Για όσους παρακολουθούν τις ζωές των ποδοσφαιριστών από τις τηλεοράσεις και τα τελευταία χρόνια από τα social media, βλέπουν έναν κόσμο λαμπερό, έναν κόσμο παραμυθένιο. Μυθικά συμβόλαια, ακριβά αυτοκίνητα και σπίτια, δόξα και χρήμα. Μια ζωή… χαρισάμενη που κάθε παιδί το οποίο κάνει τα πρώτα του βήματα στο άθλημα, ονειρεύεται. Όμως μήπως όλα αυτά είναι μια λαμπερή βιτρίνα που από πίσω της κρύβει επιμελώς, όλα τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουν ακόμα και οι πιο προβεβλημένοι σταρ; Μήπως τελικά, ακόμα και στις καλύτερες των οικογενειών, όπως είναι αυτή του ποδοσφαιρικού star system, φροντίζει το σύστημα να κρύβει επιμελώς την σκόνη κάτω από το χαλί;
Ο Ντέλε Αλι άνοιξε την καρδιά του στην εκπομπή του Γκάρι Νέβιλ, «On the Overlap». Μίλησε για θέματα που δύσκολα λέει κάποιος ακόμα και στον πιο δικό του άνθρωπο, ή ακόμα και στον ψυχολόγο του. Τόλμησε να θίξει οn camera, θέματα ταμπού, όπως η κακοποίηση που είχε δεχτεί όταν ήταν ακόμα παιδί, για τα ναρκωτικά που έκανε και διακινούσε από πολύ μικρή ηλικία, αλλά και η βαριάς μορφής κατάθλιψη που βίωσε ως παίκτης. Ισως για τον Μπαμιντέλε Ζερμαίν Άλι (όπως είναι το πλήρες όνομα του) να ήταν πιο εύκολο να βγάλει τα εσώψυχά του έχοντας απέναντι του έναν πρώην ποδοσφαιριστή και όχι έναν δημοσιογράφο. Ισως να ένιωθε ότι τον καταλαβαίνει περισσότερο, αφού και εκείνος πριν από μερικά χρόνια στα ίδια πολύ δύσκολα και βαθιά νερά είχε κολυμπήσει. Ο νυν παίκτης της Εβερτον, είπε χαρακτηριστικά ότι «now is thetime to talk» και μίλησε για όλα. Λες και έπρεπε να απολογηθεί αυτός για τα λάθη των άλλων. Για το φίλο – τέρας της μητέρας του που τον κακοποιούσε, για το γεγονός ότι δεν μπόρεσε κάποια στιγμή να ανταπεξέλθει στις προσδοκίες που ο ίδιος δημιούργησε όταν ξεκινούσε την καριέρα του, για την κατάθλιψη που σκοτείνιασε τον ουρανό της καθημερινότητάς του. Κάθισε στον καναπέ απέναντι από τον Νέβιλ, λες και καθόταν σε αυτόν ενός γιατρού ψυχικής υγείας και ξεκίνησε να ξετυλίγει ένα κουβάρι τραγικών αναμνήσεων, σοκάροντας ακόμα και τον πρώην άσο που τον παρακολουθούσε χωρίς να μπορεί να πει κάτι… «Ναι, είμαι καλά αυτή τη στιγμή. Έχω περάσει πολύ δύσκολα αλλά τώρα με σιγουριά μπορώ να σας πω πως το πάθος που είχα για το ποδόσφαιρο έχει επιστρέψει», είπε ο Ντέλε Αλι, ρίχνοντας το πρώτο νερό στο αυλάκι, για να ακολουθήσει στη συνέχεια ο χείμαρρος των αποκαλύψεων.
