Το 1982 στα γήπεδα της Ισπανίας ήρθε «το τέλος της αθωότητας», καθώς μία από τις σημαντικότερες Βραζιλίες όλων των εποχών, μια «αέρινη» ομάδα, θα αποκλειόταν πρόωρα από την κυνική –αλλά πανάξια– Ιταλία. Ενας κυνισμός που έμελλε να κυριαρχήσει (μαζί με την έγχρωμη τηλεόραση) από τότε κι έπειτα σ’ ένα ποδόσφαιρο στο οποίο «βασιλεύουν» πλέον άλλες… προτεραιότητες κι όχι το «jogo bonito».
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1982 θα διεξαχθεί με μεγάλη απούσα την Ολλανδία και για πρώτη φορά με 24 ομάδες αντί για 16. Στους 52 αγώνες του θα σημειωθούν 146 γκολ, τρία αυτογκόλ, πρώτος σκόρερ θα αναδειχθεί ο Πάολο Ρόσι (6), πιο παραγωγική ομάδα θα είναι η σπουδαία Γαλλία του Πλατινί, του Ζιρές, του Τιγκανά και του Ζενγκινί με 16 τέρματα, θα δοθεί για πρώτη φορά στα Μουντιάλ κόκκινη κάρτα (συνολικά δόθηκαν 5) και επίσης για πρώτη φορά θα κριθεί αγώνας της διοργάνωσης στα πέναλτι (ο ημιτελικός Δ. Γερμανία – Γαλλία). Η Ουγγαρία θα βγάλει το άχτι της πάνω στο Ελ Σαλβαδόρ με 10-1 (η μεγαλύτερη νίκη σε Μουντιάλ) και 23 χρόνια θα χωρίζουν τον μεγαλύτερο ηλικιακά παίκτη της διοργάνωσης (Τζοφ, Ιταλία, 40) από τον μικρότερο (Γουιτσάιντ, Β. Ιρλανδία, 17).
Στα 52 ματς του Παγκοσμίου Κυπέλλου θα σημειωθούν 146 γκολ, τρία αυτογκόλ, πρώτος σκόρερ θα αναδειχθεί ο Πάολο Ρόσι (6 γκολ) και πιο παραγωγική ομάδα θα είναι η σπουδαία Γαλλία με 16 τέρματα.
Ολοι αυτοί οι αριθμοί, όμως, όπως και η… καρτουνίστικη έφοδος του πρίγκιπα του Κουβέιτ στον αγωνιστικό χώρο στο ματς με τη Γαλλία, λίγη σημασία θα έχουν το απόβραδο της 11ης Ιουλίου, όταν η Ιταλία θα στεφθεί παγκόσμια πρωταθλήτρια στο «Σαντιάγκο Μπερναμπέου».
Στόχος, να κερδίσει τις εντυπώσεις
Μια ιταλική ομάδα την οποία ελάχιστοι πίστευαν, ένα σύνολο που ταξίδεψε στην Ισπανία έχοντας βαθιά και ορθάνοιχτη την πληγή του στοιχηματικού σκανδάλου που συντάραξε τη χώρα δύο χρόνια πριν και με έναν παίκτη της (Πάολο Ρόσι) να έχει καθίσει στο εδώλιο και να καταδικάζεται σε δύο χρόνια αποκλεισμού, κατάφερε να αποκλείσει μία από τις σπουδαιότερες Βραζιλίες όλων των εποχών και μεγάλο φαβορί για το τρόπαιο.
Αν και ο αρχικός όμιλος της Ιταλίας έμοιαζε με… παραγγελία (χωρίς φυσικά να είναι), η «σκουάντρα ατζούρα» θα φέρει τρεις ισοπαλίες με Πολωνία, Περού, Καμερούν και θα πάρει την πρόκριση στην ισοβαθμία με τους Αφρικανούς. Κάτι η άθλια αγωνιστική εικόνα, κάτι οι φωτογραφίες του Ρόσι με τον Καμπρίνι να διασκεδάζουν σε λουτρό, κάτι οι απαξιωτικές δηλώσεις του προέδρου της Λίγκας, Αντόνιο Ματαρέζε («αυτή η ομάδα είναι ντροπή. Θέλω να πάω στα αποδυτήρια να τους κλωτσήσω τον πισινό»), κάτι η «silenzia stampa» (απαγόρευση δηλώσεων στον Τύπο από τον Mπέαρζοτ) βάρυναν αισθητά το κλίμα, ειδικά μόλις έγιναν γνωστοί οι αντίπαλοι της 2ης φάσης: οι Ιταλοί έπρεπε να αποκλείσουν πλέον τη Βραζιλία και την Αργεντινή…
Ο Mπέαρζοτ, ο σοφός τεχνικός των Ιταλών, ήξερε ότι τα ψέματα είχαν τελειώσει. Η ομάδα του έπρεπε να γυρίσει τον διακόπτη, αλλιώς την περίμενε μία άνευ προηγουμένου κατακραυγή στην πατρίδα, η οποία είχε στρωθεί μπροστά από τις τηλεοράσεις· η κοινή γνώμη είχε πλέον δική της άποψη.
