Γεννημένος την ημέρα των Χριστουγέννων στο εξωτικό Σάο Τομέ και Πρινσίπε, ο Νούνο ενδεχομένως να κουβαλάει πάνω του λίγο πάνω από το Άγιο Πνεύμα της γιορτής, όπως προδίδει και το επίθετό του Εσπίριτο Σάντο. Αλλωστε όλη του η ζωή και η καριέρα του στο ποδόσφαιρο μοιάζει να είναι προστατευμένη και καθοδηγούμενη από μια ανώτερη δύναμη. Κάποιοι την ονομάζουν τύχη. Ο ίδιος δεν κρύβει πως την είχε αρκετές φορές μαζί του, όμως ότι έχει πετύχει το αποδίδει κυρίως στην διορατικότητά του. Ηξερε που να πάει, πότε να πάει αλλά κυρίως πότε να φύγει από τον πάγκο μιας ομάδας. Χωρίς να χαλάσει το όνομά του και κυρίως χωρίς να βγει ζημιωμένος…
Ο Πορτογάλος προπονητής Νούνο Εσπίριτο Σάντο από σήμερα, επιστρέφει στην Premier League αντικαθιστώντας τον Στιβ Κούπερ στον πάγκο της Νότιγχαμ Φόρεστ του Βαγγέλη Μαρινάκη, έχοντας το δύσκολο έργο να την γλιτώσει από τον υποβιβασμό. Η αποστολή δύσκολη αλλά όχι και ακατόρθωτη. Ο ίδιος ζήτησε από τον Ελληνα ιδιοκτήτη των «Reds» συμβόλαιο έως το 2026 και το πήρε. Η πρώτη υπόθεση που θα κάνει κανείς, είναι πως έχει εμπιστοσύνη στις δυνατότητες του και πιστεύει πως θα τα καταφέρει. Μπορεί, αν και η πραγματικότητα αναφέρει πως τα τελευταία χρόνια, έχει αναδειχθεί σε μετρ των αποζημιώσεων που του έχουν αποφέρει περί τα 23 εκ. ευρώ μέσα σε δύο χρόνια! Οπότε μικρό το κακό για τον ίδιο, ότι κι αν γίνει…
Μετά την επιτυχημένη θητεία του στην Γουλβς (2017-2021), όπου ανέβασε τους «Λύκους» στην Premier League μετά από έξι χρόνια και εν συνεχεία τους διατήρησε για δύο συνεχείς περιόδους στην 7η θέση με έξοδο στην Ευρώπη, μπορεί να μην έχει «στεριώσει» πουθενά, όμως είδε τον τραπεζικό του λογαριασμό να «φουσκώνει» σε δυσθεώρητα ύψη.
Πρώτη και κύρια… υπεύθυνη γι αυτό, η Τότεναμ πριν δύο χρόνια. Επεισε τον ιδιοκτήτη της Ντάνιελ Λέβι, που μόλις είχε αποχαιρετήσει τον Ζοσέ Μουρίνιο, να στηρίξει ένα πρότζεκτ μακροπρόθεσμο και μεγαλόπνοο, που περιελάμβανε αρχικά ένα διετές συμβόλαιο μαζί του. Η συνεργασία κράτησε μόνο τέσσερις μήνες, ο Σάντο απολύθηκε και πήρε το παρανοϊκό ποσό των 16 εκατομμυρίων ευρώ! Τον περασμένο Νοέμβριο αρκούσε ένα επεισόδιο με τον Καρίμ Μπενζεμά για να αποχαιρετήσει την Σαουδική Αραβία και την Αλ Ιτιχάντ στην οποία είχε υπογράψει διετές συμβόλαιο τον Ιούλιο του 2022 και την πρώτη χρονιά κατέκτησε το πρωτάθλημα. Τα 7,5 εκ,. ευρώ που έλαβε ως αποζημίωση τον κατατάσσουν πλέον μέσα στους πιο ακριβοπληρωμένους προπονητές ποδοσφαίρου από κάθε άποψη.
