«Μεμονωμένοι Ουδέτεροι Αθλητές (AIN – Athlètes Individuels Neutres) με ρωσικό ή λευκορωσικό διαβατήριο και το προσωπικό υποστήριξής τους μπορούν να λάβουν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού μόνο με ατομική και ουδέτερη ιδιότητα και όχι με οποιονδήποτε τρόπο ως εκπρόσωποι της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας ή οποιονδήποτε άλλο οργανισμό στη χώρα τους, συμπεριλαμβανομένης της Εθνικής Ολυμπιακής Επιτροπής (NOC) ή της Εθνικής Ομοσπονδίας (NF). Μόνον όσοι Μεμονωμένοι Ουδέτεροι Αθλητές και προσωπικό υποστήριξης δεν έχουν ενεργήσει ενάντια στην ειρηνευτική αποστολή του Ολυμπιακού Κινήματος υποστηρίζοντας ενεργά τον πόλεμο στην Ουκρανία μπορούν να προσκληθούν να συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Σύμφωνα με αυτή την αρχή, Μεμονωμένοι Ουδέτεροι Αθλητές και υποστηρικτικό προσωπικό που είναι συμβεβλημένοι με τις ρωσικές ή λευκορωσικές στρατιωτικές υπηρεσίες ή υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας δεν μπορούν να συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες».
Οι βασικές αρχές της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ) είναι σαφείς. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία προ δυόμισι ετών και η λευκορωσική αμέριστη υποστήριξη στον πόλεμο που εξαπέλυσε η Μόσχα εναντίον του Κιέβου στέρησαν από δύο χώρες τη συμμετοχή τους στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Μόνον όσοι Μεμονωμένοι Ουδέτεροι Αθλητές και προσωπικό υποστήριξης δεν έχουν ενεργήσει ενάντια στην ειρηνευτική αποστολή του Ολυμπιακού Κινήματος υποστηρίζοντας ενεργά τον πόλεμο στην Ουκρανία μπορούν να προσκληθούν να συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Παρά ταύτα, όσοι αθλητές κρίνεται ότι δεν έχουν εκφράσει τη στήριξή τους στις ρωσικές δυνάμεις και δεν έχουν καμία ανάμειξη με τις στρατιωτικές και πολιτικές υπηρεσίες πληροφοριών λαμβάνουν, εφόσον καλύπτουν τα προαπαιτούμενα των επιδόσεων, πρόσκληση από τη ΔΟΕ, την οποία είναι στο χέρι τους εάν θα αποδεχθούν.
Το χρονοδιάγραμμα του αποκλεισμού Ρωσίας – Λευκορωσίας
28/2/2022: Η ΔΟΕ απαγορεύει στις δύο χώρες να συμμετάσχουν στους Αγώνες και συστήνει το ίδιο σε άλλες διοργανώσεις. Ρώσοι και Λευκορώσοι αθλητές αποκλείστηκαν από τους Χειμερινούς Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2022.
25/1/2023: Η ΔΟΕ υποστηρίζει ότι οι Ρώσοι και οι Λευκορώσοι αθλητές θα μπορούσαν να αγωνίζονται ως ουδέτεροι, εφόσον δεν υποστήριζαν «ενεργά» τον πόλεμο.
28/3/2023: Η ΔΟΕ εισάγει το όνομα «AIN» και ενισχύει τις απαιτήσεις σε μεμονωμένους αθλητές.
22/9/2023: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Αντιντόπινγκ (WADA) απαγόρευσε τη ρωσική σημαία και τον ύμνο από διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις για δεύτερη φορά λόγω της ρωσικής νομοθεσίας και της RUSADA που δεν συμμορφώθηκε με τον Παγκόσμιο Κώδικα Αντιντόπινγκ.
12/10/2023: Η ΔΟΕ αναστέλλει τη Ρωσική Ολυμπιακή Επιτροπή μέχρι νεoτέρας.
