Για τους παλιούς, ήταν το μεγαλείο του Πελέ. Για τους επόμενους, το «χέρι του Θεού» του Μαραντόνα. Για τους νεότερους, η περίφημη κουτουλιά στο τελευταίο παιχνίδι του Ζιντάν.
Κι αν αυτά είναι τα πλέον χαρακτηριστικά στιγμιότυπα που έχουν γραφτεί με χρυσά γράμματα στη μνήμη των γενιών θεατών του Μουντιάλ, κάθε ένας από τους λάτρεις της «στρογγυλής θεάς» κρατάει τη δική του από τις χιλιάδες στιγμές συγκίνησης και δέους που έχουν χαρίσει οι διοργανώσεις του Παγκοσμίου Κυπέλλου ανά τετραετία.
Άλλοι έχουν παγώσει στον χρόνο τις φάσεις που τους έκοψαν την ανάσα, για άλλους τα καλοκαίρια στην επαρχία είχαν πάντα μια ανοιχτή τηλεόραση με έναν αγώνα κάπου στο βάθος, για κάποιους το Μουντιάλ έχει γεύση πίτσα κι είναι κι εκείνοι που στις χωμάτινες αλάνες προσπάθησαν να μιμηθούν τους κορυφαίους των γηπέδων του κόσμου.
Πάντως κανείς δεν ξεχνάει πού ήταν και τι έκανε όταν το Μουντιάλ του χάρισε τις αναμνήσεις του μέλλοντος.
Όπως οι παρακάτω 4 ποδοσφαιρόφιλοι που ό,τι και να γίνει, θα έχουν για πάντα στην καρδιά τους αυτές τις στιγμές:
Ο Αντώνης Αντωνίου ένιωσε σαν να έχασε η ΑΕΚ όταν ο Τζοφ κούνησε το δάχτυλο το ‘82
Θυμάμαι έντονα το Μουντιάλ του ‘82. Τον αγώνα Ιταλία-Βραζιλία που έκρινε την πρόκριση στα ημιτελικά. Εγώ ήμουν με τη Βραζιλία. Προηγείται η Ιταλία 1-0. Ισοφαρίζει η Βραζιλία. Προηγείται η Ιταλία 2-1. Ισοφαρίζει η Βραζιλία. Βάζει τρίτο γκολ η Ιταλία κι από εκεί και πέρα αρχίζει ένας καταιγισμός ευκαιριών για τη Βραζιλία.
Αυτό που μου έχει μείνει στη μνήμη με πολλή στενοχώρια είναι ότι μετά από μια κεφαλιά, πιάνει ο Τζοφ ο τερματοφύλακας της Ιταλίας, πιάνει την μπάλα σχεδόν πάνω στη γραμμή. Είναι από πάνω του ο Σόκρατες της Βραζιλίας, αυτός ο μεγάλος παίκτης, και γυρίζει ο Τζοφ και του κουνάει το δάχτυλο πέρα-δώθε και του κάνει «Όχι, δεν μπήκε γκολ».
Με έσφαξε μια μαχαιριά στην καρδιά μου τότε. Στενοχωρήθηκα τόσο πολύ, σαν να έχανε η ΑΕΚ. Και τελικά κέρδισε η Ιταλία 3-2.
Φέτος, έτσι κι αλλιώς η Ελλάδα δεν συμμετέχει, άρα πάμε όλοι προς τη Βραζιλία.
Ο Αντώνης Αντωνίου είναι ηθοποιός.
Ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης κάποτε έψαχνε μπάλα tango στις αλάνες της Ραφήνας
Έχω δύο Μουντιάλ έντονα στο μυαλό μου, του ‘86 και του ‘90. Του ‘86 για το γκολ του Μαραντόνα με «το χέρι του Θεού», το περίφημο αυτό γκολ που είχε βάλει με το χέρι στην Αγγλία, και το επόμενο γκολ που έβαλε μετά, προσπερνώντας όλη την ομάδα.
