Τα Ολυμπιακά Χωριά είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ύστερα από μία ολυμπιακή διοργάνωση μετατρέπονται, συνήθως, σε οικιστικούς χώρους και πολλές φορές αποτελούν τοπόσημο για τους φίλους του ολυμπιακού τουρισμού. Υπάρχει όμως ένα Ολυμπιακό Χωριό που εάν θέλει κάποιος να το επισκεφτεί θα πρέπει να κάνει… έγκλημα ή να πιάσει δουλειά δίπλα σε εγκληματίες. Αυτό δεν είναι άλλο από το Χωριό που φιλοξένησε τους αθλητές και τις αθλήτριες που πήραν μέρος στους χειμερινούς Ολυμπιακούς του 1980, στο Λέικ Πλάσιντ, το οποίο έχει μετατραπεί σε ομοσπονδιακή φυλακή.
«Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μία φυλακή», έχει γράψει ο Βίκτορ Ουγκό. Ο διάσημος Γάλλος συγγραφέας δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι έναν αιώνα μετά τον θάνατό του οι χώροι που άνοιξαν για να στεγάσουν πρωταθλητές θα μετατρέπονταν σε φυλακή. Και όμως στην περίπτωση του Χωριού του Λέικ Πλάσιντ η… τύχη του οικισμού είχε προαποφασιστεί πριν από τη θεμελίωσή του.
Από το 1924 ανάμεσα στα προαπαιτούμενα για να διοργανώσει μία πόλη Ολυμπιακούς Αγώνες είναι και η κατασκευή του Ολυμπιακού Χωριού, ενός συγκροτήματος που, κατά τη διάρκεια μιας διοργάνωσης, θα αποτελεί χώρο στέγασης των αθλητών και των αθλητριών της. Οι ιθύνοντες των Αγώνων του Λέικ Πλάσιντ κατάφεραν να πείσουν την, τότε, ομοσπονδιακή κυβέρνηση να διαθέσει 28 εκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή του Χωριού. Ο μοναδικός όρος που υπήρχε για να δοθούν αυτά τα χρήματα ήταν να βρεθεί η μεταολυμπιακή χρήση της εγκατάστασης. Και εκεί άρχισαν τα δύσκολα…
Πολιτικοί της περιοχής και φίλοι του αθλητισμού ξεκίνησαν τον δικό τους… μαραθώνιο προκειμένου να αναζητούν ιδέες για τη χρησιμότητα αυτού του χώρου. Οι επισκέψεις σε δημόσιες υπηρεσίες δεν απέδιδαν καρπούς μέχρι που, στο τραπέζι των συζητήσεων, «έπεσε» η πρόταση να μετατραπεί σε φυλακή. Οι αντιρρήσεις στην αρχή ήταν αρκετές αλλά όσο προχωρούσαν οι συζητήσεις οι ιθύνοντες αντιλήφθηκαν ότι η ιδέα είναι καλή. Ένα ολυμπιακό χωριό και μία φυλακή, παρόλο που ακόμα και ως σκέψη ξενίζει, έχουν πολλά κοινά. Μία φυλακή όπως και ένα ολυμπιακό χωριό θα πρέπει να στεγάσει εκατοντάδες ανθρώπους, οι οποίοι θα χρειαστεί να μείνουν εκεί αποκομμένοι από τον έξω κόσμο.
Την ιδέα υποστήριξε με φανατισμό ο, τότε, δήμαρχος της πόλης Ρόμπερτ Πίκοκ, ο οποίος, μάλιστα, πίστευε ότι η μελλοντική φυλακή θα μπορέσει να αποτελέσει και μοχλό οικονομικής ανάπτυξης για την περιοχή και το μέλλον τον δικαίωσε. Για πρώτη φορά στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων -και τελευταία μέχρι σήμερα- το πρότυπο για τη δημιουργία ενός Χωριού δεν υπήρξε κάποιο αντίστοιχο αλλά μία φυλακή και, στην προκειμένη περίπτωση, το σωφρονιστικό ίδρυμα του Μέμφις. «Θα χτίσουμε μία φυλακή αλλά πιο μοντέρνα» είχε δηλώσει ο διευθυντής του Ομοσπονδιακού Γραφείου Σωφρονιστικών Ιδρυμάτων Νόρμαν Κάρλσον.
Κελιά αντί για δωμάτια
Και μπορεί η ιδέα να είχε από κάποιους χαρακτηριστεί λαμπρή αλλά αυτό τον χαρακτηρισμό δεν τον ασπάστηκαν όλοι. Μία ομάδα κατοίκων σχημάτισε μία επιτροπή που ονομαζόταν STOP (Stop the Olympic Prison) ενώ και οι αξιωματούχοι του Ολυμπιακού Κινήματος εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους για τα δωμάτια που θα έμεναν οι αθλητές.
«Οι αγωνιζόμενοι προπονούνται τέσσερα χρόνια να μένουν σε ένα τέτοιο μέρος. Όποιος μπει σε ένα δωμάτιο αμέσως θα καταλάβει για ποιο σκοπό προορίζεται διότι είναι κελί», είχε πει ένα μέλος της Ιταλικής Ολυμπιακής Επιτροπής ενώ συνάδελφός του από τη Σουηδία είχε, επίσης, επικρίνει τις εγκαταστάσεις.
Οι διοργανωτές όμως ήταν ανυποχώρητοι. Εξήγησαν στους ενδιαφερόμενους ότι ο μόνος τρόπος για να διοργανωθούν Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν να οικοδομηθεί το συγκεκριμένο Χωριό. Κάποιες χώρες προτίμησαν να νοικιάσουν δωμάτια στην πόλη για τους αθλητές τους αλλά η πλειοψηφία των αγωνιζομένων έμεινε στα 937 δωμάτια της μετέπειτα φυλακής. Οι αρχικοί πέντε κοιτώνες μετατράπηκαν σε μπλοκ κελιών, το κέντρο αναψυχής και το θέατρο σε παρεκκλήσι και σε γραφεία του ιερέα και του διευθυντή των φυλακών, το αθλητικό εμπορικό κέντρο σε αποθήκη της φυλακής κλπ.
Εξι μήνες μετά την ολοκλήρωση των Χειμερινών Αγώνων το Ολυμπιακό Χωριό απέκτησε τους νέους ένοικους που δεν ονειρεύονταν να ξεπεράσουν τις δυνάμεις τους για να διεκδικήσουν μία διάκριση αλλά ανθρώπους που είχαν ξεπεράσει τα σύνορα ανάμεσα στη νομιμότητα και την παρανομία και είχαν κατακτήσει μία θέση σε ένα κελί. Και όσοι αναρωτιούνται εάν οι χώροι κράτησης είναι ωραίοι αξίζει να θυμηθούν τα λόγια του Γάλλου θεατρικού συγγραφέα που έχει γράψει ότι «δεν υπάρχουν άσχημες αγάπες ούτε ωραίες φυλακές».