12/2023: Ο πρόεδρος της Ρωσικής Ολυμπιακής Επιτροπής Στάνισλαβ Ποζντιάκοφ απειλεί ευθέως οποιονδήποτε Ρώσο αθλητή επιλέξει να συμμετάσχει ως «ουδέτερος» στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024, αποκαλώντας όσους θα λάβουν μέρος «ξένους πράκτορες». Μάλιστα, σε ένδειξη συμπαράστασης προς όσους επέλεξαν να μην αγωνιστούν, η ρωσική επιτροπή παρείχε 2,3 εκατ. δολάρια σε τουλάχιστον 245 αθλητές.
8/12/2023: Η ΔΟΕ δημοσιεύει «πρόχειρη» έκδοση της σημαίας των AIN που απεικονίζει ένα έμβλημα σε λευκό φόντο και δηλώνει ότι θα αποφασίσει για τον διαφορετικό ουδέτερο ύμνο σε μεταγενέστερη ημερομηνία. Η ΔΟΕ δήλωσε επίσης επίσημα ότι ο χαρακτηρισμός AIN θα ίσχυε για τους αγώνες του Παρισιού 2024 και ότι οι επίσημοι πίνακες μεταλλίων θα εξαιρούσαν τους AIN. Ταυτόχρονα, απαγορεύει ακόμα και στους θεατές να κραδαίνουν ρωσικές και λευκορωσικές σημαίες.
29/12/2023: Μια ανοιχτή επιστολή υπογεγραμμένη από 261 Ουκρανούς αθλητές περιέχει αποδείξεις ότι τρεις από τους έξι Ρώσους αθλητές που είχαν λάβει άδεια συμμετοχής είχαν υποστηρίξει ενεργά τον πόλεμο.
19/3/2024: Η ΔΟΕ δημοσιεύει την τελική σημαία του AIN και τον ύμνο «που συντέθηκε αποκλειστικά γι’ αυτόν τον σκοπό». Η ΔΟΕ δηλώνει επίσης ότι ως ανεξάρτητοι αθλητές, οι AIN δεν θα συμμετάσχουν ως αντιπροσωπεία κατά τη διάρκεια της παρέλασης των εθνών στην τελετή έναρξης, αλλά οι αθλητές θα εξακολουθούσαν να «έχουν την ευκαιρία να βιώσουν το γεγονός».
6/2024: Ο Ντμίτρι Τσερνισένκο, αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ρωσίας για τον Τουρισμό, τον Αθλητισμό, τον Πολιτισμό και τις Επικοινωνίες, δηλώνει ότι οι Ρώσοι αθλητές δεν θα παραβίαζαν τη ρωσική νομοθεσία αγωνιζόμενοι στο Παρίσι ως «ουδέτεροι», ενθαρρύνοντάς τους να συμμετάσχουν.
7/2024: Ρωσικά και λευκορωσικά μέσα –κυρίως κρατικά– αρνούνται να μεταδώσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ενώ αναφέρονται επιγραμματικά στις επιδόσεις της ημέρας και, κυρίως, ασκούν κριτική στη Δύση.
Οι αλλαγές από το Τόκιο στο Παρίσι
Ολοι και όλες τους είναι με ρωσικά και λευκορωσικά διαβατήρια. Και ορισμένοι έχουν ήδη κερδίσει μετάλλια, χωρίς, όμως, να έχουν τη δυνατότητα να ακούσουν τον εθνικό ύμνο της χώρας τους, παρά μόνον μία μελωδία, χωρίς λόγια φυσικά, που έχει οριστεί από τη ΔΟΕ.
Αυτό αποτελεί πρωτοτυπία στους Αγώνες των Παρισίων, καθώς μέχρι πρότινος η ΔΟΕ ανέκρουε τον Ολυμπιακό Υμνο και τους επέτρεπε να φέρουν την ολυμπιακή σημαία. Τώρα, η σημαία είναι τιρκουάζ και απεικονίζει ένα κυκλικό έμβλημα. Τέλος, δεν συμμετείχαν στην παρέλαση των ομάδων κατά την τελετή έναρξης. Μάλιστα, στους Αγώνες του Τόκιο, οι Ρώσοι είχαν δικαίωμα να φορούν τα χρώματα της χώρας τους, αλλά η σημαία που έφεραν ήταν της ΔΟΕ και ο ύμνος σε περίπτωση χρυσού μεταλλίου ήταν μία σύνθεση του Πιοτρ Τσαϊκόφσκι.
