Ιταλία ήταν το πρώτο μεγάλο θύμα του φετινού Euro. Η «σκουάντρα ατζούρα» αποκλείστηκε το βράδυ του Σαββάτου από την Ελβετία, μια εξέλιξη που αν και στα «χαρτιά» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως έκπληξη, στο γήπεδο ήταν ακριβώς το αντίθετο, καθώς ο Λουτσιάνο Σπαλέτι παρουσίασε στη διοργάνωση μια ομάδα που έμοιαζε μπροστά στις υπόλοιπες… ερασιτεχνική.
Χωρίς πλάνο, χωρίς πάθος, με παίκτες χωρίς προσωπικότητα (με εξαίρεση ίσως τον Ντοναρούμα και τον Κιέζα), ακόμα και η παρουσία της στους «16» έμοιαζε με τεράστια επιτυχία, αν αναλογιστεί κάποιος και τον τρόπο με τον οποίο επιτεύχθηκε, χάρη στο γκολ στις καθυστερήσεις απέναντι στην Κροατία στο τελευταίο ματς για τη φάση των ομίλων.
Δεν χρειάστηκε να περάσει πολύ ώρα μετά το τέλος του αγώνα με την Ελβετία και τον αποκλεισμό για να συνειδητοποιήσει ο Σπαλέτι, ότι ήταν το πιο «μισητό» πρόσωπο στη χώρα. Δεν ήθελε, λοιπόν, και πολύ για να «εκραγεί» στην πρώτη ερώτηση που δεν του άρεσε. «Ήταν η Ελβετία μια Ferrari απόψε και η Ιταλία ένα Fiat Panda;», τον ρώτησε ο δημοσιογράφος, βγάζοντας από τα ρούχα του τον 65χρονο προπονητή. «Είσαι θαυμάσιος εκπρόσωπος του σαρκασμού», απάντησε αρχικά και συνέχισε: «Έχεις δίκιο. Τι άλλο μπορούμε να πούμε. Πρέπει να δέχεσαι τα πάντα, ακόμα και μάλλον κακόγουστους υπαινιγμούς όπως οι δικοί σου».
Η Ιταλία συνέχισε την παράδοση που θέλει τις κατόχους του Euro να αποκλείονται μόλις στη φάση των «16». Προηγήθηκαν η Ισπανία στο Euro 2016 (ως πρωταθλήτρια το 2012), η Πορτογαλία το 2020 (ως πρωταθλήτρια το 2016), με το κακό να… τριτώνει φέτος. Η αποτυχία έβαλε τον Σπαλέτι στο στόχαστρο. Αυτό το τουρνουά υποτίθεται ότι θα ήταν η ευκαιρία για την Ιταλία να κάνει βήματα προόδου πριν από τα επερχόμενα προκριματικά για το Παγκόσμιο Κύπελλο, μια διοργάνωση στην οποία η «σκουάντρα ατζούρα» η Ιταλία δεν έχει προκριθεί εδώ και μια δεκαετία. Αντ’ αυτού, η Ιταλία πήγε προς τα πίσω. Κέρδισε μόνο μία φορά και αυτή η νίκη ήρθε απέναντι στην Αλβανία, ενώ και στα τέσσερα παιχνίδια που έδωσε στη διοργάνωση βρέθηκε να κυνηγά το σκορ. Η άμυνα δεν λειτούργησε. Ούτε και η επίθεση.
Η Ιταλία έχει αναμφίβολα βιώσει πολύ χειρότερα αποτελέσματα από την ήττα του Σαββάτου με 2-0 από την Ελβετία και πάντα είχε καταφέρει να σηκώσει το κεφάλι, φτάνοντας στην κατάκτηση του προηγούμενου Euro, η οποία όμως όπως φαίνεται δεν κατάφερε να λύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το ιταλικό ποδόσφαιρο και αφορά κυρίως στην παραγωγή όχι απλώς καλών παικτών – τέτοιοι υπάρχουν- αλλά παικτών με προσωπικότητα, όπως είχαν στο παρελθόν αρκετοί που φόρεσαν την μπλε φανέλα της εθνικής ομάδας.
«Αν αποτύχαμε, αποτύχαμε και αποτύχαμε λόγω της επιλογής της ομάδας μου και όσον αφορά τον τρόπο που συμπεριφέρθηκα», δήλωσε ο Σπαλέτι. «Ποτέ δεν φταίνε οι παίκτες», πρόσθεσε θέλοντας να λειτουργήσει ως ασπίδα, αλλά μάλλον αυτό δεν αρκούσε.