Το …μοιράιο «Luz Do Mar» και ο «φύλακας άγγελος» Μέντες
Ο 50χρονος τεχνικός, ως τερματοφύλακας, στην Λα Κορούνια και στην Πόρτο ήταν ο δεύτερος. Το ίδιο και στην Ντιναμό Μόσχας. Είχε όμως το μεγάλο προνόμιο να είναι ο πρώτος πελάτης του περιβόητου Πορτογάλου μεγαλοατζέντη Ζόρζε Μέντες. Του εδώ και χρόνια ρυθμιστή της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής αγοράς. Γνωρίστηκαν το 1993 πριν ακόμη ο τελευταίος ασχοληθεί με το αντικείμενο διατηρώντας ένα βίντεο κλαμπ και μια ντισκοτέκ. Απο τον 20χρονο Νούνο που τότε αγωνιζόταν στην μικρομεσαία Βιτόρια Γκιμαράες και ήταν θαμώνας στο νυχτερινό μαγαζί του με την ονομασία «Luz Do Mar», πήρε την ιδέα και δεν το ξέχασε ποτέ. Έγιναν αχώριστοι φίλοι, κολλητοί με όλη την έννοια της λέξης και ο ένας «παντρεύτηκε» τον άλλον στην μετέπειτα κοινή τους πορεία στο ποδόσφαιρο. Ο μάνατζερ πετύχαινε το καλύτερο δυνατό για τον πελάτη του και αυτός τον συμβουλευόταν σε κάθε επαγγελματικό βήμα που έκανε. Το 1996 αγοράστηκε για 2,5 εκατομμύρια ευρώ από την Ντεπορτίβο Λα Κορούνια, με την ευγενική προσφορά του Μέντες. Αρκετές επισκέψεις του προέδρου της Ντεπόρ Αουγκούστο Σέζαρ Λεντόιρο στο «Luz Do Mar», με συντροφιά το αγαπημένο του κρασί και σέξι κορίτσια, έφεραν την υπογραφή του στην προκαταβολή του ενός εκατομμυρίου. Ο φιλόδοξος μάνατζερ δεν πήρε ούτε σεντς για εκείνη την συμφωνία, παρ’ ότι είχε κανονιστεί να πάρει ποσοστό. Έσκισε την επιταγή που του αναλογούσε μπροστά στα μάτια του νεαρού τερματοφύλακα και δεν την εξαργύρωσε ποτέ. Απο κει και μετά ξεκίνησε η φρενήρης πορεία του σαν ατζέντης, περνώντας ο ένας παίκτης μετά τον άλλον, το κατώφλι του.
«Του αξίζει. Ο κόσμος δεν μπορεί να φανταστεί τις ώρες που δουλεύει αυτός ο τύπος» έχει πει ο Νούνο για τον μέντορά του, που στην συνέχεια άνοιξε τα φτερά του, με πιο διάσημους πελάτες, όπως ο Κριστιάνο Ρονάλντο και ο Ζοσέ Μουρίνιο. Για το Νούνο ακολούθησαν περίοδοι δανεισμού σε Μέριδα και Οσασούνα αφού οι θέσεις στην Λα Κορούνια ήταν κλεισμένες από τους Σονγκό και Μολίνα, πριν η μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης (2004) Πόρτο καταβάλει 3 εκατομμύρια ευρώ για τις υπηρεσίες του ως αναπληρωματικός κίπερ! Τρία χρόνια αργότερα ήταν η σειρά της Ντιναμό Μόσχας να πληρώσει -λόγω Μέντες- 2,5 εκατομμύρια αλλά ο χρόνος του και εκεί ήταν σύντομος. Μόλις μια σεζόν και ύστερα έφυγε για την Ντεπορτίβο Αλβες με ελεύθερη μεταγραφή.
Κατά τη διάρκεια μιας 18χρονης καριέρας σε τρεις διαφορετικές χώρες, έπαιξε μόλις 199 αγώνες – και 102 από αυτούς ήταν δανεικός στη δεύτερη κατηγορία της Ισπανίας. Στην Πορτογαλία, ονομάστηκε «O Substituto», δηλαδή το «υποκατάστατο»…
Στο πλευρό του Φερέιρα στον Παναθηναϊκό
Ως προπονητής κάποιοι στην Ελλάδα μπορούν να κάνουν αξιόπιστες κρίσεις για τις ικανότητες του Πορτογάλου. Την περίοδο 2011-12, ο Νούνο Εσπίριτο Σάντο ήταν μέλος του προπονητικού τιμ του Παναθηναϊκού στο πλευρό του συμπατριώτη του Ζεσουάλδο Φερέιρα.
Ο Φερέιρα υπήρξε προπονητής του Νούνο για μια τριετία στην Πόρτο. Το τέλος της καριέρας του Νούνο συνέπεσε με την αποχώρηση του Φερέιρα από την πορτογαλική ομάδα. Οι δύο άνδρες συνεργάστηκαν στο κομμάτι της προπονητικής, με τον Σάντο να γίνεται βοηθός του 64χρονου -τότε- τεχνικού.
Πρώτος τους προορισμός ήταν το τετράμηνο πέρασμα από την Μάλαγα το 2010 και στη συνέχεια αντικατέστησαν το τεχνικό επιτελείο του Νίκου Νιόπλια στον Παναθηναϊκό.
Ο Φερέιρα από την εποχή που συνεργάστηκαν στο ρόλο παίκτη-προπονητή, είχε διακρίνει το προπονητικό μυαλό του Νούνο και τις φιλοδοξίες του. Έτσι τον επέλεξε και του ανέθεσε πολλά κομμάτια της προπόνησης. Ως πρώην τερματοφύλακας είχε αναλάβει το κομμάτι των γκολκίπερ, αλλά δεν περιορίστηκε σε αυτό. Ο ρόλος του περιλάμβανε τόσο το τακτικό κομμάτι όσο και την καθημερινότητα του Παναθηναϊκού, σε σημείο μάλιστα που όσοι ζούσαν εκ τω έσω την ομάδα να αναφέρουν πως ο 36χρονος τότε Νούνο ήταν επί της ουσίας ο προπονητής της ομάδας.
