Τον Φεβρουάριο του 2023 κι ενώ η Ευρώπη έβγαινε οριστικά από τον κλοιό των περιοριστικών μέτρων κατά της Covid-19, στην Ισπανία ένας νόμος προσπαθούσε να απελευθερώσει από τα δεσμά τους και τα διεμφυλικά άτομα.
Ηταν ο λεγόμενος «τρανς νόμος» ο οποίος ψηφιζόταν μετά από δυόμισι χρόνια έντονης δημόσιας διαβούλευσης και με τα δεξιά κόμματα να απέχουν.
Ο βασικός άξονας του νόμου προέβλεπε τη μετάβαση φύλου ενός ατόμου, εφόσον αυτή ήταν η επιθυμία του, από την ηλικία των 12-14 ετών με δικαστική άδεια, από 14-16 ετών με τη συγκατάθεση των γονέων του και από 16 ετών και άνω με την ελεύθερη βούλησή του.
Παρ’ όλα αυτά, την ίδια χρονιά, 302 περιπτώσεις διακρίσεων ή βίας κατά των LGBT ατόμων καταγράφηκαν στην Καταλονία, το ένα τέταρτο των οποίων είχε στόχο τρανς άτομα.
Στην ιδιαίτερη αυτή περιοχή και εν μέσω της πανδημίας, μια ομάδα τρανς ανδρών σκεφτόταν τον τρόπο με τον οποίο θα εξωτερίκευε το πάθος της για το ποδόσφαιρο.
Οι ιδέες τους για μια ποδοσφαιρική ομάδα αμιγώς τρανς που θα μετείχε σε πρωτάθλημα υπό την αιγίδα της Καταλανικής Ομοσπονδίας από φευγαλέες άρχισαν σιγά σιγά να μετουσιώνονται σε πράξεις. Ετσι, μέσα σε τρία χρόνια, το όνειρό τους έγινε πραγματικότητα, με αποτέλεσμα πριν από λίγο καιρό να κάνουν ντεμπούτο στην πέμπτη κατηγορία του ισπανικού πρωταθλήματος, όπου διοργανώνονται αγώνες σε περιφερειακά πρωταθλήματα, και να γίνουν η πρώτη ομάδα στην Ευρώπη με επίσημο χαρακτήρα που αποτελείται εξ ολοκλήρου από τρανς άνδρες.
Οι παίκτες, που είναι γεννημένοι γυναίκες, αλλά αναγνωρίζονται και ταυτίζονται ως άνδρες, έχουν αγωνιστεί για χρόνια ώστε για να κερδίσουν το δικαίωμά τους να αγωνίζονται μαζί με άλλους άνδρες. Και πλέον πέτυχαν τον στόχο τους.
Η ομάδα ονομάστηκε «Phoenix FC», ένα όνομα το οποίο εμπνεύστηκαν από το μυθικό πουλί που συμβολίζει την αναγέννηση μέσα από τις στάχτες και ήταν –αν μη τι άλλο– το κατάλληλο έμβλημα για μια ομάδα που αμφισβητεί τους κοινωνικούς κανόνες και δημιουργεί χώρο για τρανς αθλητές σε ένα παραδοσιακά συντηρητικό άθλημα.
Το πρώτο παιχνίδι της Φένιξ για τη σεζόν, στις 21 Σεπτεμβρίου, έληξε με ήττα 19-0. Αλλά για τους θαυμαστές και τους παίκτες του, το ότι οι τρανς άνδρες έχουν το δικαίωμα να παίζουν το αγαπημένο τους άθλημα επί ίσοις όροις είναι πολύ πιο σημαντικό από το σκορ.
Η Φένιξ ιδρύθηκε από τον 24χρονο Ούγκο Μαρτίνεθ, ο οποίος και ο ίδιος έχει αντιμετωπίσει αντιξοότητες στη μετάβασή του. Πριν από αυτήν, έπαιζε σε μια γυναικεία ομάδα ποδοσφαίρου. Ωστόσο, μόλις ξεκίνησε ορμονοθεραπεία για την επιβεβαίωση του φύλου, αντιμετώπισε εχθρότητα από άλλους παίκτες, προπονητές, ακόμη και θεατές. Τελικά, όταν προσπάθησε να ενταχθεί σε μια ανδρική ομάδα, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει, καθώς η ταυτότητά του δεν ταίριαζε με τις αυστηρές απαιτήσεις φύλου του πρωταθλήματος εκείνη την εποχή.
«Ημουν αγόρι που έπαιζα στην ομάδα των κοριτσιών, αλλά χωρίς αλλαγμένη ταυτότητα, επομένως δεν μου επέτρεπαν ακόμα να παίξω με αγόρια», είπε αφηγούμενος πώς άλλοι παίκτες, προπονητές και γονείς στην κερκίδα συχνά εκτόξευαν βρισιές και απειλές εναντίον του.
