ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Σχεδόν δέκα χρόνια κράτησαν οι διαπραγματεύσεις για ένα ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό σύμφωνο μετανάστευσης και ασύλου και τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης εξακολουθούν να μη βρίσκουν «κοινό έδαφος» αντιμετώπισης του κρίσιμου αυτού ζητήματος. Στο διήμερο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που ξεκινάει αύριο στις Βρυξέλλες με βασικό θέμα το μεταναστευτικό, το κλίμα ήδη προδιαγράφεται «συγκρουσιακό», σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, που κρατούν επιφυλάξεις μάλιστα για το εάν θα οδηγήσει τελικά σε συγκεκριμένα αποτελέσματα.
Κι ενώ το νέο σύμφωνο μετανάστευσης και ασύλου της Ε.Ε. αναμένεται να εφαρμοστεί πλήρως σε 24 μήνες, ήδη Γερμανία, Ισπανία και Γαλλία ζητούν την επίσπευση της εφαρμογής συγκεκριμένων διατάξεών του. Την ίδια στιγμή, το Βερολίνο «πιέζει» για τη βελτίωση της εφαρμογής των διαδικασιών ασύλου και ζητεί να γίνει ειδική αναφορά στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για επανενεργοποίηση του κανονισμού του Δουβλίνου. Επί της ουσίας η Γερμανία ζητεί από τις χώρες πρώτης υποδοχής Ελλάδα και Ιταλία να αναλάβουν την ευθύνη της επιτάχυνσης των διαδικασιών.
Οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου, αντιθέτως, επιδιώκουν να γίνει «συνολική και λεπτομερής συζήτηση» για την τρέχουσα κατάσταση και στην περίπτωση που εξευρεθεί τελικά «κοινός τόπος» να καταγραφούν συγκεκριμένες αποφάσεις στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. τον Δεκέμβριο. Διαπιστώνονται μάλιστα ήδη τρία γκρουπ εντός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ανέφερε χθες Ευρωπαίος αξιωματούχος: κάποιοι που δεν επιθυμούν καταγεγραμμένα συμπεράσματα, κάποιοι που θέλουν να γίνει συζήτηση με αναφορές σε περαιτέρω αξιολόγηση και κάποιοι που επιδιώκουν να σταλούν σαφή μηνύματα και να καταγραφούν συγκεκριμένες αποφάσεις. Επί της ουσίας, ωστόσο, και εν μέσω πολιτικής «πίεσης» από την άνοδο της Ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη, το «μπλοκ» αναμένεται να στείλει μήνυμα αλλαγής «αφηγήματος», καθώς ήδη αρκετά κράτη-μέλη απαιτούν σκληρότερα μέτρα αντιμετώπισης της παράτυπης μετανάστευσης. Αντιλαμβανόμενη την τρέχουσα πολιτική ατμόσφαιρα εντός της Ε.Ε., η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέφρασε την πλήρη υποστήριξή της στην πρόταση για τους λεγόμενους «κόμβους επιστροφών», που αφορούν τη δημιουργία κέντρων επιστροφών –όσων το αίτημα ασύλου απορρίπτεται– είτε σε τρίτες χώρες είτε εντός της Ε.Ε. Επρόκειτο για την απάντηση της Φον ντερ Λάιεν στην επιστολή που έλαβε από 15 κράτη-μέλη –ανάμεσά τους και η Ελλάδα– στο πλαίσιο νέων «καινοτόμων λύσεων» που αναζητούν εδώ και καιρό τα κράτη-μέλη.
Κάποιες από αυτές τις «καινοτόμες λύσεις» περιλαμβάνουν και το «μοντέλο» της συμφωνίας Ιταλίας – Αλβανίας. Στην επιστολή της προς τους ηγέτες της Ε.Ε., μάλιστα, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρει ότι «τα αποτελέσματα αυτής της συμφωνίας», που επικρίθηκαν από ανθρωπιστικές οργανώσεις, «θα μπορούσαν να καθορίσουν τα επόμενα βήματα της μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε.». Δεσμεύθηκε, πάντως, να διερευνήσει πιθανούς τρόπους για τη δημιουργία «κόμβων» εκτός Ε.Ε., ενόψει της νέας αναθεωρημένης πρότασης της Κομισιόν για τον λεγόμενο «κανονισμό των επιστροφών». Την ώρα που έφτανε η επιστολή της προέδρου της Κομισιόν στα χέρια των Ευρωπαίων ηγετών, ήδη ξεκινούσαν το ταξίδι τους από τη Λαμπεντούζα προς την Αλβανία οι πρώτοι 16 μετανάστες που προορίζονται για τα δύο νέα κέντρα τα οποία δημιούργησε η Ιταλία στη βαλκανική χώρα. Είναι προγραμματισμένο, μάλιστα, να φθάσουν σήμερα στο αλβανικό λιμάνι Σενγκίν, όπου θα πραγματοποιηθεί ταυτοποίησή τους, προτού μεταφερθούν 20 χλμ. μακριά στο κέντρο του Γκάντερ.
