Για πολλούς ο πρωταθλητισμός ερμηνεύεται ως μια τεράστια ευκαιρία πλουτισμού. Για άλλους θεωρείται συνώνυμο της δόξας. Για κάποιους, όμως, αποτελεί κι ένα μοναδικό «πανεπιστήμιο» ζωής. Οπως για τον Πρέλεβιτς. Τον Μπάνε. Σκέτο, χωρίς επώνυμο. Ετσι τον μάθαμε. Εναν μπασκετάνθρωπο που συνέδεσε το όνομά του με το αθλητικό θράσος, το πείσμα, την έξαψη για την ανάληψη της ευθύνης την κρίσιμη στιγμή.
Στη βίβλο του ελληνικού αθλητισμού δεν χρειάζεται ούτε παράρτημα μήτε παραπομπή για να εξηγήσει ο ιστορικός του μέλλοντος ποιος είναι ο Μπάνε. Ο βετεράνος εκτελεστής του ΠΑΟΚ, της ΑΕΚ, της Βίρτους, του Ερυθρού Αστέρα, της Εθνικής Γιουγκοσλαβίας (κι ας μην έπαιξε ποτέ σε επίσημη διοργάνωση).
Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Η δύναμη της ήττας» (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜVPublications), η «Κ» συνομίλησε μαζί του, όχι για τους άθλους του ως μπασκετμπολίστα, αλλά γι’ αυτά που έμαθε για τη ζωή μέσα από το μπάσκετ. Και η αλήθεια είναι ότι διαπιστώσαμε πως ο Μπάνε είναι ένας άνθρωπος πολύ διαφορετικός από αυτό που είχαμε στο μυαλό μας.
«Αρχικά, από τη στιγμή που σταμάτησα να παίζω μπάσκετ υπήρχαν πολλοί φίλοι και γνωστοί που μου πρότειναν να γράψω ένα βιβλίο», λέει στο ξεκίνημα μιας απολαυστικής κουβέντας, που θα μπορούσε να κρατήσει ώρες ολόκληρες.
«Εγώ ανέκαθεν διαφωνούσα με το σκεπτικό της έκδοσης ενός βιβλίου που θα εξιστορούσε αποκλειστικά τα κατορθώματά μου. Θεωρούσα ότι δεν υπάρχει ο παραμικρός λόγος να γράψω ένα βιβλίο αυτοβιογραφικό. Ετσι κι αλλιώς οι δικές μου ιστορίες ήταν ήδη γνωστές».
Η ταπεινότητα του Μπάνε δεν είναι επίπλαστη. Είναι κύτταρο του εαυτού που αναπτύσσει εδώ και πολλά χρόνια, προϊόν της διαρκούς αναζήτησης του καλύτερου εαυτού του. Και κάπως έτσι προέκυψε ένα βιβλίο, που δεν μοιάζει σε τίποτα με όλα τα αυτοβιογραφικά πονήματα που έχετε διαβάσει μέχρι σήμερα…
«Η αλήθεια είναι ότι όσο περνούσαν τα χρόνια έκανα πολλά πράγματα και κυρίως δούλεψα την αυτογνωσία και την εσωτερική ανάπτυξη. Και μια μέρα μου ήρθε η ιδέα να γράψω ένα βιβλίο. Οχι όμως ένα βιβλίο που να εξιστορεί θριάμβους και επιτυχίες, αλλά βιβλίο όπως ακριβώς θα το ήθελα εγώ. Που θα βασίζεται μεν στα πραγματικά γεγονότα της ζωής μου, αλλά με στόχο να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα. Ενα βιβλίο που αναμφίβολα θα διασκεδάσει τον αναγνώστη, αλλά ταυτόχρονα θα μεταφέρει κι ένα δίδαγμα. Ο στόχος είναι ο κάθε άνθρωπος που θα το κρατήσει στα χέρια του να βρει μέσα από τη δική μου διήγηση τις δικές του πεποιθήσεις, τον τρόπο σκέψης που του ταιριάζει και τα πράγματα που θα μπορούσε να βελτιώσει έτσι ώστε να γίνει η καλύτερη εκδοχή του εαυτού του».