Η άσχημη αυτή εμπειρία τον ώθησε να κάνει πρόσκληση μέσω Διαδικτύου σε τρανς άνδρες που αγαπούσαν το ποδόσφαιρο και επιδίωκαν να αγωνίζονται σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Η ανταπόκριση ήταν μεγάλη, το ίδιο όμως και οι προβληματισμοί.
Χρειάστηκαν τρία χρόνια προσπάθειας για να οργανωθεί η ομάδα, να βρεθεί ένας τοπικός σύλλογος στο προάστιο Σαν Φελίου της βορειοδυτικής Καταλονίας που θα τους δεχόταν, να νομιμοποιηθεί και να εγκριθεί από την Ομοσπονδία η συμμετοχή του συλλόγου σε ένα περιφερειακό πρωτάθλημα.
«Χώρος έκφρασης για το ποδόσφαιρο»
Ο αρχηγός της ομάδας, Λούκε Ιμπάνεθ, είπε ότι ήταν διστακτικός σχετικά με το να παίξει σε μια ομάδα με cisgender ή μη τρανς άνδρες, καθώς φοβόταν ότι δεν θα του ταίριαζε ή θα υποστεί βία. Ετσι, όταν ο Μαρτίνεθ του είπε την ιδέα του για μια αμιγώς ομάδα τρανς, ενθουσιάστηκε και ξεκίνησαν τις επαφές.
«Η Phoenix δεν είναι μόνο μια ομάδα τρανς αγοριών, αλλά κάτι περισσότερο από αυτό. Είναι μια οικογένεια, ένας ασφαλής χώρος όπου μπορείς να είσαι ελεύθερος και να εκφραστείς όπως θέλεις και πώς νιώθεις πραγματικά με αυτό που αγαπάς, όπως είναι το ποδόσφαιρο», τόνισε ο Ιμπάνεθ.
Τα πρωταθλήματα ανδρών στην Καταλονία ήταν μεικτά τις τελευταίες δύο σεζόν, πράγμα που σημαίνει ότι οι παίκτες οποιουδήποτε φύλου μπορούσαν να συμμετάσχουν ανεξάρτητα από την επίσημη ταυτότητά τους.
Οι παίκτες μπορούσαν επίσης να επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν ένα όνομα που είναι διαφορετικό από το νόμιμο όνομά τους. Αλλες περιφερειακές ομοσπονδίες έχουν περιορίσει αυτές τις τροποποιήσεις σε μια συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, ενώ οι κανόνες διαφέρουν σε άλλα αθλήματα.
Ο αντίκτυπος της Φένιξ έχει αρχίσει να μεγαλώνει στην Ισπανία και φυσικά πολύ πέρα από τα ποδοσφαιρικά γήπεδα. Για πολλούς στην κοινότητα των τρανς, το ντεμπούτο της ομάδας είναι φάρος ελπίδας και απόδειξη ότι η αλλαγή είναι δυνατή, μακριά από προκαταλήψεις. Οι υποστηρικτές βλέπουν την ίδρυσή της ως καταλύτη για ευρύτερες συζητήσεις σχετικά με την ένταξη της κοινότητας στον αθλητισμό, οργανωμένα, όχι μόνο στην Ισπανία αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Αν και ο δρόμος μπροστά θα έχει πιθανώς περισσότερες προκλήσεις, οι παίκτες δεσμεύονται να χτίσουν μια ομάδα που όχι μόνο θα αγωνίζεται, αλλά και θα εμπνέει. Μακροπρόθεσμος στόχος τους είναι να ενθαρρύνουν άλλες περιοχές και χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους, δημιουργώντας χώρους όπου οι τρανς αθλητές θα μπορούν να συμμετέχουν χωρίς φόβο αποκλεισμού ή βίας.
Ο Αγγλος πρόδρομος της Φένιξ
Ο πρόδρομος της Φένιξ ήταν η TRUK United FC. Μια αγγλική ομάδα τρανς ανδρών, η οποία –τουλάχιστον μέχρι στιγμής– δεν έχει τις ίδιες φιλοδοξίες, αφού συμμετέχει κατά διαστήματα μόνο σε αγώνες φιλανθρωπικού χαρακτήρα.
Ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2021 με αρχικό στόχο να συγκεντρώσει χρήματα για το σωματείο, «Trans Radio UK». Τον ραδιοφωνικό σταθμό της κοινότητας των τρανς ατόμων στο Λονδίνο.