Λόγω ηλικίας ήταν πολύ κοντά με τους ποδοσφαιριστές, χωρίς ωστόσο να τους δώσει το δικαίωμα να ξεφύγουν ποτέ από τις κόκκινες γραμμές που έθετε ο ίδιος. «Ψαρωτικός» και με αυστηρό στυλ περνούσε τις περισσότερες φορές κατά την διάρκεια των αγώνων τις εντολές και τις οδηγίες του Φερέιρα. Όταν κάποιος αποτύγχανε ήταν ο πρώτος που ενθάρρυνε. Γι’ αυτό και πολλοί παίκτες έτρεχαν να τον αγκαλιάσουν όταν έβαζαν γκολ. Η πρόταση από τη Ρίο Άβε ήταν η ευκαιρία που του δινόταν να αποτινάξει από πάνω του την ταμπέλα του «υποκατάστατου» και δεν την άφησε να πάει χαμένη. Ο Φερέιρα δεν του έφερε αντίρρηση να φύγει γνωρίζοντας όμως πως χάνει τον άνθρωπό του από τα αποδυτήρια. Και δεν είχε άδικο καθώς στην συνέχεια η πορεία της ομάδας ήταν πτωτική, κάτι που είχε σαν αποτέλεσμα και την δική του φυγή.
«Από τον πάγκο έβλεπα τα πάντα…»
Υπό την καθοδήγηση του Μέντες, ακολούθησαν η Βαλένθια και η Πόρτο, στων οποίων τον πάγκο κάθισε από μια σεζόν χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία, ήταν όμως αρκετό για να σταθεί πλέον στα πόδια του στο προπονητικό στερέωμα.
Ο νυν αθλητικός διευθυντής της ΑΕΚ Μπρούνο Αλβες ήταν συμπαίκτης με τον Εσπίριτο στην Πόρτο και τον έχει περιγράψει ανάγλυφα. «Ηταν αρχηγός χωρίς περιβραχιόνιο. Ήταν κάτι πολύ περισσότερο από τερματοφύλακας. Εμοιαζε με προέκταση του προπονητή, στα αποδυτήρια και στο γήπεδο. Δεν έπαιζε πολύ αλλά χωρίς αμφιβολία μιλάμε για τον ηγέτη στα αποδυτήρια. Εμαθα πολλά από αυτόν, ως άνθρωπος, ως αρχηγός και ως παίκτης».
Εχοντας τον Μουρίνιο προπονητή πήρε ιδέες και στοιχεία από την φιλοσοφία του. Οπως λέει ο ίδιος, «όταν σου προτείνουν δουλειά από ένα πρωτάθλημα, η πρώτη σκέψη που πρέπει να κάνεις είναι η εξής: ”μπορώ να κάνω την ιδέα μου να λειτουργήσει σε αυτό το πρωτάθλημα”; Αυτό είναι το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνει κανείς. Είναι δυνατόν να πάμε εκεί με την ιδέα μας, τη φιλοσοφία μας; Ήμουν τερματοφύλακας, αλλά στην καριέρα μου πέρασα περισσότερο χρόνο καθισμένος στον πάγκο παρά παίζοντας. Εκεί βλέπεις το παιχνίδι από το καλύτερο μέρος. Όλες οι αναλύσεις που κάνω ακόμα και τώρα είναι από μια κάμερα πίσω από το γκολ. Από εκεί ξέρεις τις ακριβείς αποστάσεις, όπως και από την οπτική γωνία ενός τερματοφύλακα. Ξέρω χώρους, αποστάσεις και μπορώ να κρίνω καλύτερα τη λήψη αποφάσεων των παικτών. Αυτό σου δίνει μια πραγματική εικόνα του παιχνιδιού όπως το βλέπουν οι αγωνιζόμενοι. Ένας παίκτης δεν βιώνει ποτέ το παιχνίδι από τα πλάγια».
Οι ιδέες του και η φιλοσοφία του ίσως να ήταν αυτός ο λόγος που είπε το «όχι» στον Βαγγέλη Μαρινάκη ο οποίος αρχικά του πρότεινε να αναλάβει τον πάγκο του Ολυμπιακού, στην θέση του Ντιέγκο Μαρτίνεθ αλλά να συναινέσει για τη Νότιγχαμ. Εστω και για λίγο πήρε γεύση από το ελληνικό πρωτάθλημα, ζώντας μάλιστα και το ντέρμπι της ντροπής ανάμεσα στους δύο «αιωνίους» στο «Γ. Καραϊσκάκης» τον Φλεβάρη του 2011, όταν μπουνιές και κλοτσιές στην φυσούνα μπλέχτηκαν με μπλούζες, φούστες και λοιπά… ενδύματα.
