Πέντε καλοκαίρια έχουν περάσει από τότε που οι τέσσερις μεγάλες ομάδες της Τουρκίας, Μπεσίκτας, Φενέρμπαχτσε, Γαλατασαράϊ και Τραμπζονσπόρ, προχωρούσαν σε στροφή 180 μοιρών σε ότι αφορά την μεταγραφική πολιτική τους.
Αντιστρέφοντας τα δεδομένα, σταμάτησαν να ενισχύονται με αστέρες, που ξεκινώντας η δύση της καριέρας τους αναζητούσαν τον συνδυασμό «καλό συμβόλαιο με μικρότερες απαιτήσεις» και άρχισαν να ξεφορτώνονται, με οποιονδήποτε τρόπο, τα βαριά ονόματα που είχαν στις τάξεις τους.
Ηταν η επιβεβαίωση όσων έλεγαν πως το «κραχ» στο τουρκικό ποδόσφαιρο ήταν πραγματικότητα. Το ποδοσφαιρικό Big-4 της χώρας που αντιπροσωπεύει το 80% των οπαδικών προτιμήσεων είχε φτάσει στα όριά του, με συνολικά χρέη 17 δισ. τουρκικών λιρών, δηλαδή περίπου 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ. «Οι τουρκικοί σύλλογοι δεν είναι πλέον οικονομικά βιώσιμοι», δήλωνε χωρίς περιστροφές ο τότε πρόεδρος της Τουρκικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου και στενός φίλος του Ταγίπ Ερντογάν Γιλντιρίμ Ντεμιρορέν.
Η κυβέρνηση Ερντογάν σε μια προσπάθεια διάσωσης, επέβαλε ένα σχέδιο αποπληρωμής των χρεών τους σε μικρές δόσεις, με παράλληλο εξορθολογισμό των οικονομικών τους και την υποχρέωση των διοικητικών ηγετών κάθε συλλόγου να λογοδοτούν για τους ισολογισμούς τους.
Η ομοσπονδία αυστηροποίησε τους κανονισμούς αδειοδότησης, πίεσε τις ομάδες να στραφούν προς το σκάουτινγκ και την ανάπτυξη ποδοσφαιριστών μέσω των ακαδημιών τους και ενδεικτικό είναι πως την σεζόν 2018-19 στη Γαλατάσαραϊ είχαν κάνει ντεμπούτο επτά παίκτες από την ομάδα Κ19, ενώ στο ντέρμπι κόντρα στην Μπεσίκτας, ο μεγαλύτερος παίκτης που καθόταν στον πάγκο είχε γεννηθεί το 1998.
Χαρακτηριστικό είναι επίσης πως η ομάδα της Πόλης κατάφερε να μειώσει τα ετήσια έξοδα της από τα 54 εκατ. ευρώ σε 27 εκατ. ευρώ, συνεργαζόμενη με τον κορυφαίο Πορτογάλο σκάουτερ Λουίς Κάμπος προκειμένου να εντοπίζει ταλέντα με απώτερο στόχο επικερδείς μεταπωλήσεις.
«Που βρίσκονται αυτά τα χρήματα;»
Στις 6 Φεβρουαρίου 2023, η Τουρκία αντιμετώπισε μια νέα πρόκληση: δύο καταστροφικούς σεισμούς που έπληξαν την καρδιά μιας ήδη προβληματικής οικονομίας, επιδεινώνοντας την κρίση. Ωστόσο όσοι προέβλεπαν -βάσει λογικής- συντηρητικές κινήσεις και στο ποδόσφαιρό της, έπεσαν έξω.
Κατά ένα περίεργο τρόπο, απίστευτα ποσά διακινήθηκαν αυτό το καλοκαίρι και η τουρκική λίγκα έγινε και πάλι πόλος έλξης για μεγάλα ονόματα που αφήνουν τα πρωτοκλασάτα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, όπου ενδεχομένως να είχαν δεύτερο ρόλο, αναζητώντας αγωνιστικά κάτι πιο ανταγωνιστικό από την πλουσιοπάροχη Σαουδική Αραβία.
Οι δαπάνες ήταν τέτοιες που έκαναν αρκετούς διαννοούμενους αλλά και απλά σκεπτόμενους πολίτες στην γείτονα, όπου ο πληθωρισμός έχει αγγίξει το 58% και το 70% του πληθυσμού βρίσκεται στο όριο της φτώχειας, να αναρωτηθούν, «που βρίσκονται αυτά τα χρήματα;».