Στα πρότυπα της Γερμανίας και της Αγγλίας των Μπεκενμπάουερ και Μουρ, ο Ιταλός εκλέκτορας έδωσε μέτρα στον Σιρέα για να ανεβαίνει ψηλά. Πίσω του ο «θεριστής» Τζεντίλε, με τους Μπέργκομι και Κολοβάτι θα έκλειναν κάθε κενό. Αριστερά ο Καμπρίνι θα γινόταν φουλ μπακ και στο κέντρο οι Οριάλι, Ταρντέλι και Κόντι, μαζί με τον Γκρατσιάνι ή τον Αλτομπέλι θα υποστήριζαν τον Ρόσι, με παροιμιώδη στοχοπροσήλωση. Η Ιταλία δεν έπρεπε να επιστρέψει σπίτι χωρίς να ματώσει, χωρίς πρώτα να έχει κερδίσει, τουλάχιστον, τις εντυπώσεις.
Η «ντροπή της Χιχόν» και ο «χασάπης της Σεβίλλης»
Στο πρώτο ματς του νέου ομίλου, ο Μαραντόνα βίωσε από πρώτο χέρι τη μετάλλαξη της Ιταλίας. Σε ένα πολύ σκληρό παιχνίδι, η παγκόσμια πρωταθλήτρια του ’78 θα ηττηθεί με 2-1 και θα αποκλειστεί με 3-1 από τη Βραζιλία στο επόμενο ματς. Πλέον, έχει φθάσει η ώρα της τιτανομαχίας: Βραζιλία εναντίον Ιταλίας.
Στη «σελεσάο», αρκούσε και η ισοπαλία, όμως η σκοπιμότητα ήταν κάτι άγνωστο τότε γι’ αυτήν. Ο Τέλε Σαντάνα έχει χάσει με τραυματισμό τους Ρεϊνάλντο και Καρέκα, αλλά το «jogo bonito» παραμένει στάση ζωής για τους Βραζιλιάνους. Διαδοχικές πάσες και τρίγωνα πριν έρθει η επιθετική έκρηξη. Η Ιταλία αντιπαρέταξε το «gioco al’ italiana», ένα ασφυκτικό μαν του μαν.
Η Ιταλία κατάφερε να λυγίσει το «θηρίο» των Ζίκο, Σόκρατες, Φαλκάο, Εντερ, Ζούνιορ και Σερέζο με 3-2. Παίκτες που έκρυβαν την μπάλα, υπήρχε όμως ένα… δομικό πρόβλημα. «Πριν από την έναρξη του ματς, στα αποδυτήρια, είπαμε ότι μπαίνουμε για να νικήσουμε. Δεν σκεφτόμασταν καν την ισοπαλία. Και δεν τη σκεφτόμασταν ούτε μετά το 2-2. Λάθος; Λάθος. Αυτό ήταν το ποδόσφαιρό μας όμως, παίζαμε πάντα για τη νίκη, πάντα επιθετικά, πάντα μπροστά», θα πει χρόνια μετά ο Ζίκο, προσπαθώντας να εξηγήσει πώς η Βραζιλία δέχθηκε και τρίτο γκολ από τον Ρόσι (χατ τρικ), στο 74΄, με συνέπεια να αποκλειστεί.
Η Ιταλία δεν νίκησε επειδή ήταν καλύτερη ομάδα. Νίκησε διότι δεν ήταν… αφελής. Ηταν εκείνη που είχε υποτυπώδη λογική στο παιχνίδι της και, κυρίως, που ήταν πιο προσεκτική στις λεπτομέρειες. Επειδή βρήκε γκολ σε καίρια σημεία, ίσως επειδή η Βραζιλία δεν είχε τερματοφύλακα (Πέρες) και επιθετικό (Σερζίνιο) αναλόγους του μεγέθους της. Ισως, τελικά, διότι η «σελεσάο», ύστερα από το 2-2 με την καταπληκτική κίνηση του Φαλκάο, του «όγδοου βασιλιά της Ρώμης», δεν σταμάτησε να παίζει ποδόσφαιρο. Το ποδόσφαιρό της.
Ο αποκλεισμός έφερε 14 αυτοκτονίες σε Σάο Πάουλο και Ρίο ντε Τζανέιρο και επεισόδια στους δρόμους των μεγαλουπόλεων της Βραζιλίας. Η αποτυχία, υποστήριζε εύστοχα ο Εδουάρδο Γκαλεάνο, είναι ίσως η μόνη «αμαρτία» που δεν έχει συγχώρεση… Η εθνική ομάδα της χώρας από αυτό το ματς κι έπειτα δεν θα έβλεπε ποτέ ξανά τον αγωνιστικό χώρο σαν παιδική αλάνα.