Γιατί, όμως, ο τίτλος που δόθηκε είναι «Η δύναμη της ήττας»; «Η ζωή μας έχει και νίκες και ήττες. Και η κάθε ήττα είναι μια ευκαιρία για να μάθεις κάτι καινούργιο, να γνωρίσεις τον εαυτό σου και να γίνεις καλύτερος. Εχει δύναμη η ήττα. Η ήττα θα σε καθορίσει. Θα καθορίσει αυτό που είσαι, αλλά κυρίως το πού θέλεις να φτάσεις. Πόσο σκληρά θέλεις να παλέψεις, πόσο έτοιμος είσαι να αλλάξεις και να αφιερώσεις όλο τον εαυτό σου για να πετύχεις τον στόχο σου. Γιατί μόνο η ήττα θα σε φέρει αντιμέτωπο με τον εαυτό σου και το ταβάνι σου. Σε κάθε νίκη ο αθλητής δεν το καταλαβαίνει, αλλά το προσωπικό ταβάνι μένει στάσιμο. Η ευτυχία και η αναγνώριση της στιγμής συμπιέζουν τα όριά σου. Η ήττα, όμως, ο πόνος, η απογοήτευση, σε αναγκάζουν να ψάξεις βαθιά στις πηγές των ονείρων σου για να βρεις τη δύναμη και να σηκωθείς. Να πετύχεις. Να αγγίξεις τον στόχο σου, από τον οποίο, θεωρητικά, τη στιγμή της ήττας απομακρύνεσαι. Κι όμως, όχι! Η σωστή διαχείριση κάθε ήττας, κάθε αποτυχίας, στην πραγματικότητα φέρνει την υλοποίηση του ονείρου ακόμη πιο κοντά. Αρκεί να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου και τις διαθέσεις σου».
Η μεταμόρφωση
Ο Μπάνε ήταν κάποτε ο «φονιάς» με το «κρύο αίμα». Ο άνθρωπος που έφτασε στο σημείο να «παίξει» μπουνιές με τον Νίκο Γκάλη για έναν χαμένο τελικό. Οχι πλέον. Στα 56 του είναι αυτός που σε καθημερινό επίπεδο πια, αν τύχει να συνομιλήσεις μαζί του, δεν θα σου επιτρέψει να έχεις το κεφάλι χαμηλά ή να μη χαμογελάς. «Ολα καλά. Κάθε μέρα και καλύτερα», είναι η μόνιμη απάντησή του στην ερώτηση «τι κάνεις φίλε;». Και το εννοεί!
Πρέπει να προσέχουμε τι λέμε. Οι λέξεις έχουν δύναμη. Τεράστια δύναμη. Και χωρίς να το καταλάβεις μπορεί να σε παρασύρουν.
«Ακόμη και για μένα ήταν σταδιακή αυτή η προσαρμογή. Η διαμόρφωση του χαρακτήρα μου ερχόταν μέσα από τα γεγονότα που συνέβαιναν στην καριέρα μου, αλλά και μετά το τέλος αυτής. Η αισιοδοξία ήταν πάντα μέσα μου. Απλά κάποια στιγμή προσπαθείς και να τη χτίσεις ή να τη δημιουργήσεις γύρω σου. Και τη δημιουργείς με τις λέξεις. Μέσα στο βιβλίο υπάρχει ένα κεφάλαιο που αναφέρεται στο γεγονός ότι πρέπει να προσέχουμε τι λέμε. Οι λέξεις έχουν δύναμη. Τεράστια δύναμη. Και χωρίς να το καταλάβεις μπορεί να σε παρασύρουν. Ξέρω ότι είμαι διαφορετικός από αυτό που μπορεί να έχει ο κόσμος στο μυαλό του. Ποτέ δεν ήταν ο σκοπός μου, όμως, ούτε να διαφοροποιηθώ ούτε να δώσω μια εικόνα που δεν μου ταιριάζει. Ποτέ δεν είχα στόχο να φερθώ έτσι ώστε κάποιος να διαμορφώσει άποψη για μένα. Και μάλιστα, το γεγονός ότι ο κόσμος έχει διαφορετική άποψη για μένα (και πιθανώς για όλους τους ανθρώπους του αθλητισμού) το διαπίστωσα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για την Περιφέρεια Θεσσαλονίκης. Επισκέφθηκα πολλά μέρη κι αντιλήφθηκα ότι όντως επικρατεί άλλη άποψη για μένα. Και στο τέλος, όλοι μου έλεγαν πόσο διαφορετική εικόνα είχαν για έναν πρώην αθλητή. Δυστυχώς, για όλους εμάς αυτό που μένει είναι ο αθλητισμός, η επίδοση και η εικόνα στο γήπεδο. Σπάνια θα ασχοληθεί κάποιος με ό,τι μπορεί να έχεις κάνει ή θα κάνεις μετά, σε κάποιο άλλο επαγγελματικό πεδίο».
