Πολύ πριν η Σαουδική Αραβία αποφασίσει να ανοίξει διάπλατα τα ταμεία της και να στρώσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στα πόδια των μεγάλων αστέρων του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, με πρώτο και καλύτερο τον Κριστιάνο Ρονάλντο, ήταν η Κίνα εκείνη που είχε θελήσει να μπει στον ποδοσφαιρικό χάρτη και να προσπαθήσει να αποτελέσει την γη της (οικονομικής) επαγγελίας για τους ποδοσφαιριστές.
Τον Ιούνιο του 2016, εκατοντάδες οπαδοί συγκεντρώθηκαν στο αεροδρόμιο της Σαγκάης για να υποδεχτούν έναν από τους πιο διάσημους ποδοσφαιριστές στον κόσμο που είχε δεχτεί να αφήσει την Ευρώπη και να ακολουθήσει τον «δρόμο του μεταξιού». Ο Χουλκ, σε ηλικία μόλις 30 ετών, είχε αφήσει την Ζενίτ Αγίας Πετρούπολης (που είχε πληρώσει 60 εκατ. ευρώ τέσσερα χρόνια νωρίτερα στην Πόρτο) προκειμένου να συνεχίσει την καριέρα του στην Shanghai SIPG, στον πάγκο της οποίας βρισκόταν ο Σουηδός Σενβ Γκόραν Ερικσον. Η Ζενίτ είχε πάρει 46 εκατ. λίρες, ενώ ο ετήσιος μισθός του Βραζιλιάνου θα ήταν 16,6 εκατ. λίρες, δηλαδή, 320.000 την εβδομάδα.
Ο Χουλκ έμοιαζε να έχει κάνει την αρχή, καθώς τα επόμενα τρία χρόνια πολλά μεγάλα ονόματα έκαναν την ίδια διαδρομή, υπογράφοντας συμβόλαια με ομάδες της Κίνας, με ακόμα περισσότερα χρήματα.
Το αστέρι της Τσέλσι, ο Όσκαρ, έφτασε έξι μήνες αργότερα επίσης στη Shanghai SIPG, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα. Το ποσό της μεταγραφής ήταν περίπου 60 εκατομμύρια λίρες, ενώ το συμβόλαιό του άγγιζε τις 400.000 λίρες την εβδομάδα.
Ακολούθησαν παίκτες όπως ο Κάρλος Τέβες, ο οποίος είχε κατακτήσει την Premier League με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και τη Σίτι, ο Εζεκιέλ Λαβέτσι, ο Άλεξ Τεϊξέιρα και ο Κολομβιανός επιθετικός Τζάκσον Μαρτίνεθ, που δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στα χρήματα που έστρωναν στα πόδια τους οι Κινέζοι.
Η ιδέα ανήκε στον τότε αντιπρόεδρο της Κίνας και νυν πρόεδρο της χώρας, Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος ήθελε, μέσω της κινεζικής Super League να μετατρέψει την Κίνα σε ποδοσφαιρικό έθνος. Από το 2011 άλλωστε, είχε ανακοινώσει τα σχέδιά του με απώτερο στόχο την πρόκριση της εθνικής ομάδας σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο αλλά και στόχο η ίδια η χώρα να αναλάβει κάποια στιγμή τη διοργάνωση του τουρνουά. Καθώς η κινεζική Super League άρχισε να δαπανά μεγάλα χρηματικά ποσά, η φιλοδοξία του να μετατρέψει το έθνος σε ποδοσφαιρική υπερδύναμη άρχισε να φαίνεται πολύ πραγματική.
«Η κινεζική αγορά είναι ένας κίνδυνος για όλες τις ομάδες στον κόσμο, όχι μόνο για την Τσέλσι», είχε δηλώσει τότε ο προπονητής της αγγλικής ομάδας, Αντόνιο Κόντε, βλέποντας τον Όσκαρ να κατευθύνεται προς την Ανατολή, ενώ μαζί του είχε συμφωνήσει και ο – τότε – τεχνικός της Αρσεναλ, Αρσέν Βενγκέρ. «Η Κίνα μοιάζει να έχει την οικονομική δύναμη να μεταφέρει εκεί ένα ολόκληρο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα», ήταν το δικό του σχόλιο.
Κανείς όμως από τους δύο δεν δικαιώθηκε στις προβλέψεις του. Παρά τον αρχικό κρότο, λιγότερο από μια δεκαετία μετά, η φούσκα έσκασε και πολλοί από τους παίκτες πήραν τον δρόμο της επιστροφής.