Ο δρόμος προς τον τελικό
Στους ημιτελικούς, η Ιταλία θα περάσει εύκολα το εμπόδιο της Πολωνίας του τρομερού Μπόνιεκ με 2-0, όμως ο γύρος θα στιγματιστεί από το εγκληματικό χτύπημα του Σουμάχερ στον Μπατιστόν. Πριν από αυτόν τον ημιτελικό με τη Γαλλία, οι Δυτικογερμανοί έχουν αντιμετωπίσει την Αυστρία, στο ματς που τιτλοφορήθηκε ως «η ντροπή της Χιχόν». Οι δύο ομάδες συναντιούνται στο τελευταίο παιχνίδι της α΄ φάσης. Η Δ. Γερμανία, αρχικά, πίστεψε ότι θα κάνει περίπατο στον όμιλό της. Πριν από το πρώτο ματς με την Αλγερία, μάλιστα, ο Μπράιτνερ είχε δηλώσει ότι «θα αφιερώσουμε το έβδομο γκολ μας στις συζύγους μας και το όγδοο στα σκυλιά μας». Οι Αλγερινοί, ωστόσο, όχι μόνο δεν δέχθηκαν 8 γκολ, αλλά πήραν την αναμέτρηση με 2-1. Με δύο νίκες, οι Αλγερινοί συγκέντρωσαν τέσσερις βαθμούς (τότε οι βαθμοί της νίκης ήταν δύο), όσους και οι Αυστριακοί, ενώ η Δ. Γερμανία, με μόλις δύο βαθμούς, χρειαζόταν πάση θυσία τη νίκη με ένα ή δύο γκολ διαφορά επί της Αυστρίας, με την οποία θα περνούσαν μαζί στην επόμενη φάση και άφηναν εκτός την Αλγερία.
Στις 25 Ιουνίου, μόλις στο 11΄, ο Χορστ Χρούμπες έκανε 1-0 για τη Δ. Γερμανία και κάπου εκεί τελείωσαν όλα. Για τα επόμενα 80 λεπτά του παιχνιδιού, οι παίκτες των δύο ομάδων… περπατούσαν και αντάλλαζαν πάσες προς τα πίσω (το ποσοστό επιτυχίας των οποίων έφτασε το απίστευτο 90%-95%). Ηταν ένα απροκάλυπτα προσυνεννοημένο παιχνίδι, που προκάλεσε τη μαζική κατακραυγή. Μάλιστα, ο σχολιαστής της γερμανικής τηλεόρασης σταμάτησε να μεταδίδει, ενώ εκείνος της αυστριακής κάλεσε τους τηλεθεατές να κλείσουν τους δέκτες τους. Οι δύο πρώτες πέρασαν χέρι χέρι, λόγω της καλύτερης διαφοράς τερμάτων.
Και φτάνουμε στον ημιτελικό Δ. Γερμανίας – Γαλλίας στη Σεβίλλη (8/7), όπου οι θεατές του «Ραμόν Σάντσεθ Πιθχουάν» θα γίνουν μάρτυρες του πιο σκληρού φάουλ στην ιστορία των Μουντιάλ. Ο Πατρίκ Μπατιστόν θα βγει τετ α τετ απέναντι στον Τόνι Σουμάχερ. Ο Γάλλος θα προλάβει να πλασάρει, αλλά ο Γερμανός τερματοφύλακας, χωρίς καν να προσπαθήσει να προφυλάξει τον αντίπαλό του, θα πέσει με όλο το βάρος του στο κεφάλι του Γάλλου αμυντικού, ο οποίος θα σωριαστεί αναίσθητος. Ο δύστυχος Μπατιστόν θα μεταφερθεί στο νοσοκομείο σε κώμα, με τρία πλευρά ραγισμένα και χάνοντας δύο δόντια, όχι όμως και τη ζωή του… Ο Σουμάχερ θα συγκεντρώσει τα πυρά όλου του ποδοσφαιρικού κόσμου, καθώς θα αργήσει χαρακτηριστικά να δείξει μεταμέλεια, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ολλανδός διαιτητής Τσαρλς Κόρβερ δεν θα καταλογίσει καν φάουλ στη φάση… Το παιχνίδι έληξε 3-3, με τη Δ. Γερμανία να παίρνει την πρόκριση στα πέναλτι (5-4), χάρη στον… Σουμάχερ, ο οποίος απέκτησε την προσωνυμία «ο χασάπης της Σεβίλλης».
Κάπως έτσι έφτασε η Δ. Γερμανία στον τελικό απέναντι στην Ιταλία, στις 11 Ιουλίου. Υστερα από ένα ανούσιο 0-0 του α΄ μέρους, το β΄ ημίχρονο θα αποζημιώσει τους 90.000 θεατές της εξέδρας και τα εκατομμύρια τηλεθεατών. Η Ιταλία θα επικρατήσει με 3-1 και θα σηκώσει το βαρύτιμο τρόπαιο στο «Σαντιάγο Μπερναμπέου», χάρη στα γκολ του Ρόσι (57΄), του Ταρντέλι (69΄) με τον υπέροχο πανηγυρισμό και του Αλτομπέλι (81΄). Οι Δυτικογερμανοί πέτυχαν το γκολ της τιμής με τον Μπράιτνερ στο 83΄.
*Επιμέλεια: Ευάνθης Χατζηβασιλείου