Κι όμως. Σχεδόν 120 εκατ. ευρώ για μεταγραφές, δαπάνησαν οι τρεις ομάδες της Κωνσταντινούπολης και η προ δύο ετών πρωταθλήτρια Τραμπζονσπόρ, αυτό το καλοκαίρι, φέρνοντας τεράστια ονόματα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Η Φενέρ 57 εκατομμύρια, η Γαλατασαράϊ 30, η Μπεσίκτας 17 και ο σύλλογος της Τραπεζούντας 13, όταν αθροιστικά τα έσοδα και των τεσσάρων έφτασαν τα 78 εκατομμύρια.
Η πρωταθλήτρια Γαλατασαράϊ έφερε τον Ιβοριανό Γουίλφριντ Ζάχα από την Πρέμιερ Λιγκ και την Κρίσταλ Πάλας, τον Μαροκινό Χακίμ Ζιγές από την Τσέλσι που βρέθηκε μια ανάσα από το να συνεχίσει στη Σαουδική Αραβία, τον Γάλλο Τανγκί Ντομπελέ και τον Κολομβιανό Ντάβινσον Σάντσες από την Τότεναμ, ενώ συμφώνησε με την Παρί Σεν Ζερμέν για την αγορά του Αργεντινού Μάουρο Ικάρντι.
Στην Φενέρ θα συνεχίσουν ο Εντιν Τζέκο από την Ιντερ, ο Ντούσαν Τάντιτς από τον Αγιαξ, ο Φρεντ από την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ο Τζενγκίζ Ουντέρ από την Μαρσέιγ, στην Μπεσίκτας ο Αγγλος Τσάμπερλεϊν από την Λίβερπουλ και ο Κροάτης Ρέμπιτς από την Μίλαν. Πέρα από τα ποσά που δόθηκαν για την απόκτηση των ποδοσφαιρικών αστέρων, οι εκτιμώμενοι μισθοί για τις πέντε μεγάλες μεταγραφές της Γαλατασαράι υπολογίζονται περίπου στα 28 εκατομμύρια ευρώ!
«Το τρένο αυτή την στιγμη πάει να φύγει ξανά από τις ράγες. Δεν μπορώ να ξέρω που βρήκαν τα χρήματα αλλά σίγουρα έχουν τρελαθεί με αυτά που χαλάνε», ανέφερε χαρακτηριστικά προ ημερών στο «The Athletic» ένας μεγαλοατζέντης από κορυφαίο ευρωπαϊκό πρακτορείο παικτών που θέλησε για ευνόητους λόγους να κρατήσει την ανωνυμία του.
Θέλουν το πρωτάθλημα… αεροδρομίου
Το σίγουρο είναι πως σε σχέση με το ένδοξο παρελθόν, όπου η κύρια πηγή εσόδων ήταν από τα τηλεοπτικά κανάλια, αυτό τωρα δεν ισχύει. Αντιθέτως τα χρήματα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα έχουν σταδιακά μειωθεί. Σε αντίθεση με την προηγούμενη πενταετή συμφωνία που απέφερε 500 εκατ. δολάρια το χρόνο, αυτή που συνάφθηκε το περασμένο καλοκαίρι με το πολυεθνικό «BeIN Sports» και το Τουρκικό «Digiturk» είναι διετής και αξίζει περίπου 370 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Μάλιστα υπήρχαν φόβοι ότι δεν θα επιτευχθεί μια νέα συμφωνία, δεδομένου ότι οι προσφορές ήταν αρχικά πολύ χαμηλότερες από αυτό το ποσό.
Το Τσάμπιονς Λιγκ είναι μια άλλη πηγή εσόδων και η Γαλατά μπορεί να αισθάνεται τυχερή που θα συμμετάσχει φέτος στους ομίλους και θα εξασφαλίσει περίπου 30 εκατ. ευρώ, σε μια προσπάθεια να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της, σε αντιθεση με Φενέρ και Μπεσίκτας που θα συμμετάσχουν σε αυτούς του Conference League. Αρα λοιπόν που βρίσκονται τα χρήματα; Οι ατζέντηδες επιμένουν πως οι ιδιοκτήτες των συλλόγων έχουν… τρελαθεί, γυρίζοντας είκοσι χρόνια πίσω: «Πολύ απλά θέλουν να κάνουν τα χατίρια των οπαδών τους, φέρνοντας στις ομάδες τους μεγάλα ονόματα. Τους αρέσει να είναι πρωταθλητές το καλοκαίρι στις μεταγραφές και με όποιο κόστος να βγουν στο Τσάμπιονς Λιγκ. Είναι πολύ πιο σημαντικό στην Τουρκία από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Ίσως μαζί με την Ελλάδα».
