«Φωτιά» στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο έβαλε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου το οποίο δικαίωσε τον Λασανά Ντιαρά στην πολυετή κόντρα του με τη Λοκομοτίβ Μόσχας. «Οι κανόνες της FIFA που διέπουν τον τρόπο λειτουργίας ορισμένων ποδοσφαιρικών μεταγραφών παραβιάζουν τους νόμους της Ευρωπαϊκής Ενωσης», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο σκεπτικό, το οποίο δεν αποκλείεται να λειτουργήσει στο μέλλον όπως η ανάλογη απόφαση που είχε παρθεί το 1995 υπέρ του Βέλγου (σχεδόν άγνωστου μέχρι τότε) ποδοσφαιριστή Ζαν-Μαρκ Μποσμάν και η οποία ουσιαστικά άλλαξε όλους τους εργασιακούς κανόνες που αφορούσαν τους ποδοσφαιριστές που προέρχονταν από χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ο Ντιαρά πήγε στα δικαστήρια το 2014, όταν η ομάδα της Ρωσίας του έλυσε το συμβόλαιο επικαλούμενη αντιεπαγγελματική συμπεριφορά. Η νομική του ομάδα ισχυρίστηκε ότι ορισμένοι από τους κανόνες που επέβαλε η FIFA περιόριζαν την ελευθερία μετακίνησής του και παραβίαζαν το δίκαιο του ανταγωνισμού, και μήνυσε την Παγκόσμια Ομοσπονδία ζητώντας αποζημίωση.
Η απόφαση του δικαστηρίου αναφέρει ότι, αρνούμενη να χορηγήσει στον Ντιαρά διεθνές πιστοποιητικό μεταγραφής (ITC) για να συνεχίσει την καριέρα του το 2015 ως ελεύθερος στη βελγική Σαρλερουά, η FIFA απέδειξε ότι οι κανόνες της «εμποδίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία των επαγγελματιών ποδοσφαιριστών που επιθυμούν να αναπτύξουν τη δραστηριότητά τους πηγαίνοντας να εργαστούν σε έναν νέο σύλλογο». Η απόφαση αναφέρει επίσης ότι οι εν λόγω κανόνες μπορούν να παρεμποδίσουν ή ακόμη και να περιορίσουν τη «σχετικά σύντομη» καριέρα των παικτών.
Το ιστορικό
Ο πρώην παίκτης των Τσέλσι και Ρεάλ Μαδρίτης αγωνιζόταν το καλοκαίρι του 2014 για τη Λοκομοτίβ Μόσχας. Ο Γάλλος διεθνής βρισκόταν σε αντιπαράθεση με την ομάδα για τον μισθό του, με τον σύλλογο να κρίνει ότι η συμπεριφορά του Ντιαρά παραβιάζει τους όρους του συμβολαίου, τερματίζοντας τη συνεργασία τους.
Οι Ρώσοι έφτασαν την υπόθεση στη FIFA αξιώνοντας αποζημίωση. Παρά τους ισχυρισμούς του Ντιαρά, η FIFA τάχθηκε με το πλευρό του συλλόγου, επιπλήττοντας τον παίκτη με πρόστιμο ύψους 10,5 εκατομμυρίων ευρώ. Την ίδια στιγμή, ο Ντιαρά δέχθηκε μια ενδιαφέρουσα για εκείνον πρόταση από τη βελγική Σαρλερουά, με τους Βέλγους ωστόσο να βάζουν ως προϋπόθεση στη FIFA, πως ο παίκτης μπορεί πρώτον να μετακινηθεί ως ελεύθερος και δεύτερον ότι ο σύλλογος δεν θα επιβαρυνθεί με κανένα κόστος μεταγραφής.
Η FIFA δεν έδωσε τις απαραίτητες εγγυήσεις λέγοντας ότι για να πραγματοποιηθεί η μεταγραφή θα πρέπει η Σαρλερουά να καταβάλει χρήματα στη Λοκομοτίβ ως συνοφειλέτης, κάτι που βέβαια αρνήθηκε η βελγική ομάδα. Ο Ντιαρά δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τη μετακίνησή του και ως εκ τούτου προέβη σε νομικές ενέργειες κατά της FIFA και της βελγικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, με βασικό επιχείρημα την απώλεια εσόδων.