Το βροχερό απόγευμα της 31ης Μαρτίου 2023, που έχει οριστεί ως η διεθνής ημέρα Τρανς Ορατότητα, έδωσε τον πρώτο της αγώνα, μπροστά σε 500 οπαδούς, φορώντας εμφανίσεις σε μπλε και ροζ αποχρώσεις, τα χρώματα που κοσμούν τη σημαία της τρανς υπερηφάνειας.
Για τον 25χρονο αρχηγό της ομάδας, Αρθουρ Γουέμπερ, που εγκατέλειψε το ποδόσφαιρο σε ηλικία 13 ετών και άρχισε να παίζει ξανά μόλις το 2022, ήταν μια βραδιά που δεν θα μπορούσε να ονειρευτεί ως έφηβος.
«Οταν βγήκαμε στο γήπεδο, έκλαψα από ευτυχία. Οταν ήμουν μικρός έπαιζα σε μια ομάδα αγοριών, αλλά δεν μπορούσα να παίξω σε κανένα ματς επειδή ήμουν “κορίτσι”. Δεν υπήρχε χώρος για εμένα, και το ένιωθα. Τώρα υπάρχει μια ολόκληρη ομάδα με άντρες σαν εμένα και βλέπω επιτέλους ένα μέλλον για τα τρανς άτομα στον αθλητισμό», έγραφε στον λογαριασμό του στο «Χ».
The togetherness of this team who had only met a couple of hours before! Pics taken by @lucycopsey_98 pic.twitter.com/VETqrLS9Kz
— TRUK United FC. (@Trukunitedfc) April 2, 2023
Οπως είχε εκμυστηρευτεί ο Γουέμπερ, αυτός και οι συμπαίκτες του ήταν ιδιαίτερα πιεσμένοι από το γεγονός πως αφενός θα είχαν πολλά μάτια στραμμένα πάνω τους από περιέργεια, συμπεριλαμβανομένων και των τρανσφοβικών, αφετέρου γιατί δεν έπρεπε να φύγουν από το γήπεδο ούτε με δέκα σπασμένα πόδια ούτε με ένα σκορ 20-0 στην πλάτη.
«Παρότι ήταν το πρώτο παιχνίδι μας και η ήττα είναι λογική, θα δίναμε τα επιχειρήματα που θέλει η άλλη πλευρά, πως δεν μπορούμε ή είναι επικίνδυνο να αγωνιζόμαστε σε ένα άθλημα για άνδρες» σημείωσε. Ο ηθοποιός Ας Παλμιστσιάνο οδήγησε από το Λιντς για να παίξει, ενώ ένας άλλος παίκτης πέταξε από τη Σκωτία.
Ακόμη και η παρακολούθηση αγώνων σε μια εξέδρα, όπου ούτως ή άλλως έχει επιθετικές τάσεις, αποτρέπει άτομα της τρανς κοινότητας να πηγαίνουν στα γήπεδα. Ο Γουέμπερ ήταν φαν της Αρσεναλ από μικρό παιδί, όμως κατάφερε να νικήσει τον φόβο του στα 22 του και να πάει στο «Emirates» για να δει από κοντά την αγαπημένη του ομάδα.
Οι Λονδρέζοι στις 23 Ιανουαρίου 2022 υποδέχονταν την Μπέρνλι. Μετά το τέλος του ματς, μέλη των «Gay Gooners», της μεγαλύτερης ομάδας υποστηρικτών LGBT+ ποδοσφαιρικών συλλόγων στην Αγγλία, έφταναν σε μια από τις πολλές παμπ κοντά στο γήπεδο. Ομοφοβικά συνθήματα από μια ομάδα οπαδών της Αρσεναλ στην άλλη πλευρά της παμπ, έκαναν τον ιδιοκτήτη της, να φέρει σε επαφή τα μέλη με ανθρώπους του συλλόγου, οι οποίοι ανέλαβαν δράση
Μέσα σε 24 ώρες αποφασίστηκε να μοιραστούν φυλλάδια και αφίσες σε κάθε παμπ γύρω από το «Emirates» από τα μέλη των «Gay Gooners» και το προσωπικό της Αρσεναλ.
Στον επόμενο εντός έδρας αγώνα με την Μπρέντφορντ, ο σύλλογος προσκάλεσε τους «Gay Gooners» για να δουν το παιχνίδι φιλοξενώντας τους σε μια θύρα του γηπέδου, ενώ την ίδια στιγμή στις δύο άκρες του γηπέδου κυμάτιζαν δύο μεγάλες σημαίες με τα χρώματα της κοινότητας. Εκεί πήγαν και παρακολούθησαν από κοντά για πρώτη φορά στη ζωή τους ποδοσφαιρικό αγώνα τρανς άτομα, βλέποντας μπροστά τους έναν ορίζοντα ελπίδας για το μέλλον.