Μιας και όλα τα παιδάκια παίζαμε τότε μπάλα, εκείνο το καλοκαίρι που παραθερίζαμε στη Ραφήνα, όλοι μέσα μας λατρεύαμε αυτόν τον σπουδαίο ποδοσφαιριστή και προσπαθούσαμε να μιμηθούμε τον τρόπο που έπαιζε.
Η μεγάλη μας χαρά τότε ως παιδιά μεταξύ μας ήταν τα διάφορα άλμπουμ του Μουντιάλ που παίρναμε χαρτάκια και κολλάγαμε και προσπαθούσαμε να ανταγωνιστούμε ποιος έχει τα περισσότερα ή τι είχαμε διαφορετικό ο ένας με τον άλλο. Και κυρίως το όνειρό μας εκείνη την τετραετία ήταν να αποκτήσουμε μία ποδοσφαιρική μπάλα tango. Είχε ένα ιδιαίτερο σχήμα και όλα τα παιδιά έψαχναν αυτή την μπάλα για να παίξουν στις αλάνες.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι βγάζαμε την τηλεόραση στη βεράντα και μαζευόμασταν όλα τα παιδάκια που θέλαμε να δούμε τους μεγάλους αυτούς αγώνες. Κυρίως το ‘90 που ήταν νύχτα, γιατί το ‘86 ήταν στο Μεξικό ήταν ανάποδες οι ώρες. Οι γονείς μάς έφτιαχναν από ένα αγαπημένο φαγητό και καθόμασταν όλοι μαζί και χαζεύαμε τους αγώνες.
Γενικά, πιστεύω πως όταν συμβαίνει το Μουντιάλ, για τον νέο κόσμο, αλλά και για τους μεγαλύτερους, αποτελεί ένα μέρος στο οποίο οι άνθρωποι συναντιούνται. Τώρα το φετινό Μουντιάλ που γίνεται χειμώνα και γίνεται έτσι όπως γίνεται, δεν ξέρω πώς θα είναι. Φέτος είναι ιδιαίτερο και για άλλους λόγους, έχει και αρνητικό πρόσημο. Νομίζω πάντως πως το άθλημα είναι ούτως ή άλλως σημαντικό, απλά αυτή τη φορά θα είναι λίγο περίεργο.
Υποστηρίζω τη δεύτερή μου πατρίδα λόγω της μητέρας μου που είναι η Αγγλία. Αν και μέσα μας είμαστε όλοι βαμμένοι Βραζιλία.
Ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης είναι ηθοποιός.
Η Ελίνα Δημητριάδη το ‘94 έκλαψε για τη «θεϊκή αλογοουρά» του Ρομπέρτο Μπάτζιο και τη δική της
Το 1994 ήταν η χρονιά που έκλαψα για δύο αλογοουρές –τη δική μου που κόπηκε για ένα κοντό καρέ και τη «θεϊκή αλογοουρά», όπως ήταν το παρατσούκλι του Ρομπέρτο Μπάτζιο, ο οποίος έχασε το τελευταίο πέναλτι στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου ’94, με αποτέλεσμα να κερδίσει επί τόπου το τρόπαιο η Βραζιλία αντί για την Ιταλία.
