορίζοντας την ταχύτητα μέσα στην Αθήνα, ο οδηγός κερδίζει πολύ σε ασφάλεια και «χάνει» ελάχιστα σε χρόνο. «Με μια μη επιθετική οδήγηση, το πολύ-πολύ να διευρύνει τον χρόνο διαδρομής κατά 3 με 5 λεπτά», σημειώνει. Αξίζει να βάλεις τη ζωή των άλλων και τη δική σου σε κίνδυνο για πέντε λεπτά;
«Χρειάζεται επανασχεδιασμός όλης της κυκλοφορίας, των ορίων, του χώρου για την κίνηση των πεζών, των ποδηλατών, των μέσων μαζικής μεταφοράς κ.λπ. Αντί γι’ αυτό βλέπουμε μέχρι τώρα τους αρμοδίους να κρύβονται πίσω από το χάος των υπευθυνοτήτων, καθώς κάποιοι άξονες στην Αθήνα επιβλέπονται από το ΥΠΕΚΑ, άλλοι από την περιφέρεια, άλλοι από τους δήμους, όπως οι δρόμοι εντός του οικιστικού ιστού», λέει ο κ. Κουβίδης.
«Οι πόλεις έχουν σχεδιαστεί για τα αυτοκίνητα και όχι για τους ανθρώπους. Αυτό πρέπει να αλλάξει», τονίζει ο πρόεδρος του Συλλόγου «SOS τροχαία εγκλήματα».
Ανεπαρκής πολιτική για την οδική ασφάλεια
Η Ελλάδα καταλαμβάνει σταθερά μία από τις 2-3 χειρότερες θέσεις στην Ευρώπη των «27» όσον αφορά τον αριθμό των νεκρών από τροχαία δυστυχήματα, ως αποτέλεσμα της ανεπαρκούς πολιτικής και συνολικής προσπάθειας στον τομέα της οδικής ασφάλειας στη χώρα μας.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, στον οποίο ανήκει η παραπάνω εκτίμηση, δεν θεωρεί αρκετή τη μείωση των θανατηφόρων και άλλων οδικών συγκρούσεων τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα.
«Υπάρχει βελτίωση και στη χώρα μας. Το 1996 ο ετήσιος αριθμός των νεκρών ήταν 2.500. Από τότε άρχισε να μειώνεται και σταθεροποιήθηκε για μερικά χρόνια στο επίπεδο των 1.600 νεκρών, για να παρουσιάσει νέα πτώση τα τελευταία τέσσερα χρόνια της κρίσης και να φτάσει στο σημερινό επίπεδο των 1.000 νεκρών», λέει ο κ. Αντωνίου.
Στην Ευρώπη
Την ώρα βέβαια που στην Ελλάδα οι νεκροί στην άσφαλτο μειώνονταν από το 2002 έως το 2012 κατά 40%, στην Ευρώπη η μείωση ήταν 48%. Επιπλέον, υπάρχει πάντα το ερώτημα εάν η μείωση των τροχαίων δυστυχημάτων οφείλεται σε άλλους, μονιμότερους, παράγοντες, πέρα από το γεγονός πως λόγω της κρίσης έχει μειωθεί η κίνηση στους δρόμους…
«Η πλειοψηφία των Ελλήνων οδηγεί επιθετικά και με ταχύτητα ακατάλληλη για τις επικρατούσες κυκλοφοριακές συνθήκες, αψηφώντας τον κίνδυνο», αναφέρει η μελέτη του Συλλόγου Συγκοινωνιολόγων για την οδική ασφάλεια.
Ως γενεσιουργοί αιτίες αναφέρει μεταξύ άλλων: «Η αστυνόμευση δεν είναι επαρκής (χωρικά και χρονικά) και δεν γίνεται αντιληπτή από τον οδηγό για να αλλάξει τη συμπεριφορά του.
Η οδική υποδομή και η συνολική οργάνωση του χώρου και της κυκλοφορίας στις πόλεις είναι προσανατολισμένες στα Ι.Χ. και στην ταχύτητα, αφήνοντας στο περιθώριο τους ευάλωτους χρήστες της οδού (πεζοί, δικυκλιστές κ.λπ.) και την ασφάλειά τους».
«Οι δήμοι πρέπει να ορίσουν, μέσα στις περιοχές γενικής κατοικίας ζώνες με όριο 20-30 χλμ./ώρα και να προχωρήσουν σε σωστή ενημέρωση των κατοίκων και αστυνόμευση για να πετύχει το μέτρο», τονίζει ο κ. Αντωνίου, ο οποίος υπογραμμίζει την αναγκαιότητα της εκπαίδευσης των πολιτών.
«Εμείς δεν μιλάμε για τροχαία ατυχήματα. Πρόκειται για δυστυχήματα, εγκλήματα ενός ολόκληρου τρόπου ανάπτυξης των πόλεων, των υποδομών, της κοινωνίας. Οταν οι κυβερνήσεις ανησυχούν περισσότερο για τις πωλήσεις αυτοκινήτων, παρά για τους νεκρούς και τους τραυματίες των τροχαίων, τι να πει κανείς;», αναρωτιέται ο κ. Κουβίδης.
