Το καλοκαίρι του 2021, η διοίκηση της Δάφνης πήρε μια ιστορική απόφαση δίνοντας τα ηνία της ανδρικής ομάδας μπάσκετ στη Λία Γκουζίνη. Την περασμένη εβδομάδα, η πρώτη γυναίκα head coach σε ανδρική ομάδα εθνικής κατηγορίας πέτυχε άλλη μια πρωτιά, αυτή τη φορά στο κορυφαίο επίπεδο της Basket League: μετά την αποβολή του συζύγου της Γιώργου Σκαραφίγκα, πρώτου προπονητή του Αμαρουσίου, στο ματς με τον ΠΑΟΚ, η ίδια, ως βοηθός προπονήτρια, ανέλαβε να καθοδηγήσει την ομάδα για τα τελευταία 7΄30΄΄. Και μπορεί να μην πήρε το ροζ φύλλο αγώνα, όμως άνοιξε ένα ακόμη μονοπάτι προς την κορυφή των σπορ, που τα τελευταία χρόνια διεκδικείται από ολοένα και περισσότερες γυναίκες.
Μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες, η επιτυχία μιας γυναίκας σε οποιοδήποτε ανδροκρατούμενο άθλημα έμοιαζε αδύνατη, αφού οι ευκαιρίες ήταν ελάχιστες και η προκατάληψη περίσσευε. Τη δεκαετία του ’80 ήταν η θρυλική Μισέλ Μουτόν, η οποία κόντρα σε κάθε λογική συναγωνίστηκε τους κορυφαίους οδηγούς ράλι της εποχής. Η περίφημη Γαλλίδα οδηγός παραλίγο να κερδίσει το παγκόσμιο πρωτάθλημα WRC, σε κακοτράχαλους δρόμους, με τη ζωή και την καριέρα της να προσφέρουν έμπνευση για το σενάριο της ταινίας «The Queen of Speed». Αργότερα, άλλες γυναίκες με δεξιότητες και επιδόσεις στον μηχανοκίνητο αθλητισμό επιχείρησαν να πιλοτάρουν στις αγωνιστικές πίστες της F1, δίχως όμως επιτυχία. Ωστόσο, ο δρόμος είχε ανοίξει…
Τα χρόνια κύλησαν και μπορεί τα πλασαρίσματα γυναικών σε σπορ που μονοπωλούνται από άνδρες να παραμένουν σπάνια, όμως η φθορά των πατριαρχικών αντιλήψεων παγκοσμίως έχει καλλιεργήσει έδαφος ώστε όποια γυναίκα το επιθυμεί, είτε πρόκειται για αθλήτρια είτε για προπονήτρια, είτε για διαιτητή, να έχει δικαίωμα στο όνειρο, βρίσκοντας απέναντί της χαμηλότερα εμπόδια.
Για παράδειγμα, στο ελληνικό ποδόσφαιρο, η Κατερίνα Τσιαπάνου, η πρώτη που κατέκτησε πρωτάθλημα γυναικών με τον ΠΑΟΚ, είναι εδώ και δύο χρόνια προπονήτρια της ανδρικής ομάδας του Φιλοκτήτη Μελιβοίας και παλαιότερα του Κεραυνού Αγίου Παύλου, ερασιτεχνικών ομάδων της Λάρισας και της Θεσσαλονίκης.
Ξεχωριστό παράδειγμα η Λίνα Σουλούκου, που μετά μια επιτυχημένη θητεία στην ΠΑΕ Ολυμπιακός, είναι πλέον διευθύνουσα σύμβουλος στη Ρόμα!
Σε επαγγελματικό επίπεδο, αντίστοιχο παράδειγμα συναντάμε σε άλλα πόστα, όπως αυτό της Λίνα Σουλούκου, που μετά μια επιτυχημένη θητεία στην ΠΑΕ Ολυμπιακός, είναι διευθύνουσα σύμβουλος στη Ρόμα, σε μια θέση-ηλεκτρική καρέκλα σαν του προπονητή της ιταλικής ομάδας, Ζοζέ Μουρίνιο! Αίσθηση είχε προκαλέσει και η Μαριέλα Νησωτάκη, η μοναδική γυναίκα-αναλύτρια παλαιότερα στην Πρέμιερ Λιγκ, στο τιμ αναλυτών της Σουόνσι.
Αλλο σπάνιο παράδειγμα είναι αυτό των δύο προπονητριών που έγραψαν ιστορία όταν βρέθηκαν για πρώτη φορά αντιμέτωπη η μία με την άλλη, καθοδηγώντας ανδρικές ποδοσφαιρικές ομάδες! Το παιχνίδι έγινε στο Μπρονξ στο πλαίσιο του NCAA, όταν στις 30 Οκτωβρίου του 2022, το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης με τεχνικό την Κιμ Γουιάντ αντιμετώπισε το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, με προπονήτρια την Τζούλιαν Σιτς! Η πρώτη διδάξασα σε επαγγελματικό επίπεδο θεωρείται η Καρολίνα Μοράτσε, στον πάγκο της Βιτερμπέρζε στη Γ΄ Εθνική Ιταλίας το 1999, παρότι η Ντουιγκού Ερντογκάν είχε δηλωθεί πρώτη προπονήτρια σε ένα παιχνίδι της Γαλατάσαραϊ, όταν είχε τιμωρηθεί ο Φατίχ Τερίμ!