Ο Τζακ Σίλι δεν αποτέλεσε μεταγραφή… αεροδρομίου. Αντίθετα, ο γιος του πρώην επιθετικού της ΚΠΡ, Τόνι Σίλι, έχει «χτίσει» την καριέρα του στην Κίνα και στο Χονγκ Κονγκ, αφού αγωνίζεται σε διάφορες ομάδες από το 2005. Το 2015 υπέγραψε στην Changchun Yatai. Ηταν 28 ετών και έπαιζε στη South China του Χονγκ Κονκ. «Πήγα ενώ ακόμα αναπτυσσόταν, οπότε ήταν πολύ συναρπαστικό να βρίσκομαι εκεί», τόνισε και συμπλήρωσε: «Ο κόσμος είχε ακούσει γι’ αυτό το πρωτάθλημα από πριν, αλλά κανείς δεν γνώριζε πραγματικά γι’ αυτό. Και μόλις το έλεγες σε κάποιον που γνώριζε, έλεγαν: “Ουάου, θα πας στην Κίνα”. Δεν μετανιώνω καθόλου γι’ αυτό. Ήταν καταπληκτικό, καθώς βρέθηκα απέναντι σε παίκτες που έβλεπα από την τηλεόραση, ή από το… FIFA στο Playstation. Όμως όταν έμπαινα στο γήπεδο έπρεπε να ξεχάσω ποιοι είναι. Έχω είχα κάνει το βήμα προς τα πάνω και εκείνοι μάλλον το βήμα προς τα κάτω. Επρεπε απλά να τους βλέπω ως ίσους και να προσπαθώ για το καλύτερο. Αλλά ήταν αρκετά σουρεαλιστικό».
Μέχρι το 2019, το πρωτάθλημα είχε γίνει τόσο μεγάλο που στον Γκάρεθ Μπέιλ είχε γίνει πρόταση να αφήσει την Ρεάλ για την Jiangsu Suning με τριετές συμβόλαιο 1 εκατ. λίρες την εβδομάδα. Κι όμως το 2021, δύο χρόνια μετά την κρούση στον Ουαλό, η συγκεκριμένη ομάδα κήρυξε ουσιαστικά πτώχευση με την οικονομική της κατάσταση να είναι τόσο άσχημη που έβγαλε σε πλειστηριασμό ακόμα και το λεωφορείο της προκειμένου να βρει χρήματα.
Τα πράγματα πήραν τον κατήφορο όταν η ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Κίνας, η οποία είχε ήδη εισαγάγει έναν «φόρο πολυτελείας» που καθιστούσε πλέον απαγορευτικά ακριβές ανάλογες μεταγραφές και απαγόρευε στους χορηγούς να δίνουν στις ομάδες το όνομά τους, ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο ανώτατο όριο μισθών για τους παίκτες. Πρακτικά αυτό σήμαινε ότι οι ξένοι παίκτες θα μπορούσαν να κερδίζουν το πολύ 52.000 λίρες την εβδομάδα, ποσό πολύ χαμηλότερο από τα συμβόλαια που προσφέρονταν μέχρι τότε στους μεγάλους αστέρες. Αλλωστε όπως φάνηκε, ορισμένες ομάδες χρειάζονταν τέτοιους περιορισμούς καθώς είχαν συσσωρεύσει χρέη μέσω των μεγάλων δαπανών τους.
Τα προβλήματα επιδεινώθηκαν επίσης από την κρίση στον τομέα των ακινήτων στην Κίνα, καθώς αρκετοί μεγάλοι κατασκευαστές, που ήταν και ιδιοκτήτες ομάδων, αντιμετώπισαν πρόβλημα ρευστότητας.
Συν τοις άλλοις, χτύπησε και η πανδημία του Covid. Οι αυστηρές πολιτικές περιορισμού της Κίνας μείωσαν τους καταλόγους των αγώνων και κράτησαν τα όποια παιχνίδια διεξάγονταν πίσω από κλειστές πόρτες για περισσότερα από δύο χρόνια. Τα έσοδα από ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις και χορηγίες έπεσαν κατακόρυφα. Ο Βόσνιος αμυντικός, Σαμίρ Μεμίσεβιτς έπαιξε για την Hebei FC από τον Φεβρουάριο του 2020 – αλλά από τη δεύτερη σεζόν του στον σύλλογο, θα μπορούσε να πει ότι υπήρχαν προβλήματα στο παρασκήνιο: «Μετά από μερικούς μήνες, άρχισαν τα οικονομικά προβλήματα. Στη συνέχεια είχαν ένα μεγάλο πρόβλημα με τους Κινέζους παίκτες – δεν τους πλήρωναν για πολλούς μήνες και ήμουν σίγουρος ότι στο τέλος εκείνης της χρονιάς η Hebei FC δεν θα υπήρχε πια». Ο Μεμίσεβιτς πήγε δανεικός στην Beijing Guoan, έναν από τους κορυφαίους συλλόγους του πρωταθλήματος. Την ίδια στιγμή, η Hebei, η οποία είχε υπογράψει τον Λαβέτσι, καθώς και τους Ματσεράνο και Ζερβίνιο, διέλυσε τις ομάδες νέων της σε μια απελπισμένη προσπάθεια να επιβιώσει. Ορισμένοι υπάλληλοι, που είχαν μείνει χωρίς μισθό για μήνες, προσφέρθηκαν να εργαστούν δωρεάν καθώς ο σύλλογος, που ανήκει σε μια υπερχρεωμένη εταιρεία ακινήτων αγωνιζόταν να πληρώσει τους λογαριασμούς. Ήταν όλα μάταια όμως. Νωρίτερα φέτος, η Hebei διαλύθηκε. «Απλά λυπάμαι πολύ για τη Hebei και αυτό που συνέβη, επειδή ήταν μια από τις μεγαλύτερες ομάδες με πολλά μεγάλα ονόματα και χρήματα», δήλωσε ο Μεμίσεβιτς, ο οποίος τώρα παίζει για την Al-Nasr στο Ντουμπάι.