Η επόμενη μέρα
Το δικαστήριο αποφάσισε ότι η FIFA δεν θα πρέπει να χρησιμοποιεί το σύστημα ITC για να εμποδίζει παίκτες που έχουν «σπάσει» ένα συμβόλαιο να μετακομίσουν και να εργαστούν όπου επιλέγουν, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι ορισμένοι από τους κανόνες που διέπουν τις μεταγραφές θα πρέπει να αναθεωρηθούν για να παραμείνουν έγκυροι στην Ε.Ε.
Θέση πήρε και η παγκόσμια ένωση παικτών Fifpro χαρακτηρίζοντάς την πολύ σημαντική, ενώ τονίστηκε ότι «θα αλλάξει το τοπίο του ποδοσφαίρου», αλλά πρόσθεσε ότι θα πάρει εκ νέου θέση αφού «αναλύσει σε βάθος την απόφαση».
Οι δικηγόροι του Ντιαρά χαρακτήρισαν την απόφαση «συνολική νίκη» και υποστήριξαν ότι κάθε παίκτης που επηρεάζεται από παρόμοια κατάσταση μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση. Είπαν ότι η απόφαση θα «επιταχύνει τον εκσυγχρονισμό της διακυβέρνησης» στη FIFA.
Λίγο μετά τη γνωστοποίηση της απόφασης, ο Εμίλιο Γκαρσία, επικεφαλής νομικός και υπεύθυνος συμμόρφωσης της FIFA, προσπάθησε να την υποβαθμίσει τονίζοντας ότι η Ομοσπονδία είναι ικανοποιημένη ότι η νομιμότητα των βασικών αρχών του συστήματος μεταγραφών επιβεβαιώθηκε εκ νέου. «Η απόφαση θέτει υπό αμφισβήτηση μόνο δύο παραγράφους δύο άρθρων των κανονισμών της FIFA σχετικά με το καθεστώς και τις μεταγραφές παικτών, τις οποίες καλείται τώρα να εξετάσει το εθνικό δικαστήριο», τόνισε και συμπλήρωσε: «Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι η σημερινή απόφαση δεν αλλάζει καθόλου τις βασικές αρχές του συστήματος μεταγραφών. Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου βελτιώνει συνεχώς αυτό το σύστημα εδώ και πολλά χρόνια – όχι προς όφελός της, αλλά προς όφελος των παικτών, των συλλόγων, των πρωταθλημάτων και των ομοσπονδιών-μελών, για να διασφαλίσει ότι οι παίκτες μπορούν να προπονούνται, να αναπτύσσονται και να έχουν σταθερότητα, ενώ παράλληλα διασφαλίζει την ακεραιότητα των διοργανώσεων με την εφαρμογή ενός ισχυρού ρυθμιστικού πλαισίου για το διεθνές σύστημα μεταγραφών».
Στην ουσία, το δικαστήριο αποφάσισε ότι οι παίκτες πρέπει να έχουν μεγαλύτερη δύναμη να μετακινούνται και να εργάζονται όπου επιθυμούν και ότι οι κανόνες της FIFA πρέπει να είναι λιγότερο περιοριστικοί. Η άποψη του δικαστηρίου είναι ότι ένας παίκτης του οποίου το συμβόλαιο έχει «σπάσει» ακόμα και με δική του υπαιτιότητα, όπως στην περίπτωση του Ντιαρά, θα πρέπει να μπορεί να πάει να παίξει σε άλλη χώρα, χωρίς να υποχρεώνεται αυτομάτως είτε ο παίκτης είτε η νέα ομάδα να καταβάλει σημαντική αποζημίωση στον πρώην σύλλογο. Αυτό δίνει μεγαλύτερη δύναμη στους παίκτες και τους ατζέντηδες τους στην αγορά μεταγραφών.
Η πρώτη ανάλυση
Λίγες ώρες αφότου έγινε γνωστή η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η ιταλική εφημερίδα «Gazzetta dello Sport» παρουσίασε μια πρώτη ανάλυση σχετικά με τις πιθανές αλλαγές που μπορεί να υπάρξουν στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο από την «υπόθεση Ντιαρά». Αυτές μπορεί να είναι:
Μονοετή συμβόλαια: «Προχωρώντας στον σχεδιασμό –σήμερα μόνο εικονικό– του αυριανού ποδοσφαίρου, η πρώτη συνέπεια που έρχεται στο μυαλό είναι ότι τα συμβόλαια των παικτών θα ισχύουν όλα για ένα χρόνο. Τι νόημα θα είχε η προσφορά πολυετών συμφωνιών εάν ένας παίκτης μπορεί να αποδεσμευτεί από μόνος του ύστερα από 12 μήνες; Η έννοια του ελεύθερου παίκτη, μια λίστα που διευρύνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια, κινδυνεύει να εκλείψει, ως συνέπεια του προηγούμενου σημείου. Οι εγγεγραμμένοι παίκτες είναι όλοι «ελεύθεροι», αναφέρει η εφημερίδα.