Αν δεν μπορεί κανείς να αναγνωρίσει τους «ουδέτερους» αθλητές και αθλήτριες –ολυμπιακά απάτριδες, θα μπορούσε να πει κανείς–, τότε ο ασφαλέστερος τρόπος είναι να παρατηρήσει τις αθλητικές περιβολές τους. Είναι όλες ανεξαιρέτως λευκές – το χρώμα από το οποίο λείπουν όλα τα χρώματα.
Είναι μεμονωμένοι και ουδέτεροι, αλλά παραμένουν αθλητές και αθλήτριες μεγάλου διαμετρήματος. Η χαρά τους, ασφαλώς, παρ’ όλες τις προϋποθέσεις και την αυστηρότητα των κανόνων, για τη νίκη και τη συμμετοχή είναι αφάνταστη και διακρίνεται στα στιγμιότυπα που μεταδίδουν τα διεθνή πρακτορεία. Ενα ολυμπιακό μετάλλιο, εξάλλου, είναι, ανεξαρτήτως συνθηκών, μία σπουδαία κατάκτηση.
Οι αντιδράσεις και οι… μη αντιδράσεις
Τα μετάλλια των «ουδετέρων»
Χρυσό: Ιβάν Λιτβίνοβιτς, Λευκορωσία, τραμπολίνο ανδρών, 2 ΑυγούστουΑσημένιο: Βιγιαλέτα Μπαρντζιλούσκαγια, Λευκορωσία, τραμπολίνο γυναικών, 2 ΑυγούστουΑσημένιο: Γιαουχένι Ζαλάτι, Λευκορωσία, κωπηλασία, μονό σκιφ ανδρών, 3 ΑυγούστουΑσημένιο: Μίρα Αντρέεβα, Ντιάνα Σνάιντερ, Ρωσία, διπλό τένις γυναικών, 4 Αυγούστου
Οι αντιδράσεις, πάντως, για τη συμμετοχή Ρώσων και Λευκορώσων δεν έλειψαν. Υπήρξαν φωνές στο Ολυμπιακό Χωριό, όπως μεταδίδουν τα διεθνή πρακτορεία, που αντιτάχθηκαν στην παρουσία των «ουδετέρων» στους Αγώνες.
Παρά ταύτα, η Ανζελα Μπλάντσεβα, 19χρονη αθλήτρια του τραμπολίνο, που κατέλαβε την πέμπτη θέση στο αγώνισμά της, ανέφερε ότι, όσο βρίσκεται στο Ολυμπιακό Χώρο, ουδείς την είχε ρωτήσει για τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας. «Ρωτούν μόνον αν ήταν δύσκολο για εμάς να φτάσουμε εδώ, κάνουν μόνο θετικές ερωτήσεις. Κανείς δεν λέει άσχημα πράγματα», ήταν τα λόγια της.
«Ρωτούν μόνον αν ήταν δύσκολο για εμάς να φτάσουμε εδώ, κάνουν μόνο θετικές ερωτήσεις. Κανείς δεν λέει άσχημα πράγματα».
Ταυτόχρονα, παρότι απαγορεύονται οι σημαίες της Ρωσίας και της Λευκορωσίας ακόμα και για τους θεατές, η Ρωσίδα τενίστρια Ντιάνα Σνάιντερ ανέφερε ότι συμπατριώτες της υπάρχουν στις εξέδρες και την ενθαρρύνουν σε κάθε της αθλητική μάχη. Εξάλλου, η ίδια αλλά και ο Ντανιίλ Μεντβέντεφ είναι συνηθισμένοι να αγωνίζονται διεθνώς δίχως να φέρουν το ρωσικό εθνόσημο, κάτι που, ωστόσο, όπως γράφει ο διεθνής Τύπος, δεν τους αφήνει συναισθηματικά αδιάφορους.