Ισως ένα μέρος του προβλήματος να ήταν ότι κανένας από τους συλλόγους δεν είχε επενδυτικό πλάνο προκειμένου να μπορέσει να πάρει πίσω μέρος των χρημάτων που δαπανούσε. Τα εισιτήρια ήταν πολύ φθηνά, αναλογικά με τους παίκτες που πλέον αγωνίζονταν στις ομάδες. Επίσης μια κάρτα διαρκείας στοίχιζε 50 ή 60 λίρες. Ορισμένες από τις φοιτητικές ομάδες αγόραζαν εισιτήρια φθηνότερα από αυτό. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αγόραζαν τις επίσημες φανέλες, τις έπαιρναν έξω από το γήπεδο για 3 λίρες.
Στα τέλη του περασμένου έτους, καθώς άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την επαναλειτουργία των γηπέδων για τους φιλάθλους, ένα σκάνδαλο διαφθοράς προστέθηκε στα ήδη πολλά προβλήματα. Ο πρώην μέσος της Έβερτον και πρώην προπονητής της ανδρικής ομάδας της Κίνας, Λι Τάι, ερευνήθηκε για «σοβαρές παραβάσεις του νόμου», ενώ τον Αύγουστο απαγγέλθηκαν κατηγορίες για δωροδοκία.
Ο Τσεν Χουγιουάν, πρώην πρόεδρος της Κινεζικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, αντιμετωπίζει παρόμοιες κατηγορίες και συνελήφθη τον περασμένο Φεβρουάριο, ενώ ο Νοτιοκορεάτης μέσος Σον Τζουν-Χο, ο οποίος έπαιζε στη Shandong Taishan, επίσης ανακρίθηκε με την υποψία ότι δωροδοκήθηκες.
Τώρα, μόνο ένας μικρός αριθμός ξένων παικτών παραμένει στο πρωτάθλημα. Όμως, παρά τα προβλήματα του πρωταθλήματος, εξακολουθεί να υπάρχει ζήτηση για το εγχώριο ποδόσφαιρο. Όταν τον Απρίλιο βγήκαν προς πώληση τα εισιτήρια για τον πρώτο αγώνα της Beijing Guoan που επέστρεψε μπροστά στο κοινό της, εξαντλήθηκαν μέσα σε πέντε λεπτά.
Ο Αλμπέρτο Ντολντάν ο οποίος έχει εργαστεί στην Κίνα με τη La Liga και έχει κάνει συμφωνίες στην Ασία ως ατζέντης, δήλωσε ότι η επιθετική απόκτηση ταλέντων από τις κορυφαίες ομάδες στη Σαουδική Αραβία σήμερα θυμίζει την εποχή της ακμής του CSL. Επιμένει όμως ότι το κινεζικό πρωτάθλημα εξακολουθεί να έχει μέλλον, έστω και αν αυτό είναι διαφορετικό από αυτό που κάποτε φαινόταν πιθανό. «Πολλές ομάδες στην Κίνα έχουν εξαφανιστεί λόγω οικονομικών προβλημάτων. Αλλά πιστεύω ότι το μέλλον θα είναι καλύτερο, επειδή δουλεύουν με νέους παίκτες. Νομίζω ότι τα επόμενα πέντε, έξι ή επτά χρόνια θα έχουμε περισσότερους ντόπιους παίκτες με υψηλότερο επίπεδο.»
Τώρα με λιγότερους εισερχόμενους σούπερ σταρ, η έμφαση δίνεται στην παραγωγή περισσότερων εγχώριων σούπερ σταρ για την ανάπτυξη του πρωταθλήματος και τη βελτίωση των προοπτικών της Κίνας στο Παγκόσμιο Κύπελλο, ένα τουρνουά στο οποίο, από την πλευρά των ανδρών, έχει προκριθεί μόνο μία φορά.