Μια ιστορία από το 2015 αποδεικνύει του λόγου το αληθές: Η Γαλατασαράϊ είχε αναδειχθεί πρωταθλήτρια παρά την απόλυση του Ιταλού Τσέζαρε Πραντέλι από τον πάγκο στη μέση της σεζόν. Μάλιστα το είχε επιτύχει με ένα σύνολο ομάδα που βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό γύρω από έναν τουρκικό κορμό, με μια από τις λίγες εξαιρέσεις τον Ολλανδό Γουέσλεϊ Σνάιντερ που ήταν ακόμα εκεί. Η πρόκληση του Τσάμπιονς Λιγκ περίμενε, ωστόσο όταν μπήκε το καλοκαίρι και κυκλοφόρησαν τα εισιτήρια διαρκείας 2015-16, η κίνηση ήταν υποτονική. Αντίθετα, τα εισιτήρια διαρκείας της Φενέρμπαχτσε «εξαφανίστηκαν» εν ριπή οφθαλμού παρόλο που τερμάτισε πίσω από τον μεγάλο αντίπαλο της στον βαθμολογικό πίνακα. Ο λόγος; Είχε υπογράψει τον Ρόμπιν Φαν Πέρσι και τον Νάνι, αμφότερους από τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. «
Οι περισσότεροι οπαδοί πιστεύουν ότι το μέρος που κερδίζεις το πρωτάθλημα είναι το αεροδρόμιο. Είναι ένας φαύλος κύκλος. Επειδή οι πρόεδροι έχουν πει στους οπαδούς θα σας φέρουμε αστέρια και θα είμαστε οι πρωταθλητές, αυτοί το απαιτούν και οι σύλλογοι μπαινουν σε έναν παράλογο διαγωνισμό επίδειξης. Δυστυχώς έχουμε γυρίσει και πάλι πίσω» ανέφερε ο Bora Isyar, ακαδημαϊκός, συγγραφέας και συντάκτης που έχει ασχοληθεί εκτενώς με τις μεγάλες ομάδες του τουρκικού ποδοσφαίρου και ιδιαίτερα με τη Γαλατασαράϊ και τη Φενερμπαχτσέ.
Αυτό συνέβη και το φετινό καλοκαίρι, με τους τρεις μεγάλους να ανταγωνίζονται για τους ίδιους παίκτες. Η Μπεσίκτας ήθελε τον Τάντιτς, μόνο για να κοντράρει την Φενέρμπαχτσε. Η Φενέρ διαπραγματευόταν με τον Ζάχα πριν καταλήξει στην Γαλατασαράϊ, η οποία με την σειρά της κυνηγούσε τον Φρεντ, πριν προσγειωθεί στην Κωνσταντινούπολη για την Φενέρμπαχτσε.
Ο Ερντογάν θα είναι πάντα εκεί
Όλοι οι μεγάλοι σύλλογοι της Τουρκίας αν ήταν άλλες εταιρείες, θα είχαν διαγραφεί και χρεοκοπήσει πριν από πολλά χρόνια. Λόγω των κοινωνικών επιπτώσεων όμως αυτές οι ομάδες είναι πολύ μεγάλες για να βουλιάξουν. Όλοι το ξέρουν αυτό με πρώτον απ’ όλους τον πρώην ποδοσφαιριστή Ταγίπ Ερντογάν αλλά και την UEFA, στην οποία το Τουρκικό λόμπι παραμένει εξαιρετικά επιδραστικό. Σε μια εποχή που η κυβέρνηση προσπαθεί με διάφορα τρικ να καμουφλάρει την σκληρή κοινωνική πραγματικότητα, είναι σχεδόν βέβαιο πως αν χρειαστεί θα κάνει τα πάντα για να τις σώσει από τον διαφαινόμενο νέο οικονομικό τους εκτροχιασμό.
Οπως και την προηγούμενη φορά, όπου όταν τα πράγματα έφτασαν σε οριακό σημείο, τα χρέη «αναδιαρθρώθηκαν» από ένα δίκτυο κρατικών τραπεζών με ευνοϊκά επιτόκια που ακόμη ξεπληρώνονται. Και φυσικά χωρίς καμία δημόσια αντίδραση παρά το γεγονός πως ουσιαστικά αυτά τα χρήματα μεταφέρονται στους ήδη δυσβάσταχτους φόρους των πολιτών. Και κάπως έτσι, οι λυσσαλέες δαπάνες συνεχίζονται και θα συνεχίζονται μέχρι απόψε το βράδυ, την ύστατη στιγμή, οπότε και λήγει η μεταγραφική περίοδος. Ποιος ξέρει; Κάποιος από τους τέσσερις μεγάλους μπορεί να επιφυλάσσει το μεγάλο «μπαμ» στο παραπέντε…