Οπως και να ’χει, οι Ρώσοι και οι Λευκορώσοι που λαμβάνουν μέρος στους εν εξελίξει Ολυμπιακούς Αγώνες είναι μόλις το 1/10 από όσους είχαν συμμετάσχει στο Τόκιο. Σήμερα, οι «ουδέτεροι» αθλητές είναι 32 –17 Λευκορώσοι και 15 Ρώσοι–, την ώρα που στο Τόκιο ήταν περισσότεροι από 300.
Γιατί στο Παρίσι είναι κατά πολύ λιγότεροι από το Τόκιο
Οι λόγοι, βεβαίως, είναι πολλοί. Πλην όσων αναφέραμε περί της στάσης των αθλητών και των αθλητριών σε σχέση με τον πόλεμο ή με πιθανή σύνδεσή τους με τις ρωσικές Αρχές, η ΔΟΕ απέκλεισε τους Ρώσους από τα ομαδικά αθλήματα, ενώ ο στίβος επέβαλε, ανεξάρτητα, γενική απαγόρευση συμμετοχής.
Από την άλλη, όπως μεταδίδει το Associated Press, στη γυμναστική και την άρση βαρών οι ομάδες της Ρωσίας αρνήθηκαν τη συμμετοχή τους στα προκριματικά σε ένδειξη διαμαρτυρίας διότι αναγκάστηκαν να αγωνιστούν ως «ουδέτεροι» ή να υποβληθούν σε έλεγχο, μεταξύ άλλων και για την παρουσία τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αθλητές της γυμναστικής και της άρσης βαρών αρνήθηκαν να συμμετάσχουν σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Υπήρξαν αθλητές που αρχικά αποδέχθηκαν την πρόσκληση συμμετοχής και αργότερα το μετάνιωσαν.
Παράλληλα, υπήρξαν αθλητές που προκρίθηκαν καταρχήν, έλαβαν πρόσκληση, την αποδέχθηκαν και τελικά, λίγο καιρό μετά, αποφάσισαν να μην εμφανιστούν, για λόγους που ουδείς μπορεί να γνωρίζει. Η ΔΟΕ απαριθμεί 10 Ρώσους και έναν Λευκορώσο που «αρχικά δέχθηκαν αλλά στη συνέχεια αρνήθηκαν» τη συμμετοχή τους στον Αγώνες.
Ενδιαφέρον, σε αυτό το πλαίσιο, παρουσιάζει η περίπτωση του παλαιστή Σαμίλ Μαμέντοφ, ο οποίος φάνηκε, για ένα διάστημα, αποφασισμένος να αψηφήσει την απόφαση της ρωσικής ομοσπονδίας πάλης να μη στείλει κανέναν αθλητή. Αργότερα, η ίδια αθλητική αρχή ενημέρωσε, διά του ρωσικού πρακτορείου ειδήσεων Tass, ότι ο Σαμίλ Μαμέντοφ δεν θα καταφέρει να συμμετάσχει στο Παρίσι 2024, επειδή, όπως ανέφερε, επανεμφανίστηκε ένας παλαιός τραυματισμός του, που τον αποτρέπει από τη συμμετοχή του, σύμφωνα με όσα μεταδίδει το Associated Press.
Στους Αγώνες του Παρισιού συμμετέχουν περίπου 50 αθλητές και αθλήτριες που έχουν γεννηθεί στη Ρωσία και συμμετέχουν σε άλλες εθνικές ομάδες.
Αν πιστέψουμε, πάντως, τα στοιχεία του νορβηγικού τηλεοπτικού σταθμού NRK, στους Αγώνες του Παρισιού συμμετέχουν περίπου 50 αθλητές και αθλήτριες που έχουν γεννηθεί στη Ρωσία και συμμετέχουν σε άλλες εθνικές ομάδες. Ορισμένοι εξ αυτών είναι Ρώσοι της διασποράς, ενώ κάποιοι «αρνήθηκαν» τη χώρα τους μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