Η «εξαφάνιση» της αγοράς: Επίσης θα κινδύνευαν να… εξαφανιστούν οι αξιολογήσεις των παικτών όπως συμβαίνει σήμερα, με την έννοια ότι ο παίκτης θα έχει τη δική του αξία, ναι, αλλά ότι δεν θα αναγνωρίζεται από την ομάδα που ανήκει.
Οι σύλλογοι θα πλήρωναν τον επαγγελματία, αλλά όχι πλέον τον σύλλογο στον οποίο ανήκει. Αυτή είναι μια εκρηκτική πτυχή, επειδή μια πιθανή πηγή εσόδων που είναι αυτή τη στιγμή θεμελιώδης θα εξαφανιζόταν, ειδικά για μικρότερες ομάδες, για συλλόγους που χρόνια τώρα εστιάζουν στις ακαδημίες τους.
Τι θα γίνει με τα δικαιώματα εκπαίδευσης –τα περίφημα τροφεία– που χορηγούνται σήμερα στους συλλόγους;
Θεωρητικά, η ίδια η έννοια της μεταγραφικής αγοράς θα μπορούσε να εξαφανιστεί, με τις διαπραγματεύσεις μεταξύ συλλόγων και παικτών να παραμένουν ανοιχτές, με όλες τις οικονομικές συνέπειες της υπόθεσης.
Η απόφαση για παίκτες εκτός Ε.Ε.: Σήμερα ένας παίκτης που πλησιάζει στην «ελευθερία του» είναι ελεύθερος να συμφωνήσει με μια νέα ομάδα από την 1η Ιανουαρίου της τρέχουσας σεζόν. Τι θα μπορούσε να συμβεί τώρα; Και φυσικά πώς θα ισχύει αυτή η απόφαση για παίκτες και ομάδες εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης; Αυτό είναι ένα βασικό σημείο ήδη στην απόφαση Μποσμάν. Ετσι φαίνεται λογικό να γίνει η υπόθεση ότι υπάρχει «ρήγμα» μεταξύ αυτών που έχουν κοινοτικό διαβατήριο και εκείνων που δεν έχουν, και αυτή τη φορά επίσης μεταξύ των συλλόγων.
Ο ρόλος των μάνατζερ: Εάν σήμερα οι μάνατζερ έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις και στη διαχείριση των παικτών-πελατών τους, οι οποίοι μπορούν να τους ωθήσουν να ζητήσουν καλύτερους όρους με την απειλή του αποχαιρετισμού, αυτό θα ήταν ακόμη πιο εμφανές και ισχυρό με την πιθανότητα της αποχώρησης στο τέλος κάθε σεζόν.
Το μειονέκτημα: Το πιθανό μειονέκτημα θα ήταν ότι με μόνο ετήσια συμβόλαια ο ποδοσφαιριστής θα γινόταν επίσης πολύ ευάλωτος, με την καριέρα του να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σωματική και ψυχική ικανότητα, η οποία δεν είναι ευθεία γραμμή, αλλά ακολουθεί κορυφές και πτώσεις. Και τι μπορεί να συμβεί σε περίπτωση μακροχρόνιων τραυματισμών που διαρκούν δύο σεζόν;
Οι νέοι κανόνες: Είναι σαφές ότι εάν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί μία νέα επανάσταση στη μεταγραφική αγορά, θα ήταν ανάγκη να υπάρξει μια νέα ρύθμιση. Ενα μοντέλο θα μπορούσε να «αντιγράψει» για παράδειγμα το ΝΒΑ που εφαρμόζει ένα άκαμπτο ανώτατο όριο αποδοχών και λειτουργεί στην αγορά μόνο μέσω ανταλλαγών, αλλά σαφώς θα πρέπει να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου ποδοσφαίρου.
Ομως έχουν περάσει παρά μόνο λίγες ώρες μετά τη γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και όλα αυτά δεν μπορούν να αποτελούν μόνο υποθέσεις για το πώς και εάν θα αλλάξει ο κόσμος του ποδοσφαίρου.