«Όταν ήμουν έξι ετών ένας φίλοςς της μητέρας μου με παρενοχλούσε σεξουαλικά. Η μητέρα μου ήταν αλκοολική και αυτός ήταν πολύ συχνά σπίτι μας. Έπειτα με έστειλαν στην Αφρική με σκοπό να πειθαρχήσω αλλά γύρισα πίσω. Στα 7 άρχισα να διακινώ ναρκωτικά. Ένας μεγαλύτερος μού είπε ότι η αστυνομία δεν πρόκειται ποτέ να σταματήσει ένα παιδί πάνω σε ποδήλατο. Έτσι κυκλοφορούσα με το ποδήλατο και κάτω από μία μπάλα ποδοσφαίρου έκρυβα τα ναρκωτικά. Στα 11 ένας άνδρας με κρέμασε ανάποδα από μία γέφυρα». Δώδεκα, υιοθετήθηκα από μια καταπληκτική οικογένεια όπως είπα, δεν θα μπορούσα να ζητήσω καλύτερους ανθρώπους για να κάνουν αυτό που έκαναν για μένα. Αν ο Θεός δημιούργησε ανθρώπους, αυτοί ήταν» είπε μεταξύ άλλων στη συνέντευξή του.
Σε άλλο σημείο πρόσθεσε ότι: «τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για μένα να πω στον κόσμο τι έχει συμβεί. Είναι δύσκολο να μιλήσω γι’ αυτό γιατί είναι κάτι που έκρυβα για πολύ καιρό. Φοβάμαι να μιλήσω γι’ αυτό. Όταν επέστρεψα από την Τουρκία και ανακάλυψα ότι χρειαζόμουν μια εγχείρηση, ήμουν σε άσχημη ψυχική κατάσταση και αποφάσισα να πάω σε μια σύγχρονη μονάδα αποτοξίνωσης για την ψυχική υγεία. Ασχολούνται με τον εθισμό και το τραύμα. Ένιωσα ότι ήρθε η ώρα για μένα. Δεν σου λένε άλλοι να πας εκεί – πρέπει να ξέρεις και να πάρεις την απόφαση μόνος σου, αλλιώς δεν πρόκειται να λειτουργήσει. Είχα παγιδευτεί σε έναν φαύλο κύκλο και σε πράγματα που μου έκαναν κακό». Για την σκέψη που είχε κάνει να αποσυρθεί στα 24 ανέφερε πως «ένα πρωί ξύπνησα και έπρεπε να πάω για προπόνηση. Θυμάμαι ότι κοιτούσα τον καθρέφτη και αναρωτιόμουν αν θα μπορούσα να αποσυρθώ τώρα. Στα 24 μου. Κάνοντας αυτό που αγαπώ. Για μένα αυτό ήταν σπαρακτικό. Πάντα ήμουν εγώ εναντίον του εαυτού μου σε όλα. Κέρδιζα τον αγώνα, έδειχνα ότι ήμουν ευτυχισμένος. Αλλά μέσα μου, έχανα τη μάχη».
Και αν για όσα είπε ότι βίωσε μικρός από τον φίλο της μητέρας του, η ίδια τα διέψευσε μερικά 24ώρα μετά, αναφέροντας ότι «ο Ντέλε δεν υιοθετήθηκε ποτέ από κανέναν. Στα 7 του χρόνια γράφτηκε σε ένα από τα καλύτερα σχολεία στο Λάγος.
Ουδέποτε εστάλη στην Αφρική για να μάθει πειθαρχία. Αυτό είναι ένα ολοφάνερο ψέμα. Είχε έναν οδηγό, που τον έφερνε κάθε μέρα από το σχολείο. Έχουμε όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που δείχνουν τον Ντέλε μαζί με τον πατέρα του όταν ήταν παιδί. Του έχει γίνει πλύση εγκεφάλου», αυτό που είναι δεδομένο και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι η μάχη που έδωσε ο παίκτης με την κατάθλιψη. Ισως ο πιο σοβαρός από τους τραυματισμούς των παικτών.