Ο Μπάνε ανήκει στη σπάνια κατηγορία των αθλητών που έτυχε της εκτίμησης ακόμη και των αντιπάλων. Μέσα από αυτή την αποδοχή και κυρίως από τις εμπειρίες του, κατάφερε να διαμορφώσει εκ νέου τις πεποιθήσεις του, να κοιταχτεί στον καθρέφτη, να αυτοβελτιωθεί, να δημιουργήσει θετική αύρα και να ξεφύγει από την τοξικότητα της στιγμής.
«Ο αθλητισμός και η καθημερινή τριβή με πεποιθήσεις και όρια, που όπως είπα είναι τα στοιχεία που μας διαμορφώνουν ακόμη και ως αθλητές, με δίδαξαν πολλά πράγματα που θα ήθελα να τα μοιραστώ. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου να νιώθει τον αθλητισμό, δηλαδή να χαίρεται, να απογοητεύεται, να σκέφτεται τα γιατί, και από τότε που βρέθηκαν στον δρόμο μου εμπειρίες και άνθρωποι που με ταρακούνησαν όταν το είχα ανάγκη, διαπίστωσα πολύ μεγάλες διαφορές και αλλαγές στη νοοτροπία και στον τρόπο σκέψης μου. Αυτό είναι κάτι που αποτυπώνεται κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης του βιβλίου. Κάθε κεφάλαιο έχει κάτι να δώσει. Σε κάθε κεφάλαιο ο αναγνώστης μπορεί να συναντήσει τον εαυτό του κι ας μην έχει ασχοληθεί ποτέ με τον αθλητισμό. Μπορεί να ανακαλύψει τι σκέφτεται, τι θέλει, τι δεν θέλει. Κάθε άνθρωπος έχει τα θέματά του», λέει και τα μάτια του αστράφτουν.
Το μήνυμα
Ο Μπάνε δεν είναι άνθρωπος που θέλει να δημιουργεί εντυπώσεις. Είναι αυθεντικός, ντόμπρος, ξεκάθαρος και θέλει μέσα από την προσωπική του αναζήτηση να περάσει ένα σημαντικό μήνυμα προς όλους: να γίνουμε όλοι καλύτεροι γνωρίζοντας όσο γίνεται περισσότερο τον εαυτό μας.
«Ομολογώ ότι χαίρομαι πολύ που ο κόσμος αρχίζει και καταλαβαίνει ποιος είμαι. Μου αρέσει πολύ αυτό που κάνω. Δεν το κάνω για να δημιουργήσω εντυπώσεις. Ούτε έγραψα το βιβλίο για να δημιουργήσω εντυπώσεις. Είχα απλά την ανάγκη να κάνω την ανασκόπηση της διαδρομής και των πεποιθήσεών μου. Δεν είναι σκοπός η αναγνώριση. Σκοπός είναι η ουσία».
Οταν ξεκίνησε η συνέντευξη είχα στον νου μου την εικόνα του κάθιδρου Πρέλεβιτς, με τα ανάκατα μαλλιά και το αναψοκοκκινισμένο, γεμάτο μορφασμούς (πόνου και οργής) πρόσωπο. Κλείνοντας τη συζήτησή μας έβλεπα πλέον έναν άλλον Πρέλεβιτς. Εναν πράο, πρόσχαρο, έναν σοφό άνθρωπο, με τον οποίο θες να μιλάς μαζί του και να πλημμυρίζεις θετική ενέργεια.
«Δεν θα άλλαζα τίποτα στη ζωή μου, διότι δεν θα έφτανα ποτέ να γίνω αυτός που έγινα χωρίς τα λάθη μου. Στο μονοπάτι που ακολουθείς πρέπει να κάνεις λάθος για να μάθεις. Τα λάθη είναι αναπόφευκτα και πρέπει να τα κάνουμε για να μάθουμε. Η ζωή είναι απρόβλεπτη. Δεν περίμενα ποτέ να γράψω ένα βιβλίο. Δεν περίμενα ποτέ ότι θα φτάναμε στον ΠΑΟΚ να κερδίσουμε ευρωπαϊκό τίτλο. Δεν ήταν ποτέ αυτός ο στόχος μας. Ηταν πάντα το ελληνικό πρωτάθλημα. Κι αυτό είναι μια κλασική απόδειξη ότι δεν ξέρεις πού θα σε πάει η ζωή».