Αν με ρωτήσεις τι ήχο έχει το Μουντιάλ, θα σου πω το σφύριγμα της βουβουζέλας στις κερκίδες και του ανθρακικού στο άνοιγμα μιας παγωμένης μπίρας. Αν με ρωτήσεις τι γεύση έχει το Μουντιάλ, θα σου πω γλυκόπικρη ή γεύση πίτσας. Γλυκιά, γιατί αγαπώ πολύ το ποδόσφαιρο και στα Μουντιάλ πάντα απολάμβανα πολλούς από τους αιώνιους παίκτες-έρωτές μου να παίζουν μπάλα μαζί σε ένα τουρνουά και να φωνάζω τα παρατσούκλια τους, βλέποντας τους αγώνες με αγαπημένους μου ανθρώπους τα καλοκαίρια στον Ωρωπό. Πικρή, γιατί η καρδιά μου ράγισε σε μία γωνία το ’94, τη στιγμή που η «θεϊκή αλογοουρά» έσκυψε το κεφάλι, έβαλε τα χέρια στη μέση και παρέμεινε ακούνητη μπροστά από το άδειο τέρμα, όσο η Βραζιλία πανηγύριζε τη μεγάλη νίκη τριγύρω του. Πικρή, γιατί στο Παγκόσμιο Κύπελλο του ’94, το πρώτο στο οποίο συμμετείχε και η Ελλάδα, ο Μπατιστούτα και η Αργεντινή του αποκλείστηκαν νωρίς – αφού ο ίδιος πρόλαβε να βάλει 3 γκολ και ο Μαραντόνα 1 εναντίον της Ελλάδας του μεγάλου «Μικρού» Σαραβάκου, του «Τούρμπο» Αποστολάκη και του «Νίντζα» Καλιτζάκη, μεταξύ άλλων. Πικρή, γιατί δεν είδα ποτέ την Αργεντινή του «Μπατιγκόλ», όπως είναι το παρατσούκλι που άξιζε στον Μπατιστούτα, να κερδίζει ένα Μουντιάλ (στο εφηβικό μου δωμάτιο είχα δύο αφίσες -μία του Τζορτζ Μάικλ και μία του Μπατιγκόλ με μακριά μαλλιά και τη μωβ φανέλα της Φιορεντίνα). Πίτσα, αντί για σουβλάκι, γιατί η καρδιά μου θα βρίσκεται πάντα στην Ιταλία και μία από τις πιο αγαπημένες μου φωτογραφίες είναι εκείνη με τον Ζιντάν «Ζιζού» και τον Ντελ Πιέρο «Πιντουρίκιο» να τρώνε πίτσα με το μέτρο στα όρθια κάπου στην Ιταλία. Η πίτσα και η μπάλα ενώνουν.
Στην ερώτηση αν θα δω το φετινό Μουντιάλ που διεξάγεται στο Κατάρ και λόγω αυτού θεωρείται αμφιλεγόμενο, θα ήθελα να απαντήσω με μία ρήση που έχει μείνει στην ποδοσφαιρική ιστορία: «Όταν οι γλάροι ακολουθούν την τράτα, είναι γιατί νομίζουν ότι θα πεταχτούν σαρδέλες στη θάλασσα». Για πιο αναλυτική απάντηση που εκφράζει την άποψή μου για το συγκεκριμένο ζήτημα, θα παραπέμψω στο newsletter της Ναόμι Ακάρντι «Things I Thought About» και το σχετικό κομμάτι «Thoughts About Qatar ‘22». Η καρδιά μου είπαμε πού θα βρίσκεται.
Η Ελίνα Δημητριάδη είναι υπεύθυνη τύπου της Athens Kallithea FC και αρθρογράφος της Vogue και του Κ.
Ο Παντελής Μπουκάλας θα θυμάται για πάντα τα πέντε δεκάρια που είδε στο μαγικό κουτί το ‘70
Ιδού από μνήμης, χωρίς να κλέψω προσφεύγοντας στο ίντερνετ: Φέλιξ, Κλοντοάλντο, Πιάτσα, Μπρίτο, Εβεράλντο, Κάρλος Αλμπέρτο, Ζέρσον, Τοστάο, Πελέ, Ριβελίνο, Ζαϊρζίνιο. Ναι, την ενδεκάδα της Εθνικής Βραζιλίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970, την ενδεκάδα των πέντε δεκαριών, τη θυμάμαι ακόμα. Αντίθετα, για την ενδεκάδα της δικής μας Εθνικής στο Euro του 2004 δεν είμαι καθόλου σίγουρος, παρότι θα ’πρεπε να βρίσκεται σε πολύ πιο φρέσκα στρώματα του μνημονικού.