Γιατί μπορεί τα κατάγματα και τους χιαστούς, όσο επώδυνα και αν είναι να τους ξεπερνούν, όμως αν «χτυπηθεί» η ψυχή, είναι πιθανό να μην υπάρξει επιστροφή.
Με το πρόβλημα της κατάθλιψης έχει πολλάκις ασχοληθεί η FIFpro, ο παγκόσμιος σύνδεσμος των επαγγελματιών ποδοσφαιριστών. Σε μια από τις έρευνες σε δείγμα παικτών από 11 χώρες σε τρεις ηπείρους, το 38% των νυν παικτών και το 35% των παλαιμάχων εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης ή άγχους, ενίοτε και συνδυασμό των δύο. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις παικτών που όταν κρέμασαν τα παπούτσια τους παραδέχτηκαν ότι δεν μπόρεσαν ποτέ να συνηθίσουν στην ιδέα ότι δεν θα μπουν ξανά σε αγωνιστικό χώρο.
Οι ίδιες έρευνες, αναφέρουν ότι το 23% και το 28% αντιστοίχως εμφανίζουν διαταραχές ύπνου, το 15% και 18% δυσφορία, ενώ το 9% και 25% αντίστοιχα αποφασίζουν να βρουν λύτρωση στο ποτό. Μάλιστα όπως αναφέρουν οι μελέτες, οι παίκτες που έχουν ταλαιπωρηθεί από σοβαρούς τραυματισμούς κατά τη διάρκεια της καριέρα τους έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν συμπτώματα κατάθλιψης, ακόμα και πριν κρεμάσουν τα ποδοσφαιρικά τους παπούτσια.
Ο Ντέλε Αλι, δεν ήταν ο πρώτος που μίλησε για το πρόβλημα που παραλίγο να τον κάνει να κόψει από τη μια μέρα στην άλλη το ποδόσφαιρο και σίγουρα δεν θα είναι ο τελευταίος. Ενας από τους παίκτες που είχαν παραδεχτεί δημόσια την πολύχρονη μάχη που έδινε με την ασθένεια ήταν ο Σταν Κόλιμορ. Ο πρώην άσος της Νότιγχαμ, της Λίβερπουλ και της Άστον Βίλα, δεν ανοίχτηκε μπροστά στην κάμερα, αλλά στο twitter, όταν μέσα από τις αναρτήσεις του αποκάλυψε στους ακόλουθούς του την πικρή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν πολλοί ποδοσφαιριστές όταν πια σβήσουν οι προβολείς.
Κάτι ανάλογο είχε πράξει και ο Περ Μερτεζάκερ, όταν αποκάλυψε σε συνέντευξη του την σκοτεινή πλευρά του star system των γηπέδων. «Στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006, όταν αποκλειστήκαμε στον ημιτελικό από την Ιταλία, στεναχωρήθηκα σαφώς, αλλά ένιωσα ανακούφιση. Μέσα μου είπα: “Τελείωσε. Ευτυχώς, όλο αυτό, τελείωσε”», είπε στο Spiegel, αφήνοντας άναυδο τον δημοσιογράφο που τον άκουγε και πρόσθεσε: «Υπάρχει πια τόση πίεση (στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο) που προτιμώ να κάθομαι στον πάγκο ή την εξέδρα παρά να αγωνίζομαι. Πολλές φορές, πριν τα παιχνίδια, κάνω εμετό ή έχω διάρροια. Ακόμα και μετά το τέλος των παιχνιδιών, έχω ζαλάδες». Στην ίδια συνέντευξη αποκάλυψε ότι αναγκάστηκε για ένα διάστημα να ζει μόνο με νουντλς και λίγο ελαιόλαδο. Δεν έτρωγε τίποτα μέχρι και τέσσερις ώρες πριν τη σέντρα του αγώνα, ώστε το στομάχι του να είναι άδειο, όταν ξεκινά η τάση για εμετό. Τέλος, ανοιχτά για την κατάθλιψη, αλλά και για τη «μάχη» που έδωσε μέχρι να επανέλθει είχε μιλήσει και Ντάνι Ρόουζ.