Χθες, πάντως, ο Αλβανός πρωθυπουργός Εντι Ράμα απέρριψε εκ νέου σχετικά αιτήματα άλλων κρατών-μελών, τονίζοντας ότι η δημιουργία των δύο κέντρων στη χώρα του έγιναν αποκλειστικά για την Ιταλία. Μιλώντας στο Λουξεμβούργο, όπου πραγματοποιήθηκε η διακυβερνητική διάσκεψη Ε.Ε. – Αλβανίας, ο Ράμα ανέφερε ότι καμία άλλη χώρα δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει παρόμοια κέντρα στην Αλβανία και πως η συμφωνία με τη Ρώμη αποτελεί «ένδειξη ευγνωμοσύνης» για τους δεκάδες χιλιάδες Αλβανούς μετανάστες που υποδέχθηκε η Ιταλία το 1991. Σύμφωνα με την πενταετούς διάρκειας συμφωνία, τα κέντρα «επιστροφών» θα υποδέχονται έως 36.000 μετανάστες κάθε χρόνο. Ανθρωπιστικές οργανώσεις καταγγέλλουν και σήμερα, ωστόσο, ότι η συμφωνία «προστατεύει σύνορα, αλλά όχι ζωές».
Πάντως, η προώθηση των κέντρων αυτών, που υιοθετεί επισήμως η πρόεδρος της Κομισιόν, «δικαιώνει» τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν ο οποίος εδώ και χρόνια εισηγείται τη δημιουργία «στρατοπέδων μεταναστών» εκτός Ε.Ε. Η Ουγγαρία και η Πολωνία αποτελούν τα δύο κράτη-μέλη που καταψήφισαν το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, την ώρα που η Βαρσοβία παρουσίασε χθες τη νέα στρατηγική μεταναστευτικής πολιτικής της. Με το βλέμμα στο δημοψήφισμα –που υπόσχεται το κόμμα της αντιπολίτευσης Νόμος και Δικαιοσύνη για το νέο Σύμφωνο της Ε.Ε.– ο Τουσκ ανέφερε χθες ότι στοιχείο της νέας στρατηγικής θα πρέπει να είναι η «προσωρινή αναστολή του δικαιώματος ασύλου», ενώ επανέλαβε ότι θα κάνει εκστρατεία υπέρ της πρότασης στην Ευρώπη. Εμφανίστηκε κατηγορηματικός και σε ό,τι αφορά το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου της Ε.Ε., τονίζοντας ότι «δεν θα σεβόμαστε ούτε θα εφαρμόζουμε ευρωπαϊκές αρχές όσο είμαστε σίγουροι ότι πλήττεται η ασφάλειά μας».
Η Γαλλία ετοιμάζει μεταρρυθμίσεις
Η γαλλική κυβέρνηση θα προτείνει έναν νέο μεταναστευτικό νόμο το 2025, ο οποίος θα παρατείνει την περίοδο κατά την οποία οι παράτυποι μετανάστες που θεωρούνται επικίνδυνοι παραμένουν υπό διοικητική κράτηση, σύμφωνα με όσα δήλωσε προσφάτως η κυβερνητική εκπρόσωπος Μοντ Μπρεζόν. Σύμφωνα με την κυβερνητική εκπρόσωπο, στο νέο κείμενο θα εξεταστεί η πρόταση του Ρεπουμπλικανού υπουργού Εσωτερικών, Μπρινό Ρετεγιό, να «διευκολυνθεί η παράταση της κράτησης των παράνομων αλλοδαπών που παρουσιάζουν επικίνδυνο προφίλ στα κέντρα διοικητικής κράτησης». Ο Γάλλος πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ και ο σκληροπυρηνικός υπουργός Εσωτερικών έχουν δεσμευθεί να πατάξουν τη μετανάστευση, νόμιμη και παράνομη, πιέζοντας για μεταρρυθμίσεις τόσο στο εσωτερικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι σκληρές θέσεις του Ρετεγιό έχουν προκαλέσει δυσφορία και οργή στους κεντρώους βουλευτές, οι οποίοι μέχρι τώρα είχαν υπάρξει υποστηρικτές του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Ο Ρετεγιό πιέζει για την επιτάχυνση της εφαρμογής του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου, που ψηφίστηκε πριν από δύο μήνες. Οι υποστηρικτές των αυστηρότερων μεταναστευτικών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένης της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης της Μαρίν Λεπέν, θέλουν να προχωρήσουν ακόμη περισσότερο, προτρέποντας σε ενίσχυση του ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε., επιτάχυνση απελάσεων και συνεργασία με τις χώρες διέλευσης.