Το Μουντιάλ του Μεξικού ήταν το πρώτο της ζωής μου, χαράχτηκε όμως στη μνήμη με το καλέμι μιας ταυτόχρονης δεύτερης πρωτιάς, που τότε ακόμα δεν μπορούσα να καταλάβω ότι στην πραγματικότητα ήταν τα εισόδια σ’ έναν νέο κόσμο: γυάλινο. Τότε πρωτοείδα τηλεόραση. Το ηλεκτρικό ήταν σχετικά καινούριο ακόμα στο χωριό. Κι όσο μας άφηναν οι μανάδες μας αφενός, η μανία της μπάλας αφετέρου, τρέχαμε πίσω από τα συνεργεία να μαζέψουμε οτιδήποτε πετούσαν, από καλώδια μέχρι μονωτικά.
Το χωριό, καμιά τριανταριά χιλιόμετρα από το Μεσολόγγι, Παλαιοκατούνα τότε, Λεσίνι τώρα, είχε μία τηλεόραση όλη κι όλη. Κι όχι σε καφενείο, να πεις πως θα χωρέσουμε όλοι, μικροί – μεγάλοι. Σε σπίτι. Ο κουμπάρος είχε μεταναστεύσει στην Γερμανία, δεν καζάντισε, γύρισε μ’ ένα κουτί, να ’χει να λέει. Μαγικό κουτί. Η εικόνα του από τα μεξικάνικα γήπεδα ανεκτή, όσο και το εισιτηριάκι που έκοβαν οι μεγάλοι, που στριμώχνονταν στο πιο μεγάλο δωμάτιο του σπιτιού. Εμείς οι μικρότεροι (δεκατριών χρονών μου ήμουν τότε), τα πιο πολλά τα βλέπαμε με τα μάτια της φαντασίας, ακροβολισμένοι στα παράθυρα. Το δικό μας εισιτήριο ήταν μια-δυο χούφτες φασόλια, δανεικές (κι αγύριστες) από το κατώι του σπιτιού. Φασόλια ήταν τότε η παραγωγή του χωριού, ευλογία του Αχελώου.
Ε λοιπόν, οι Βραζιλιάνοι έπαιζαν αλλιώς κι έπαιζαν καλά. Καλύτερα κι απ’ ό,τι παίζαμε εμείς οι φαντασμένοι παντού όπου πετυχαίναμε λίγον ελεύθερο χώρο· κι ας είχε και πέτρες σαν φυσικά εμπόδια στο τριπλαδόρικο ταλέντο μας. Σφαζόμασταν ώσπου να μοιραστούμε τα ονόματα των πέντε δεκαριών, και συνήθως παίζαμε χωρίς τερματοφύλακα. Κανείς δεν ήθελε να γίνει Φέλιξ.
Για το «τζόγκο μπονίτο» δεν είχαμε τίποτε ακουστά. Αυτά ήρθαν πολύ αργότερα. Μαζί με τις πληροφορίες για την εμπλοκή της βραζιλιάνικης δικτατορικής εξουσίας στα της ομάδας, από την τελική επιλογή προπονητή έως τη συγκρότηση της αποστολής.
Από το ’70 κι έπειτα ήμουν με τη Βραζιλία σε όλα τα Μουντιάλ. Φέτος όχι. Απογαλακτίστηκα. Με ανάγκασε η στράτευση των αστεριών της, με πρώτο και χειρότερο τον εξακολουθητικά ανώριμο Νεϊμάρ, υπέρ του Μπολσονάρου. Υπέρ ενός δημαγωγού καταστροφικότερου και από τον Τραμπ, αφού επέτρεψε να μακελευτεί ο Αμαζόνιος.
Με τη Δανία θα είμαι σ’ αυτό το Μουντιάλ της εξαγοράς, της διαφθοράς και της ντροπής. Με την Εθνική που κάπως προσπάθησε να διαμαρτυρηθεί για τους θανάτους των μεταναστών εργατών στο Κατάρ και για την περιφρόνηση των σεϊχηδών του απέναντι σε κάθε μορφή ελευθερίας.
Κι αν η Δανία δεν πάει στον τελικό και πάει η Αργεντινή, θα είμαι με τον Μέσι.
Ο Παντελής Μπουκάλας είναι συγγραφέας και αρθρογράφος της Καθημερινής.