Κάποιοι άλλοι όμως δεν μπόρεσαν ποτέ να επανέλθουν. Στην Αγγλία ήταν ο Γκάρι Σπιντ αυτός που τάραξε τα λιμνάζοντα νερά, όταν μόλις στα 42 του χρόνια αποφάσισε να βάλει τέλος στη ζωή του. Ο ομοσπονδιακός τεχνικός της Ουαλίας είχε βρεθεί το 2011 απαγχονισμένος στο γκαράζ του σπιτιού του στο Τσέστερ. Τον βρήκε η γυναίκα του, είχαν τσακωθεί μερικές ώρες νωρίτερα και αυτή είχε φύγει. «Αγαπητή Λουίζ. Δεν ξέρω αλήθεια τι να πω. Σκεφτόμουν να τελειώσω στη Λιντς. Σκεφτόμουν επίσης και για άλλα πράγματα τα οποία δεν θα πω. Είμαι σε κατάθλιψη. Θα πάω απλά να κοιμηθώ και ελπίζω ότι δεν θα ξυπνήσω. Σε αγαπώ τόσο πολύ. Πάντα θα σε αγαπώ. Δεν ξέρω τι άλλο να πω εκτός από το ό,τι μπορεί να με δεις πιο σύντομα από όσο νομίζεις. Δεν φεύγεις ποτέ από το μυαλό μου, τίποτα άλλο δεν φαίνεται να έχει σημασία πια. Σε αγαπώ περισσότερο από όσο μπορείς να φανταστείς. Γκάρι», ανέφερε στο σημείωμα που είχε αφήσει στη σύζυγό του και εκείνη το αποκάλυψε επτά χρόνια μετά το θάνατό του.
Στη Γερμανία ήταν, νωρίτερα, ο Ρόμπερτ Ένκε αυτός που σόκαρε το ποδοσφαιρικό κοινό. Στις 10 Νοεμβρίου 2009, ο Ρόμπερτ αποχαιρέτησε τη γυναίκα του και την 8 μηνών κόρη τους με ένα φιλί στο μέτωπο. Μετά από μια πολύωρη περιπλάνηση με το αυτοκίνητό του, έπεσε πάνω σε μια διερχόμενη αμαξοστοιχία. Το αυτοκίνητο βρέθηκε ξεκλείδωτο λίγα μέτρα μακριά από το σημείο που άφησε την τελευταία του πνοή. Στη θέση του συνοδηγού είχε αφήσει το πορτοφόλι, τα κλειδιά του και ένα σημείωμα. Μεταξύ άλλων, ζητούσε συγγνώμη από την οικογένεια του και το ιατρικό προσωπικό που τον φρόντιζε, για την εσκεμμένη παραπλάνηση τους ότι ήταν όντως καλύτερα. «Ήταν απαραίτητο να συνεχίσω τον σχεδιασμό της αυτοχειρίας μου» έγραψε. Ήταν μόλις 32 ετών. Ο Ενκε δεν μπόρεσε ποτέ να ξεπεράσει το χαμό της κορούλας του, Λάρα, που είχε φύγει από τη ζωή το 2006, μόλις δύο ετών, αντιμετωπίζοντας σοβαρό πρόβλημα στην καρδιά. Η απώλειά του έδωσε την αφορμή στην γερμανική ποδοσφαιρική ομοσπονδία, το Αννόβερο και τη γερμανική λίγκα να ιδρύσουν ένα ίδρυμα στη μνήμη του, το οποίο ασχολείται ίδρυμα ασχολείται κατά κύριο λόγο με την ψυχική υγεία των ποδοσφαιριστών και στο οποίο εργάζεται και η σύζυγός του Τερέζα.