Ο 65χρονος τεχνικός επέπληξε τον εαυτό του επειδή δούλεψε πολύ σκληρά τους παίκτες στις προπονήσεις μεταξύ των αγώνων με την Αλβανία και την Ισπανία. Για να δώσει φρεσκάδα, έκανε έξι αλλαγές απέναντι στην Ελβετία. Ξεκίνησε τους Τζιανλούκα Μαντσίνι, Μπράιαν Κριστάντε, Στεφάν Ελ Σααραουί και Νικολό Φάτζιολι για πρώτη φορά στο Euro στο μεγαλύτερο και κρισιμότερο παιχνίδι.
Τρεις από αυτούς ανήκουν στη Ρόμα που έχει φτάσει βαθιά στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις για τρία συνεχόμενα χρόνια.
Ο άλλος, ο Φατζιόλι, έχασε επτά μήνες από τη σεζόν εκτίοντας ποινή απαγόρευσης για στοιχηματισμό στο ποδόσφαιρο και δεν είχε αγωνιστικό ρυθμό. Παρά τις αλλαγές, η ομάδα του Σπαλέτι έδειξε το ίδιο νωθρή όπως και απέναντι στην Ισπανία.
Ο ρυθμός των αντιπάλων τους ήταν πολύ υψηλός. Η Ιταλία δεν μπορούσε να τον ρυθμίσει ή να τον διατηρήσει η ίδια. Οι παίκτες της δεν μπόρεσαν να πιέσουν όσο ψηλά θα ήθελε ο Σπαλέτι λόγω έλλειψης ρυθμού στα μετόπισθεν. Όλα αυτά αποδεικνύονται από τα δεδομένα του GPS που εξετάζει μετά από κάθε παιχνίδι, κάθε προπόνηση.
Η φυσική κατάσταση ήταν αναμφίβολα ένα θέμα για τους Ατζούρι. Αλλά τι γίνεται με τη στρατηγική, ένα από τα φόρτε του Σπαλέτι, που πριν από δύο χρόνια είχε οδηγήσει τη Νάπολι στην κατάκτηση του πρωταθλήματος;
Τα συστήματα που χρησιμοποίησε η Ιταλία στη Γερμανία δουλεύτηκαν στα προκριματικά, καθώς και στα φιλικά. Αλλά ποτέ με τους ίδιους παίκτες. Κάθε φορά που έπαιζε η Ιταλία έμοιαζε να είναι η πρώτη φορά που η ενδεκάδα βρίσκεται στο γήπεδο. Υπήρχε ελάχιστη χημεία.
Ο μόνος παίκτης που διασώθηκε από το συνολικό ιταλικό ναυάγιο ήταν ο αρχηγός και τερματοφύλακας Τζιανλουίτζι Ντοναρούμα, ο οποίος με τις αποκρούσεις του την κράτησε ζωντανή μέχρι τους «16».
«Είμαστε αυτό που δείξαμε στη διοργάνωση;», θα συλλογιστεί. «Για μένα, όχι»”. Και όμως, η Ιταλία έχασε στα πλέι οφ του Παγκοσμίου Κυπέλλου διαδοχικά δύο φορές από τη Σουηδία και τη Βόρεια Μακεδονία και δεν έδωσε το παρόν, ούτε στη Ρωσία το 2018, ούτε στο Κατάρ το 2022. Το Euro του 2021 φαίνεται, εκ των υστέρων, να είναι μια ένδοξη εξαίρεση.
Σε αντίθεση πάντως με αυτή την ομάδα, εκείνη που κατέκτησε του Euro στο «Γουέμπλεϊ» πριν από τρία χρόνια είχε μια πιο ξεκάθαρη αγωνιστική ταυτότητα. Ο –τότε προπονητής- Ρομπέρτο Μαντσίνι ήξερε καλύτερα την ομάδα του. Ο Σπαλέτι όχι κάτι που παραδέχτηκε και ο ίδιος. «Πρέπει να γνωρίσω καλύτερα τους παίκτες», είπε.
Όπως φαίνεται θα έχει την ευκαιρία να το κάνει στο Nations League που έρχεται από τον Σεπτέμβριο και στα προκριματικά του επόμενου Παγκοσμίου Κυπέλλου, καθώς η ιταλική ομοσπονδία έκρινε ότι δεν τίθεται θέμα λύσης της συνεργασίας της με τον 65χρονο προπονητή, παρά την απογοητευτική πορεία των Ατζούρι.
«Η αποστολή μου είναι να κάνω την ομάδα ακόμα νεότερη», είπε ο ίδιος λίγες στιγμές μετά τη γνωστοποίηση ότι θα παραμείνει στον πάγκο με στόχο πλέον να οδηγήσει την ομάδα στην τελική φάση του Μουντιάλ του 2026, μετά από δύο συνεχόμενες απουσίες, κάτι πρωτοφανές για την Ιταλία.