Ξεχωριστή περίπτωση είναι και της 40χρονης Χάνα Ντίνγκλεϊ, της πρώτης γυναίκας που ανέλαβε –μόλις φέτος– ανδρική επαγγελματική ομάδα ποδοσφαίρου στη Βρετανία, γράφοντας το όνομα της Φόρεστ Γκριν Ρόβερς στην ιστορία!
Στον πάγκο με τσαντόρ
Προβολής αξίζει, πάντως, η είδηση ότι μια ερασιτεχνική ομάδα 4ης κατηγορίας του Μαρόκου προσέλαβε την 29χρονη Χάσνα Ντούμι. Αν και είναι υποχρεωμένη να κάθεται στον πάγκο ντυμένη στα μαύρα και πάντα με καλυμμένο το κεφάλι, είναι η πρώτη γυναίκα που γκρεμίζει τέτοιο κάστρο σε μουσουλμανική χώρα.
Από τη Μισέλ Μουτόν στη Λία Γκουζίνη
Η ατάκα του Αχιλλέα Μπέου προς την Κάτια Κοξένογλου, «εδώ δεν ήλθες για να φτιάξεις παστίτσιο», δείχνει πόσο υποτιμητικά αντιμετωπίζουν κάποιοι άνδρες όσες γυναίκες μπαίνουν στα χωράφια τους. Η αναπληρώτρια πρόεδρος της Σούπερ Λιγκ και διευθύνουσα σύμβουλος της ΠΑΕ Ατρόμητος απάντησε με «ταβανόπροκα» στο καρφί του προέδρου του ΝΠΣ Βόλου λέγοντας ότι τα νομικά αυτή τα έμαθε στο πανεπιστήμιο και όχι στη φυλακή, αλλά η αλήθεια είναι ότι όσες γυναίκες… χώνουν τη μύτη τους στις ανδρικές ποδοσφαιρικές υποθέσεις έχουν ακούσει άπειρες «φιλοφρονήσεις». Οι μόνες που αντιμετωπίζουν από θέση ισχύος τέτοια φαινόμενα είναι όσες φορούν φανέλα διαιτητή. Με τη σφυρίχτρα στο στόμα και τις κάρτες στην τσέπη, έχουν πραγματική εξουσία εντός των γραμμών όταν επιλέγονται να διευθύνουν παιχνίδια ανδρικών ομάδων. Και τα τελευταία χρόνια είναι κάμποσες οι περιπτώσεις που οι άνδρες παραχώρησαν σε γυναίκες τόσο μεγάλο προνόμιο, που πέρα από τη νίκη, το γόητρο και τη δόξα, καθορίζει και τη ροή του χρήματος, ανάλογα με το ποια ομάδα θα νικήσει. Η Στεφανί Φραπάρ είναι μια τέτοια περίπτωση. Είναι η πρώτη γυναίκα που διηύθυνε αγώνα Τσάμπιονς Λιγκ (Γιουβέντους – Ντιναμό Κιέβου), η πρώτη που έπαιξε σε τελικό ευρωπαϊκού Σούπερ Καπ (Λίβερπουλ – Τσέλσι), η πρώτη που σφύριξε σε Παγκόσμιο Κύπελλο (Γερμανία – Κόστα Ρίκα), η πρώτη που ορίστηκε σε επαγγελματικό παιχνίδι (Αμιάν – Στρασμπούρ), η πρώτη που έπαιξε τελικό Κυπέλλου (Νις – Ναντ). «Πρωτιά» έχουν και άλλες γυναίκες, όπως η Λιζ Μιλς, που οδήγησε ανδρική ομάδα (της Κένυας) σε τελική φάση πρωταθλήματος μπάσκετ, η Αν Πάντερ, πρώτη γυναίκα διαιτητής στην Ευρωλίγκα και σε φάιναλ φορ, η Βάσω Τσαρούχα, πρώτη γυναίκα στην Α1 και πρώτη Ελληνίδα στην Ευρωλίγκα (2η μετά την Πάντερ) και η Εύα Ασδεράκη, κορυφαία Ελληνίδα διαιτητής στο επαγγελματικό τένις. Η Ελένη Αντωνίου ήταν η πρώτη γυναίκα που διαιτήτευσε στη Σούπερ Λιγκ. Πρόκειται για το ματς Βόλου – ΟΦΗ στις 14 Μαΐου του 2022, το οποίο έληξε 5-0. Είναι όμως πολύ λιγοστές οι περιπτώσεις τους και λειτουργούν ως εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα που θέλει τους άνδρες απολύτως κυρίαρχους σε έναν κόσμο που έφτιαξαν οι ίδιοι σχεδόν αποκλειστικά για δική τους χρήση.
